Hindistan'da 10 yıl!
Yeni Delhi’de sahnede Hindistan’ın son dönemdeki popüler grubu “Nooran Sisters”, fonda ise Çelebi Holding’in amblemi. Kalabalık bir topluluk ITC Maurya Hotel’in bahçesinde bir Türk şirketinin bu ülkede kalıcı varlığını ve başarısını kutlamak için bir araya gelmiş. Evet, yükselen Hindistan’da tam 10 yılı geride bırakıp gelecek 10 yıllara odaklanmak önemli bir başarı. Çelebi Holding, Mumbai’de 10 yıl önce başladığı havalimanlarındaki yer hizmetlerini, bugün Yeni Delhi, Kochin, Ahmedabad ve Kannur olmak üzere 5 merkeze çıkarmış durumda. Hatta şu günlerde ülkenin milli havayolu Air India’nın yan kuruluşu olan Air India Air Transport Services Limited’i (AIATSL) satın almayla ilgileniyor. Hindistan makamları nazarında oldukça itibarlı olan, havacılıkla ilgili düzenlemelerde fikri sorulan Çelebi, bu ülkede, 5 havalimanında yaklaşık 7 bin personelle yer hizmetleri vermenin yanı sıra en büyük iki kargo merkezi (HUB); Yeni Delhi Indira Gandhi Uluslararası Havalimanı’nda kargo terminali ve Mumbai Chhatrapati Shivaji Uluslararası Havalimanı’nda ise antrepo işletmeciliği yapıyor.
Çelebi’nin 10. yıl kutlamalarına katılmak üzere Yönetim Kurulu Başkanı Can Çelebioğlu ve diğer yetkililerle yola çıktığımızda, en fazla merak ettiğim husus, başarının sırrı oldu. Hindistan gibi devasa ve zor bir coğrafyada kalıcı olabilmek ve başarılı işlere imza atabilmek için ülke insanını anlamak ve sabırlı olmak birinci şartmış. Hindistan’da 10. yılını bir resepsiyonla kutlayan Çelebi, artık geçmiş yıllara göre yabancı yatırımcı için çok daha geniş imkân ve fırsatlar sunan bu ülkede kalıcı olmak istiyor. Hindistan’da son 5-6 yılda 165 milyon dolar yatırım yapan Çelebi, 10 yıl önce bu ülkeye yerli bir ortakla gelmenin zorunlu olduğu zor dönemlerde başarılı olmuş. Yeni dönemde yerli ortak şartı kalkınca daha fazla büyümeye odaklanmış durumda.
Çelebi Holding Yönetim Kurulu Üyesi Canan Çelebioğlu, “Hindistan’ın zor bir ülke olduğu, sadece tekstil, IT (bilişim) sektörünün olduğu sanılıyor, ama bu algı doğru değil. Hindistan her sektörüyle iş imkânları sunuyor ve büyüyor. Türkiye’den gelecek tüm sektörler için burada fırsatlar var” ifadelerini kullanarak “Mesela Çin’de yatırım zor. Fakat Hindistan’da yabancı yatırımcı kendi kendine hareket edebiliyor. Son 10 yılda Hindistan çok değişti” değerlendirmesini yaptı.
***********
25 BÜYÜK HAVALİMANI GELİYOR
Hindistan’da havacılık sektöründe ciddi bir büyüme ve paralelinde de önemli yatırımlar söz konusu. 2021 yılında, bu ülkede 5 milyonun üzerinde yolcu kapasitesiyle hizmet verecek havalimanı sayısının 25’in üzerine çıkması bekleniyor. AIATSL, Hindistan’daki irili-ufaklı 60 meydanda yer hizmetleri veriyor, ancak Air India gibi alt kuruluşu olan şirketin de yenilenmesi hükümetin gündeminde. En ciddi ilgilenen, hatta Hintli makamların ilgilenmesini istediği şirketlerin başında da Çelebi geliyor. Hindistan hükümeti, aynı zamanda Air India’nın en az yüzde 51’ini özelleştirmek istiyor. Türk Hava Yolları’nın (THY) ilgi alanına girer mi, bilemiyorum, ancak yer hizmetleri ihalesini Çelebi’nin kazanması halinde, 5 ile 10 yıllık zaman diliminde, tüm Hindistan’da yer hizmetlerinde kaliteyi yukarı çekmesi bekleniyor. Ancak mevzu sadece bu ihaleyle sınırlı değil. Zira Hindistan’da yaklaşık 200 havalimanı var. 35 ayrı havayoluna hizmet veren şirket, ülkedeki 36 uluslararası havalimanında bulunmak için de çaba sarf ediyor. En önemli hasletleri ise ciddi bir kalite yönetim sistemine sahip olmaları. Bu durum Hindistan makamlarının da dikkatini çektiği için ihalelerde avantajlılar.
Öte yandan 2009 yılında 25 yıllığına ihaleyle alınan Delhi Kargo Terminali’nde 48 havayoluna hizmet veren Çelebi, bu alanda da pazarın % 72’sine hâkim. Burada Çelebi’nin kurduğu kargo sistemleri Hindistan’da başka meydanda yok. Kargo terminal işletmeciliğinde de kaliteyi yukarı çekmiş olmaları, havacılık otoriteleri tarafından ilgiyle ve takdirle karşılanmış.
***********
2 KITA 5 AYRI ÜLKE
Türkiye dışında Hindistan, Macaristan, Almanya ve Avusturya’da da hizmet sunan Çelebi, iştirakleri, ortaklıkları ve 13.000’den fazla çalışanıyla 2 kıta, 5 ülke ve 36 havaalanında yer ve kargo hizmetleriyle depo operasyonları yapıyor. Yeni Delhi’deki Çelebi Kargo Terminali’nin 2018 hedefi, 750 bin ton.
Yer hizmetlerinde % 67 oran ile Mumbai’nin pazar lideri, Yeni Delhi’de ise ikinci sırada. Mumbai Havalimanı için 2018 başında yapılan yer hizmetleri ihalesini de 10 yıllığına tekrar Çelebi kazanmış. Bu meydanda verdiği hizmeti 2019’dan 2029’a kadar sürdürecek. Ayrıca Mumbai Havalimanı’nda genel havacılık şirketlerine (iş jetlerine) sadece Çelebi hizmet sunuyor. Yer hizmetlerinde Çelebi’nin koyduğu hedef ise % 99.5 zamanında kalkış.
Özetle, Hindistan’da tüm havacılık sektöründe hareket var. Ve bu ülkeye yeni Çelebi’ler bekleniyor. THY, TAV, Limak gibi şirketlerimizin dikkatine...
