Bismillah no!

Rockefsanesiolmanın yolusadece iyi bir ses, birkaç tane kuvvetli şarkıdan geçmiyor. Belirleyici faktörlerden biri sanatçının çıktığı dönemin müziğine yaptığı dönüştürücü katkı;BrianWilson’ın “PetSounds”ıya da Beatles’ın ilk kezsitar kullanması gibi.BobDylan gibi yıllar içinde taklit edilen, bir türlügeçilemeyenve en nihayetinde edebiyat olarak adlandırılarak Nobel’le taçlandırılan şarkıyazmak, açtığı kapıdan yüzlerce başka müzisyene ilham vermek bir başkagereklilik. BruceSpringsteengibi yaşadığı dönemin, içinden çıktığı sınıfın fotoğrafını çekebilmek ve bir gazeteci edasıyla küçük şehir insanın hayatını şarkılarında aktarmakda apayrı birözellik.Ya daKurtCobaingibi bir gecedegeçmişin kapısına kilit vurup yeni bir çağın başladığını meydan okuyarak ilan etmek mümkün.

Amarockefsanesi olmanın en belirleyici kıstası kendinden sonraki kuşakları etkileyebilme gücü.Hala her yıl binlerce insanBobDylan olabilme hayaliylekağıdıkalemi eline alıyor.Mahalle şairleri PaulSimon’ınsatırlarını taklit ediyor.Joni Mitchell’ınduygusallığı,StevieNicks’inkokainetkili satırları birçok genç kadın şarkı yazarına yol gösteriyor. “A Star isBorn” filmindeki yıldız adayıLadyGaga’nınyatakodasınınduvarındaCaroleKing’in“Tapestry” albümünün kapağı asılı.

KİMSEQUEENOLMA HAYALİ KURMAZ

Ama eviningarajında, bodrum katındarockgrubu kurmak isteyen amatör gençler yeniQueenolma hayali kurmuyor,hayaller halaRolling Stonesgerçekler Mor ve Ötesi olsa da. Oncarockbiyografisi okudum bir kere bileFreddie Mercury’denilham alan,FreddieMercury’eözenen bir isme rastlamadım. Teoman, Şebnem Ferah, Gökhan Özoğuz gibi 90’larda Türkiye’derockdirilişinin mimarı isimlerle arkadaşlık yaptım, profesyonel ilişki kurdum ve bir kere bile ağızlarındanFreddieMercuryadınıduymadım.

İyi bir sesi olması, sahnede muazzam bir performans sağlamasıQueen’ibirrockefsanesi yapmaya yetmiyor; en azındanen tepede yer alanDylanve devamındaBowie,Lennon,Jagger,Springsteengibi tanrılarla aynı katta anmakdiğerlerine hakaret olur.LouReed,PattiSmith, JoeStrummer, hattaMorrisey’eayrılan özel salona bile almak zorQueen’i.

Popülerlik, şarkılarının yaygınlığı,çok kişi tarafından beğenilmesiapayrı bir konu.Queen’eilla bir efsane payesi verileceksedaha çokABBA’yabenzetilebilir. SanırımQueen’i efsane sananlar da grubun şarkılarının basitliğini,akılda kolay kalmasını,sloganvariiçeriğinin kitleler tarafından sahiplenilmesiyle kendilerini kandırıyorlar.

İşin aslı,Queen’inşarkıları klişe, melodileri sıradan, sözler tribün tezahüratlarını andırıyor. “WeWillRockYou”nunen bilinen şarkıları olması tesadüf değil.Sözler ise dalga geçilesi,yanyanageldiklerinde hiçbir anlam ifade etmeyen laf kalabalığından ya da Kayahanağlaklığınıandıran klişelerden ibaret. “Aşk sokaktaki insanları umursamanızı sağlar” gibimesaj verme kaygılarının gülünçlüğü anında ezberlenenjinglegibi müziklerin arkasında göze batmıyor sadece.

90’larda“Wayne’sWorld”filmi sayesindeQueenyeniden hatırlanmıştı, unutulmaz bir sahnede “BohemianRhapsody”le dalga geçtikleri için.Eurovision klasiğimiz “Opera”dansadece birkaç gömlek üstün olan bu şarkıyı başyapıt zannedenler “Good Vibrations” veya sonraki yıllarda “ParanoidAndroid” gibi birkaç farklı bölümü andıranrockoperalarını hiç dinlememiş olmalılar.

ERKEN ÖLÜM AVANTAJI

Murathan Munganbir söyleşisindemealen“Kimsenin hayatında gözüm yok, ama daha erken ölseler çok daha kıymetli anılacak bir sürü isim varTürk edebiyatında” demişti.Hayatta ve sanatta olduğugibi müzikte de kimi insanların erken ve trajik ölümü hayatta kalsalar sahip olamayacakları mertebelere ulaşmalarına vesile oluyor. Ancak duygusal gözlüklerimizden arındığımızda “rahmetlinin” sandığımız kadar iyi bir oyuncu, yazar, yönetmen, ressam ya da şarkıcı olmadığını anlıyoruz.

Kurnaz ve zeki isimlerisekitlelerin nasıl manipüle edileceğini çok iyi biliyor. BarışMançobu açıdan bir Harvard Business School dersine konu olabilecek bir“iş insanı”mesela. Devlet parasıyla çocuk programı yapıp toplumsal bir figür haline gelen Manço’nun80’lersonrasımüzikal kataloğu vasatın bile altındadır: “Lahburger” ve “Ayı”diyeyim.Dünya starısanılmasıylaFETÖokullarını ziyaret etmesi bağlantısına hiç girmeyeyim, ama “BarışMancho”adıyla çıkardığıalbümünEdirne’nin dışındakarşılık bulmadığı, yabancı dilde yaptığı“NicktheChopper”ınyine Türkiye’desattığı tarihsel gerçekler.

Kaldı ki müzisyen olarak en üretken olduğu zamanda bile devrinin çok gerisindedir; Erkin Koray, Cem Karaca ve SeldaBağcan’akıyaslandığındaen fazla büyüklerine özenmiş bir heveskar genç olarak kalır. Brüksel’de yaşayan antika koleksiyoncusunun Anadolu insanının hassasiyetini yansıtma çabası, kimi zorlama kelimelerle kendisine halk ozanı payesi biçme çabası (“Barış der ki…”)daen az kostümleri kadar prodüksiyondur.

Zatenpopülermüzik işininkuralıürününü pazarlayabilmek.O yüzden debeş yıldızlı otel lobisi müzisyenlerini aşamayacak diğerQueenüyelerineMercury’ninölümü piyangodur: Bir ölümü sömürüp kendilerini hak etmedikleri bir mertebeye oturtmayı başardılar.Mercury’ninhikayesini çarpıtarak anlatan o rezil “BohemianRhapsody”ninçokça insan tarafından izlenmesi de bukandırıkçılığıngeniş kitlelerdehalakarşılığı olduğunu gösteriyor.Kitlelerin tercihlerinin konusuna hiç girmeyelim; Nilgün Bodur der kaçarım.

Sözün özü,Queenhoş ama boş bir grup, ama hayatta hoş ve boş zevklere de yer var.Alanamaniolmayayım. Bu konuda söyleyeceğimtek sözü en başta söyledim zaten, bir kez daha tekrar edeyim:“Bismillahno!”