Dengesiz diyetler safra koliği yapar
Safra taşlarının yapısında kolesterol, safra pigmentleri, kalsiyum ve protein mevcuttur. Bu içeriklerine göre safra taşları, kolesterol, pigment ve mikst taşlar olarak tasnif edilirler. En sık görülen safra taşları kolesterol ve mikst tabiatta olan taşlardır.
Safra taşları en sık orta yaş kadınlarda görülmektedir. Doğum yapan ve östrojen kullanan kadınlarda daha da sık görülmektedir.
Çocuklarda da görülmektedir. Çocuklarda görülen safra taşları genelde doğuştan kan hastalıkları ile birliktedir.
Komplikasyon oluşabilir
Kolesterol içeren safra taşlarının hammaddesi mikro kristallerdir. Henüz taş formu oluşmadan ultrasonografi ile gözlemlenen bu mikro kristaller, safra çamuru olarak adlandırılmaktadır. Safra çamuru kendiliğinden yok olabilir, uzun süre aynı kıvamda kalabilir ya da safra taşına dönüşebilir. Safra çamuru; kolesistit, kolanjit ve pankreatit gibi önemli komplikasyonlara sebep olabileceğinden yakından izlenmesi gereken bir durumdur.
Renkli safra taşları iki türdür
Renkli safra taşlarına pigment taşları da denmektedir. Pigment safra taşları; kalsiyum tuzu, safra ve protein karışımından oluşur. Siyah ve kahverengi olmak üzere iki tür pigment safra taşı vardır.
Siyah renkli pigment safra taşları ileri yaşlarda ve beslenme bozukluğu olan kişilerde görülür. Kahverengi pigment safra taşları ise sıkı diyet yapan ve sebze ağırlıklı beslenen kişilerde görülür. Safra kesesi alınan kişilerde kanallarda yeniden oluşan safra taşları, kahverengi pigment taşlarıdır.
Yemekten sonra başlar
Safra koliği, bilier kolik olarak da bilinir, safra kesesi ve kanallarına ait oldukça şiddetli bir ağrıdır. Safra koliği genelde yemeklerden 15-30 dakika sonra başlar. Ağrı, karın sağ üst yarısında ya da göğüs kafesinin hemen altındadır. Aralıklarla gelir ve en sık sırta, sağ kürek kemiğine yayılır. Göğsün sol yarısına yayılan ağrılar kalp krizi endişesine neden olurlar. Kolik ağrıya çok kez bulantı ve kusma da eşlik eder, enfeksiyon olursa ateş olur. Safra kolikleri tedavi edilmezse sık sık tekrarlar.
Ağrı hafife alınmaz
Safra taşları genelde sessizdir, bir yakınmaya yol açmazlar. Ses veren safra kesesi taşları ise bulantı, ağrı, gaz ve safra koliğine neden olurlar.
Sessizce izleniyor
Sessiz safra taşları, hiçbir yakınmaya yol açmayan, rutin olarak yapılmış bir ultrasonografide tesadüf olarak saptanan taşlardır. Bunlara asemptomatik safra taşları da denir. Enfeksiyon ve ağrıya yol açma olasılıkları çok düşük olduklarından tedaviye gerek duyulmaz.
- Kolesistit acil bir durum
Akut taşlı kolesistit, safra kesesi kanalının taş ile tıkanması ve iltihaplanması demektir. Akut taşlı kolesistit, acil olarak hastaneye sevki ve ameliyatı gereken bir durumdur.
- Nasıl tedavi edilir?
Asemptomatik safra taşlarının tedavisine gerek yoktur, onları izlemek yeterlidir. Akut taşlı kolesistit ve safra koliklerinde ise laparoskopik kolesistektomi uygulanır.
- Ameliyat dışı tedavi seçenekleri var mıdır?
Ameliyata engel bir durum söz konusu ise safra taşlarını eriten ilaçlar kullanılır. Öte yandan kahverengi pigment taşları oldukça yumuşak olduklarından endoskopik yöntemle kolayca parçalanarak çıkartılabilir.
