Thames köprüleri sanat eserine dönüşüyor
Savoy Hotel'in balkonundan Thames'i resmeden Monet'nin fırça darbelerinin yerini, bugün Leo Villareal’in dizüstü bilgisayarı eşliğinde yazılım programları ve LED ışıkları aldı.
Londra’da son yıllarda hayata geçirilen en heyecan verici kamusal sanat projesi: ‘Illuminated River’. Thames Nehri ve şehir aydınlatmasına odaklanan proje, Thames Nehri'ne yeni bir çerçeve çizecek; yepyeni bir Londra deneyimi sunacak görünüyor.
Amerikalı sanatçı Villareal ve ödüllü İngiliz mimarlık ofisi Lifschutz Davidson Sandilands (LDS) liderliğinde hayata geçirilen proje, Batı Londra'daki Albert Bridge'den şehir merkezindeki Tower Bridge'e kadar, her biri mimarlık ve mühendislik harikası on beş köprünün aydınlatma sistemini sanatsal uygulamalara dönüştürüyor.
İlk olarak Aralık 2016'da Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan tarafından açıklanan proje kapsamında, ilk dört köprünün aydınlatması geçtiğimiz hafta tamamlandı: London Bridge, Cannon Street, Southwark ve Tate Modern’in önünde yer alan Millennium Köprüsü.
En çok etkilendiği sanatçılar Donald Judd, James Turrell, Robert Irwin ve Mark Rothko gibi 20. yüzyılın soyut sanatçıları olan Villareal köprülerin ışık uygulamalarında bu kez izlenimci ustalar ve İngiliz romantik sanatçıların Thames tablolarından ilham almış. Thames kıyılarındaki aşırı aydınlatılmış binaların aksine, sanatçı birincil renklerden kaçmış, yumuşak tonlarda turuncu, mor, pembeyi ağırlıklı kullanıyor.
24 SAAT YAŞAYAN ŞEHİR...
Sanatçı, tasarımlarılarında köprüler için uzun vadeli sürdürülebilir bir aydınlatma çözümü olmasını esas almış. “Kaynakları kullanıyoruz, bu yüzden büyük bir sorumluluk var” diyor. Eski ve verimsiz aydınlatmanın yerine enerji tasarruflu LED teknolojisi, akıllı ağlar ve özelleşmiş yazılımlar var artık. Duyarlı LED ağları, ışık miktarını ayarlayarak nehirdeki mevcut enerji tüketimini ve ışık kirliliğini azaltacak; gece 2'den sonra aydınlatma kapanıyor.
Projenin Londra'nın nehir kenarındaki kamusal alanlara geceleri canlılık getireceği şüphesiz. En sevdiğim yanlarından biri de, nehir boyunca yürümeyi teşvik ediyor olması. Kamusal alandaki güvenliği arttırıyor. Aydınlatılmış bir nehir, gece ekonomisi ve Londra'yı 24 saat yaşayan bir şehir haline getirmenin önemli bir parçası…
Zira, 90'ların ortasından bu yana yazılım ve ışıklı heykel çalışmaları üreten Vilareal’in son projelerinden San Francisco’daki Oakland Körfezi Köprüsü’ne yerleştirdiği ‘Bay Lights’ buna en güzel örnek. Köprünün 75. Yılı için kurulan kalıcı ışık kurulumu Hemispheres tarafından ‘2013’te Dünyada görülmesi gerekenler Listesi’nde bir numara oldu. Alacakaranlıktan şafağa kadar açık olan Bay Lights, kıyı hattındaki işletmelerin cirolarında yüzde 30 artış sağladı. McKinsey ve Deloitte’a göre, eserin bölge ekonomisine bir yıl içinde sağladığı katkı 100 milyon ABD dolarından fazla…
‘Illuminated River’, işbirlikçi kentsel pratikler açısından da iyi bir uygulama örneği… Nehrin çevresindeki 7 ilçe ve 50'den fazla kuruluşun ortak çalışmasıyla geliştirilmiş. Kenti herkes için daha cazip ve sanatı erişilebilir yapmak, kamusal alanları geliştirmek ve kültürel girişimleri desteklemek için farklı sektörler ve ilçelerin birlikte nasıl çalışabileceğinin başarılı bir uygulaması.
EN BÜYÜK DESTEKÇİSİ ROTHSCHILD AİLESİ
2022 yılında tamamlanması beklenen projeye ayrılan üretim bütçesi 20 milyon dolar… Köprülerin her birinin, 2029 yılına kadar bakım dahil olmak üzere, ortalama 3.7 milyon dolarlık bütçesi var. En büyük üç destekçi: Bir milyon sterlin bağışıyla Rothschild Foundation, Blavatnik Family Foundation, Lisbet Rausing ve Peter Baldwin'in yardım fonu olan Arcadia. Finansmanın yalnızca yüzde ikisi kamu fonlarından geliyor.
Kazananın Villareal olduğu proje yarışmasına, tasarım teklifleri gönderenler arasında Doug Aitken, Larry Bell ve Chris Ofili’nin yer aldığı 17 sanatçı var. Diller Scofidio + Renfro’nun yıldız tasarımcısı David Adjaye başkanlığındaki jürinin seçtiği, finale kalan tasarımlar, 29 Kasım’a kadar Londra Southbank’taki Royal Festival Hall’da görülebilir.
İstanbul’umuzun boğaz hattında, Boğaziçi Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim’de birgün bu aydınlatmaları görür müyüz dersiniz?
