Hukuk, ekonomi ve yasal faiz
Şu günlerde ise ekonomideki bazı gelişmelerin bu kez tersten bir besleme yaptığını görüyorum. Enflasyon ve faizler malumunuz. Önce çift haneye yanaştılar. Ardından % 20'ye doğru. İşte bu ortamda yasal faiz % 9'da.
Nedir yasal faiz? Kanuna göre, faiz ödenmesi gereken hallerde hangi faiz diye bakıldığında kullanılan faize basitçe 'yasal faiz' deniyor. 01.01.2006'dan bu yana yüzde 9 bu faiz.
Şimdi geldik ekonominin hukuku geri beslemesine. Bugün hangi bankaya gitseniz iki tane yasal faiz almanız mümkün. Duble yani.
Birçok soruna mikro çözüm ararken bu arayı da düşünebiliriz belki. Ahlaken ve etik olarak bilemem ancak bu hali ile borçlunun ödeme yapması ekonomik ve rasyonel değil. Ekonomik döngünün bu noktasında, döviz yükselmişken ve likidite yönetimi kritik bir hal almışken neden ödeme yapılsın? Eldeki nakdi % 18 ve üstü bir faiz ile bankada değerlendirip karşı tarafı bir süre beletmenin kimseye zararı olmayacak. En azından yasal faizin anlattığı bu.
Moral hazard (Ahlaki çöküntü) yaratmadan ve likidite yönetiminde bir opsiyon olmadan önce daha önceki yıllarda olduğu gibi bu faizle gerçek arasındaki farkı kapama zamanı gelmiş gibi.
ARAÇ KİRALAMA SEKTÖRÜNDE NE OLUYOR?
Fleetcorp haberlerini Habertürk'te okudunuz. Filo kiralamada kötü bir haber. Şirket batışları herkes için kötü. Bu şirket özelinde kötü yönetim, bir başkasında maliyetleri kontrol edememe gibi sorunlar var.
Ancak herkesi ilgilendiren sorun ortak.
Türk Lirasındaki erime sorunu.
Elbette bu sektör benim uzmanlık alanımın epey dışında. Ne var ki işler operasyonelden finansala taşınınca sorun hemen fark edilir oluyor. Sorun basitçe şöyle: Bu şirketler araç alımlarını finanse etmek için Euro cinsi kredi kullanıyorlar. Bu uzun süredir böyle. Araçlar Euro ile hesaplarak geliyor. Neden böyle? Çünkü hemen hepsinin menşei Avrupa. Bu şekilde finanse edip, bir iş planı oluşturdunuz. Araçlara kimi zaman kısa vadeli, kimilerinde ise filo ya da uzun vadeli kiralama yaptınız. Bir yandan ise kredi ödüyorsunuz. Kredi tamamlanmadan borcun miktarı 2 katına çıkıyor. Sonrası felaket. Keza gelirler TL ile.
Pazar rekabetini ve buna göre pozisyonlanma çabasını ise hiç anlatmıyorum bile. Düşük fiyat verip pazara girmek isteyen, likiditeyi yönetmek için balon ödemeyi sona bırakan... Bunlarda bozulma daha da hızlı.
Dalgalı kur rejimi ile oynak ve tek yönlü kur erimesini karıştırmamalı. Bu ve bunun gibi hikayeler bize bunu çok net anlatıyor. Ne yazık ki sektördeki birçok şirket küçülmeye gidip suyun üstünde kalmaya çalışacak. Binlerce kişilik istihdam kaybı demek bu.
