Sinema için 'büyük umutlar dönemi'
Sinema salonu işletmeciliği, pandeminin en ağır darbe vurduğu sektörlerden biri. Özellikle Türkiye’de daha derin bir kriz yaşadığı söylenebilir.
Geçtiğimiz yaz, salonların açık olduğu dönemde Türkiye’de satılan sinema bileti sayısı, tahminlerin çok altındaydı. İşte bu yüzden, yeni dönemden beklentiler yüksek.
Öte yandan, daha gerçekçi olanlar, Türkiye’deki sinema salonlarında işlerin tam anlamıyla yoluna girmesinin önümüzdeki sonbahardan önce gerçekleşmesini pek beklemiyorlar. Çünkü Türkiye’de, dünyadaki birçok ülkenin aksine yaz aylarında satılan bilet sayısında çok ciddi düşüşler yaşandığını hepimiz biliyoruz.
Kaldı ki, pandemiden önce yerli yapımcılar yazı pas geçip iddialı projelerini sonbahara ve kışa saklarlardı. Ama şimdi sonbaharda neler olacağını tahmin etmek hiç kolay değil. Aşılamadaki artış ve hız, hepimize umut verse de başta Delta varyantı olmak üzere Covid-19 hâlâ korkutuyor. Sinema salonlarının olası kapanmalarda ilk akla gelen yer olduğu bilinen bir gerçek.
Dolayısıyla, kimse 3-4 ay sonrası için planlar ve tahminler yapamıyor. Şu an, herkesin umudu, seyircilerin psikolojik eşiği aşarak evdeki küçük ekranların başından kalkıp mesafe ve maske kurallarının titizlikle uygulanacağı sinema salonlarına dönmesi…
Temmuz ve ağustos aylarında Türkiye’de gösterime girecek yabancı filmlere baktığımızda, geçtiğimiz yıla oranla çok daha iddialı prodüksiyonlar görmek mümkün. 2020 yazında tüm dağıtımcılar programlarını ‘Tenet’a göre ayarlamış ve temkinli bir bekleyiş içine girmişlerdi. 2021 yazında ise özellikle yabancı film dağıtımcılarının, ellerindeki tüm kozları oynamaya hazır olduklarını görüyoruz.
Sadece 2 Temmuz’da gösterime giren filmlere baktığımızda dahi geçen seneki temkinli bekleyişin yerini daha atak bir stratejiye bıraktığı kesin. Sözgelimi, Türkiye’de öteden beri büyük ilgi gören aksiyon serisinin yeni filmi ‘Hızlı ve Öfkeli 9’dan beklentiler kuşkusuz çok yüksek. Sonuçta, dünya genelinde şu ana kadar 418 milyon dolar hasılat getirmiş bir filmden söz ediyoruz. Disney’in eleştirmenleri ikiye bölen ‘Cruella’sı da geçtiğimiz mayıs ayından bu yana gösterime girdiği ülkelerde 185 milyon dolar civarında bir hasılata ulaşmış durumda. Her ikisi de 2021’in gişelerdeki iddialı filmleri arasında ve aynı hafta gösterime giriyorlar.
Her koşulda ‘yerli film, yerli komedi’ tercih eden seyirciler için de ‘Hababam Sınıfı Yaz Oyunları’ var… Türkiye’deki sinemacıların bu filmin ilk 3 günlük gişe verilerini ilgiyle beklediğini düşünüyorum. Film ‘kapalı kutu’. Dolayısıyla sosyal medya ve fısıltı gazetesinin sonuçlar üzerinde genelde çok fazla etkili olmadığı ilk 3 gündeki gişe verileri, seyircilerin yerli komedi filmlerine olan potansiyel ilgisinin bir göstergesi olacak.
Türkiye gişelerinde dağıtımcılar, yaz aylarında yerli korku filmlerinden vazgeçemezler. Basın gösterisi yapılmadan vizyona giren, tanıtım bütçesi sınırlı, yatırım riski düşük filmlerdir bunlar. Sadece türün meraklılarına seslenen bu filmleri, son kararını sinema komplekslerindeki afişlere bakarak, gişe çalışanlarına danışarak veren seyirciler tercih eder genellikle. Dolayısıyla, ‘Ehriman: Kanlı Yol’ dağıtımcılar için işlerin normalleşip normalleşmediğine dair veriler içerecek bir film olmaya aday.
Dağıtımcılar, yaz aylarında yabancı korku gerilim filmi seyircileri için de birçok seçenek sunar. Mesela, 2020’nin en iyi korku filmleri listelerinin çoğunda yer alan ‘Azap’ (Relic) benim de çok merak ettiğim filmlerden biri. Hem kararını son anda veren seyircilere hem de sinema dünyasını yakından takip edenlere hitap ediyor. Koşullar el verseydi erken bir basın gösterisiyle daha yüksek hedeflere ulaşacak bir film olabilirdi. Aynı yorumu Başka Sinema kapsamında gösterilecek iki ‘festival filmi’ olan ‘Undine’ ve ‘Lux Æterna’ için de yapabilirim. Özellikle 2020 Berlin Film Festivali’nde açılan, Christian Petzold imzalı ‘Undine’, haftanın en iyi seçeneklerinden biri.
‘Başka Sinema’ kapsamında gösterilen filmlerin dar da olsa belirli bir kitlesi vardır. Bu kitle geçen yaz salonlara dönmemiş ama İstanbul Film Festivali’nin çevrimiçi gösterimlerine yıl boyunca ilgi göstermişti. ‘Undine’ de belirli bir seyirci profilinin salonlara dönüp dönmediği hakkında bilgi verecek filmlerden.
2 Temmuz’da gösterime giren diğer iki filmden biri Nazif Tunç’un ulusal festivallere katılan ‘Karınca’sı; diğeri ise İrlanda – Kanada yapımı ‘Salinger Yılım’.
Geçen yaz, dağıtımcılar gişelerden gelen moral bozucu verilerin ardından basın gösterilerinden genellikle uzak durmuş ve belki de yaşadıkları bozgun nedeniyle sosyal medya kaynaklı fısıltı gazetesini tümüyle çevrimiçi filmlerin egemenliğine bırakmışlardı. Bu uygulama nedeniyle sinemaseverleri salonlara çekebilecek bazı filmler sessiz sedasız vizyondan geçip gitmişti. Umarım bu yıl, işletmeciler ile dağıtımcılar iş birliği yaparak, daha çok basın gösterisi düzenler ve sinema muhabbetlerinin döndüğü internet dünyasını yanlarına çekmeyi başarırlar.
Popcorn krizi sonrasında yaşanan çatışmanın trajik sonuçlarından herkesin önemli dersler çıkardığını düşünmek istiyorum. Sinema sektörü ‘her koyun kendi bacağından asılır’ mantığına kesinlikle teslim olmaması gereken bir dönemden geçiyor. Şimdi dayanışma zamanı ve herkes aynı geminin içinde olduğunu bilmeli. Gerekirse sektörün bütün oyuncuları bir araya gelmeli ve seyircileri salonlara çekmenin yolları aranmalı. Biletlerin de özellikle öğrencileri hafta içinde salonlara çekecek şekilde ucuzlaması gerektiğini düşünüyorum.
Son olarak, tüm sinemaseverlerin başta Beyoğlu, Kadıköy, Büyülü Fener gibi zor dönemden geçen sinemalar olmak üzere, salonlara sahip çıkması gerektiğine inanıyorum.
Bu kriz önümüzdeki 1 yılda ya aşılır ya da Türkiye’deki sinema salonu işletmeciliği, kapanması uzun zaman alacak daha ağır yaralar alır.
