Kritik bir zamanda kritik bir askeri tatbikat: EFES 2022
Ukrayna-Rusya savaşı bir kez daha gösterdi ki en barışçıl ülkenin bile bekasını koruyabilmek için güçlü bir orduya ve etkili savunma sistemlerine ihtiyacı var.
Üçüncü Soğuk Savaş dönemine doğru koşar adımlarla yol alıyoruz ve bu nedenle başta Almanya olmak üzere tüm Avrupa milli güvenlik konusundaki perspektifinde tarihi bir değişikliğe gidiyor. Ülkeler savunma bütçelerini 2. Dünya Savaşı’ndan beri görülmemiş bir biçimde arttırmaya, müttefiklik ilişkilerini kuvvetlendirmeye çalışıyor.
İşte böyle bir konjonktürde, ABD ve İngiltere dahil 37 ülkenin katılımıyla gerçekleşen EFES-2022 Birleşik Müşterek Tatbikatı, hem Türkiye’nin NATO için stratejik konumunu hem de askeri yetenek ve kapasitesini göstermesi bakımından kritik önemdeydi.
Tatbikatı izlemek ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile röportaj yapmak üzere bir grup gazeteciyle birlikte çarşamba ve perşembe günü İzmir’deydik.
1975’ten beri icra edilen, 2016’dan beri uluslararası nitelik kazanan tatbikatta 1022’si yabancı 10 binin üzerinde askeri personel görev yaptı.
Kullanılan teçhizatın büyük bölümü yerli yapım sistemlerden oluşuyordu. Atak helikopterleri, Akıncı TİHA ve gece tatbikatının sonunda adeta şov yapan ASELSAN KORKUT Alçak İrtifa Hava Savunma Sistemi’nin performansı övgüye şayandı.
Tatbikatın bir önemi de yerli yapım mili savunma teknolojilerinin dünya pazarına açılması için bir tür fuar işlevi görmesiydi.
Harekatta kullanılan pek çok yeni teknoloji, Savunma Sanayii Sergisi’ndeki standlarda yerlerini almıştı. Başta Afrika ülkeleri olmak üzere yabancı askeri personelin ilgisi gözlerden kaçmıyordu.
Türkiye’nin çok kısa bir sürede savunma sistemlerinde yerlilik oranını yüzde 70’lere çıkarmasında, siyasi iradenin kararlılığının yanı sıra, özel sektörün enerjisini ve üretim kapasitesini kamu kurumlarıyla entegre eden yeni vizyonun büyük etkisi var.
Örneğin, Cumhuriyet tarihinin en önemli kuruluşlarından biri olan Makina ve Kimya Endüstrisi (MKE) bir anonim şirkete dönüştürülmüş ve genel müdürü özel sektörden transfer edilmiş.
Daha önce Alman teknoloji devi Bosch’un Türkiye ve Ortadoğu başkan yardımcısı olan, Amerika'dan Çin'e, Kore'den Fransa'ya pek çok ülkede fabrikalar kuran Yasin Akdere artık özel sektördeki birikimini MKE için değerlendiriyormuş.
MKE özellikle son birkaç yılda TSK’nın ihtiyaç duyduğu fakat aynı zamanda ihracat potansiyeli de olan yeni sistemlere yoğunlaşmış.
Mesela her fırkateynde olması gereken ve şimdiye kadar sadece İtalya’nın tedarik edebildiği 76 mm’lik deniz topu üretmişler. Daha testleri bile tamamlanmadan iki ülke sipariş vermiş.
MKE Genel Müdürü Akdere, "Ar-Ge'sini açma kararını almamız ile bitirmemiz arasında sadece 12 ay var. Yazılım grubunu bir çözüm ortağımıza, gövde üretimini başka bir çözüm ortağımıza vererek çok sayıda takımla çalıştık. Tamamen dijital atış kontrol sistemine sahip bu ürün 16 bin 804 parçacıktan oluşuyor. Silah lazım ama mühimmat üretmiyorsanız, büyük bir açığınız olur. Bu anlamda 76 mm mühimmatın da yerli olarak test çalışmalarını neticelendirdik. NATO uyumlu bir silah olduğu için ihracatta önümüz çok açık. İlk etapta senelik 30 adet üretim kapasitesine sahibiz. Ankara'da üretiyoruz" diyor.
Benzer şekilde helikopterle taşınabilir yerli obüs Boran da MKE’nin yeni geliştirdiği, ihracat potansiyeli yüksek ürünlerden biri. Muadillerine göre çok hafif, dakikada 6 atış yapabiliyor. Helikopter geliyor, kancayı takıyor ve diğer menzile götürebiliyor. Üretim için hazır, yakında lansmanı yapılacak.
Sadece MKE’de değil, Aselsan’dan Baykar’a sergideki diğer standları gezerken hepsinde ortak bir ruh fark ediyorsunuz. Heyecanlı, azimli ve umutlular. Savunma sanayiinin geliştirilmesine siyaset üstü bir memleket meselesi olarak bakıyorlar.
(Şimdilik burada bir virgül koyuyorum ama Efes 2022’ye dair gözlemlerimi yazmaya devam edeceğim. Dün Genel Kurmay Başkanı Hulusi Akar ile 2 saatlik kapsamlı bir röportaj yaptık. Yunanistan’la yaşanan gerilimden, Suriye’de olası yeni bir operasyona kadar pek çok sıcak başlığı konuştuk. Yarın onu da okuyabileceksiniz.)
