Dünya Enerji Görünümü
Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) – Dünya Enerji Görünümü raporu yayımlandı*.
Rapor 386 sayfa. Bu sene ücretsiz olarak paylaşıldı. Konuyu takip edenler bilirler, büyük bir nimet.
Yazı genel okuyucuya hitap etmeyi amaçladığı için ben raporda geçen ana başlıkları paylaşmaya çalışacağım. Dünya vatandaşları, iş insanları, yatırımcılar ve küresel gelişmeleri merak edenler için doyurucu olacaktır ancak sektör profesyonelleri eminim çoktan rapora dalıp kaybolmuşlardır.
---
Ay sonunda yapılacak İskoçya – COP26 (İklim değişikliği toplantıları diyelim) öncesinde rapor bir yol haritası sunmayı amaçlıyor.
Ana konu, 2050 yılı geldiğinde bu yatırım iştahı ve uygulama hızıyla acaba net sıfır karbon (NSK) salınımı mümkün mü; bunu öngörmeye çalışmak.
Tam da bir enerji krizinin ortasında olduğumuz için işler epey karışık. Ancak IEA elden geldiğince modelleyerek bir plan sunmaya çalışmış.
Raporda 3 senaryo çalışılmış.
Mevcut uygulamalar, NSK hedefi ile uyumlu gidişat ve açıklanan adımların sonuçları gösterilmiş.
Örneğin mevcut politikalar ile gidildiğinde (STEPS), açıklanan adımlar sonucunda (APS) ve sıfır karbon ile uyumlu bir gelecek inşa edildiğinde elektrik kaynaklarının kullanımı şekildeki gibi oluyor.
Kısacası, NSK salınımı için gereken yatırımlardan çok uzağız.
İşler biz dünyalılara göre yolunda gidip senaryolar çoğunlukla olumlu seyretse de istediğimiz yere varamıyoruz.
Neden 2050’de sıfır karbon salınımı olsun istiyoruz?
Sanayi öncesinde göre küresel sıcaklık 1,5 derece artmış olsun diye. Aksi yani daha yüksek derece artışları ciddi iklim değişikliğine ve sonucunda hayati birtakım gelişmelere sebebiyet veriyor.
Raporun en önemli göstergelerinden biri bu yatırımlar ve planlar ile doğru yolda olmadığımız. Fosil yakıtları, bu varsayımlar altında hayatımızdan istediğimiz ölçüde çıkaramıyoruz.
---
Rapora göre 4 alanda yoğun çaba harcamamız gerekecek:
-Temiz elektrifikasyon için çalışma
-Enerji verimliliğini anlama ve uygulama
-Fosil yakıtlardan oluşacak sızıntıları engelleme
-Temiz enerji inovasyonu için gayret
Tüm bu adımlar birlikte atabilirsek eğer enerjide dönüşümün faturası düşüyor. Aksi sorunlu.
Raporu okuyanlar da bu yazıyı okuyanlar da fark edecekler ki artık mesele tamamen enerjiyi dönüştürmek üstüne kurulu. Bundan sonra hemen tüm anlaşmalar bu temelde olacak.
Sanayileşme, sanayiler arası seçim gibi kriterlerde baş rol enerji dönüşümü ve karbon salınımı üstüne olacak.
Bunun farkında olan herkes ve her işletme doğal olarak temiz kaynaklara yöneleceği için eski ve kirli kaynaklara yatırımlar azalacak. Bu da yol kazalarına yol açacak.
Yani kömürü ihmal ettiğimiz için kömür fiyatları, petrolü unuttuğumuz için kimi zaman petrol fiyatları uçacak belki de. Aynen bugünlerde yaşadığımız sorunlar gibi...
Ancak bu yoldan dönüş yok. Bu bilinç aynı zamanda Avrupa’nın ve Batı’nın yeni rekabet sahası olacak. Bunun sonuçları olacak elbette.
Artık yüksek karbonlu ürünler AB ve Batı sanayisi ile kolay kolay rekabet edemeyecekler. Özellikle enerji girdisi yoğun olan sektörlerin maliyetleri artacak. İyi haber Batılı şirketler de buna maruz kalacaklar. Kötü haber onların paraları ve kredi imkanları çok...
Bugünden yarına değil belki ama bizim için de raporun mantığı belirleyici aslında.
Yarın hangi sektörleri sübvanse edeceğiz? Dolaylı ya da doğrudan. Enerjiyi sübvanse etmek, enerji yoğun sektörleri desteklemek demek örneğin. Biz bunu yapıyoruz. Yarın da yapacak mıyız. Küresel anlaşmaların içinde hangi statünde rol alacağız? Uygun kredi imkanlarını şirketlerimiz için yaratabilecek miyiz? Örneğin elektrikli otomobiller için mi vergi avantajı sunacağız yoksa başka tercihlerimiz olacak mı?
Rapor ve çıktıları yarını tasarlamak için son çağrılardan biri.
