2018 YAZILARI Gerçek riskler neler?
2018 için birkaç tema saymak mümkün.
Sanırım en başa büyümeyi yerleştirmek gerek. Küresel ekonomi krizden bu yana geçirdiği en iyi sene olan 2017’nin bir parça da üstüne koyarak yoluna devam edecek. Büyüme, yanına yavaşça ilerleyen enflasyonu katacak. İkisi birlikte faizleri küresel ölçekte yavaş tempoda artıracaklar. Japonya dahi -bir süreliğine de olsa- TÜFE kavramıyla tanışacak. Üstelik eski kıtanın, Avrupa’nın bile gelişim döngüsü henüz çok genç. Çin’in yavaşlaması kontrol altında. Haberler iyi.
Varlık fiyatları oldukça zengin fiyatlanıyorlar. Keyiflerini hiçbir şey kaçıramıyor. Peki riskler neler? En azından ölçülebilir, tahmin edilebilir olanları var mı? Üstelik hesaplanabilir olmaları yetmez, bu yıla da ait olmaları gerekir. Yolda yürürken saksı düşme riski, terli su içip hasta olmak gibi kalıplar hep var yoksa. Bu yüzden, korkuturken ölçülü olmak gerekir. Her yanlış risk hesabı fazladan hedge/koruma demektir. Bu da bol bol prim ödemeniz anlamına gelir. Maliyetler artar. Otomobilinize otobüs kaskosu yaptırmak ister misiniz?.. Riskleri sayarken, kime nasıl etki edeceğini de bilmek gerekir. Örneğin bu yılı ele alalım. FED’in faizleri artıracağı sebebiyle bolca korku saçıldı ortalığa, hatırlayın. Bilanço da küçülecekti. Avrupa Merkez Bankası parasal genişlemeyi hafifletecekti. Böylece gelişen ülkeler dağılacak, kurları sürünecek, bonolarından kaçınılacak ve hisse senetleri öcü olacaktı.
BÖYLE OLDU MU?
Dünyada gelişen ülkelerin hisse senetleri için gösterge kabul edilen MSCI Gelişen Ülkeler Endeksi % 37 prim yaptı, hem de dolar bazında. Birçok kurumun içine 8-10 gelişen ülke parasını atarak yaptıkları “carry trade” endeksleri dolar bazında çift haneli paralar kazandırdı yatırımcılarına. Çünkü hem faiz ödendi hem nominal olarak değerlendi bu kurlar. Zorlu bir son çeyrek geçiren ülkemizde dahi şirketlerimizin dolar borçlanma maliyetleri 1 puan civarında düştü. Çok şirketimizin dolar borçlanmalarına 3-5 kat talepler olduğunu gördük.
En büyük risk diye sayılan “faizler artacak” yılında olanlar bunlar...
Teşekkürler, dağılabilir miyiz?
Avrupa’da tek seçim olacak, İtalya. Güney Afrika’da kötüleşmenin müsebbibi olarak görülen Zuma yenilmiş, Putin’in bu yıl yeniden seçileceği kesin gibi. Brexit belli ki düşe kalka sürecek. Büyüme yerli yerinde. Çin, en muhalifleri bile ikna edecek kadar yönetebiliyor ekonomik yavaşlamasını. Öyleyse ne?
Riskin bu yılki karşılığı Başkan Trump olabilir. 12 ayda sadece 1 vergi indirimi geçirebilen ve ABD’nin geç kaldığı Ortadoğu oyununa kuralsızca ve jeton atmadan yeniden giren Trump, gözle görülür bir risk olarak büyüyor. NAFTA’daki tutumunun katılığı, Kuzey Kore’yle düşman dahi olamayışı, İran’ı yeniden hedef tahtasına oturtması ve Kudüs meselesi gibi spesifik örnekler de verebiliriz. Bu yüzden ABD’deki ara seçimler önemli olacak. Risk sistemin bekçisinde, sistemi bekleyende. Daha ne olsun.
***********
BİTCOİN İÇİN TARİH VERİYORUM
- Üst üste gelen regülatör uyarıları.
- Sürekli saadet zinciri vurgusu yapan siyasetçiler.
- “Vergimizi bırakmayız” diyen maliye.
- Kara parayı takip eden birimlerin sessiz çalışmaları...
Bunların üstüne zamanlama, planlama gibi kavramları koyunca... Sanki diyorum bu yılın ikinci çeyreği gerçek bir test olacak tüm kripto paralar için.
***********
2018 yılının zorda olanlara çare, mutlu olanlara bunun devamını getirmesini dilerim.
