TCMB'den entelektüel meydan okuma
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası politika faizini 200 baz puan (2 tam puan) düşürdü. Bloomberg HT anketine göre ekonomistler 50 baz puan indirim bekliyorlardı. Bu indirimin de olması gerektiğini değil ancak olacağını düşünüyorlardı.
Ben bu toplantıda hem faiz indirimi olmaması gerektiğini hem de olmayacağını düşünüyordum. Tahmin ve temenni ediyordum diyelim.
Kim faiz indirimi istemez ki?
Faizlerin indirerek inmeyeceğini bilen biri istemez mesela. Ya da faiz indiriminin enflasyon artışını besleyeceğini düşünen biri istemeyebilir. Kısaca, enflasyonist ortamda faizlerin düşmesini isteyen biri faizlerin düşürülmesini istemez.
Yeterince karışık / açık oldu umarım.
Örneğin, geçen faiz indiriminden bu yana olanlara bakalım.
Kurda oynaklık artıyor, kur 1 lira yukarı gidiyor, ülkemizin risk primi 60 baz puan kadar çıkıyor. Bu arada, uzun vadeli faizler 300 baz puan fırlıyor.
Faizleri indiriyoruz. Neden? Faizler insin diye. Finansal koşullar gevşesin diye yani. Fakat tam tersi oluyor. Sorunlu bir tablo.
Tüketici güveni rekor düşük seviyelere iniyor. Kimin için iniyor bu faizler? Neden sevinmiyor tüketici?
Fakat güveni düşük olan aynı tüketici gidip inanılmaz fiyatlarla konut alıyor. Bu, güveni düşük olan birinin yapacağı iş değil. İki şey olabilir.
Ya vatandaşlar korunmak için fiziksel varlıklara akın ediyorlar. Ya da vatandaşlar arasında uçurum açılıyor. Birileri durumdan umutsuzluğa kapılırken diğerleri servet biriktiriyorlar. İkisi de rasyonel ve haklı.
Demek istediğim, para politikasının sonuçlarından biri eşitsizliğin artması şeklinde yansıyor olabilir.
***
Ülkemizde enflasyon 20'ye yakın ve devamlı olarak yukarı gidiyor. Öyleyse faiz indirimi nasıl geliyor?
Merkez bunu, şu cümleyle açıklıyor:
''Kurul, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirmiştir. Bu çerçevede politika faizi 200 baz puan indirilerek yüzde 16 olarak belirlenmiştir.''
Yani enflasyon elimizde olmayan sebeplerden yüksek diyor.
Peki yüksekse bırakalım, düşer. Neden faizi indiriyoruz?
Onu da şöyle açıklıyor:
''Parasal duruşun sıkılığı ticari kredilerde öngörülenin ötesinde daraltıcı etki yapmaya başlamıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerin ılımlı seyre dönmesi için güçlendirilen makroihtiyati politika çerçevesinin olumlu etkileri gözlenmeye başlamıştır.''
Sonra da yıl sonuna kadar fazla indirim alanı kalmadığını belirtiyor Kurul.
Açıkçası, bu yazılanlara bakarak bir yorum yapmak ve tahminde bulunmak epeyce zorlaşmış oluyor. Çünkü 200 baz puan indirim genelde sert bir ekonomik yavaşlama ya da şok anlarında değerlendirilebilecek bir indirim. Enflasyon, hedefin 4 katıyken aciliyetin sebebini göremiyorum.
Durum böyle olunca da ekonomik bir okuma yapmak mümkün olmuyor. Ancak sonuçları bakımından finansal tahminler yapabiliriz.
Düşen faizlere rağmen Merkez'in borç alma ve geç likidite penceresi aralığının 600 baz puanda kalması, faizlerin sertçe indirilmesi ve öngörülemez bir veri dayanak düzenine geçilmesi ne yazık ki finansal risklerin yüksek kalacağı bir döneme işaret ediyor. Döviz kurunun yüksek, enflasyonun yüksek, maliyet yapmanın daha da zor olacağı bir döneme daha girmiş bulunuyoruz.
***
Tüm piyasa oyuncularının ve ekonomistlerin tahminlerinin tersine ya da öngöremedikleri bir noktada karar almak epeyce radikal bir tutum.
Ben bunu entelektüel bir meydan okuma olarak görüyorum.
Enflasyonu rekor kıran bir ülkenin faiz indirerek enflasyonu düşürdüğüne hiç şahit olmadım. TCMB, bunun özel bir dönem olduğunu ve enflasyonu faiz indirerek de düşürebileceğini öne sürmüş oluyor böylece.
Şimdi ikisinden biri olacak.
Ya piyasa bu işin böyle de yapılabildiğini görecek ve her şeyi baştan hesap etmek durumunda kalacak.
Ya da sonraki faiz artışının ne zaman olacağını konuşacağız.
