Neden gazeteciler?
Bu sene Nobel Barış Ödülleri gazetecilere verildi.
Gazeteciler Maria Ressa ve Dmitry Muratov, Filipinler ve Rusya'da "ifade özgürlüğünü savunmak için verdikleri cesur mücadele" adına bu yılki Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
İki ödülün birden gazetecilere verilmesi elbette dikkat çekici..
Mesleğimiz adına bu durum bizleri de onurlandırdı.
Ödül komitesi Ressa ve Muratov'un "Demokrasi ve basın özgürlüğünün giderek daha da olumsuz koşullarla karşı karşıya kaldığı bir dünyada, bu ideali savunan tüm gazetecileri temsil ettiklerini" belirtti.
Peki, bu gazeteciler büyük ödülleri nasıl aldılar, gelin biraz da o tarafa bakalım.
*
Maria Ressa, haber sitesi Rappler'ı 2012 yılında kurmuş.
Facebook'ta 4,5 milyon takipçisi olan site, derin analizleri ve zor mevzuları ele alan soruşturmaları ile biliniyor.
Filipinler'de Devlet Başkanı Rodrigo Duterte ve politikalarına açıkça karşı olan ender haber sitelerinden biri.
Rappler, Duterte'nin uyuşturucu ile popülist bir şekilde mücadele etmesi, kadın düşmanlığı, insan hakları ihlalleri ve yolsuzluk ile ilgili çok sayıda makale yayımladı.
Ressa ise hükümet propagandasının sosyal medyaya yayılması meselesiyle ilgili çok sayıda yazı kaleme aldı.
Hakkında çok sayıda dava açılan Ressa, bu hamlelerin siyasi olduğunu söylüyor.
Ülkede yaşayan gazeteci Ellen Tordesillas, geçen yıl BBC'ye yaptığı açıklamada Ressa'nın Duterte'ye karşı duran bir gazeteci olarak hayranlık uyandırdığını dile getirmişti.
*
Dmitry Muratov da benzer mücadelesiyle tanınıyor.
1993 yılında Novaya Gazeta'yı kuran isimlerden biri olan Dmitry Muratov, o zamandan beri gazetenin editörü olarak çalışıyor.
Novaya Gazeta, başta Devlet Başkanı Vladimir Putin olmak üzere ülkeyi yöneten elitlere karşı duran nadir gazetelerden biri.
Haftada üç kez basılan gazete, yolsuzluk, görevi kötüye kullanma ve yetkililerden baskı gören kişilerin hikayelerini anlatıyor.
Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi'ne (CPJ) göre, gazete için çalışan altı gazeteci, meslekleri yüzünden öldürüldü.
Gazete, Çeçenistan'daki insan hakları ihlallerini yazdığı için tehdit ve saldırılarla yüzleşmek zorunda kalmıştı.
*
Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 180 ülkenin 2021 Dünya Basın Özgürlüğü karnesini açıklarken, gazeteciliğin dünyanın yüzde 73’ünde, yani 130 ülkesinde kısmi veya ağır kısıtlamalar altında yapılabildiğini bildirdi.
180 ülkede medyada çoğulculuk, medya ortamı ve bağımsızlığı, oto-sansür ve habere yönelik müdahaleler, yasal çerçeve, şeffaflık, altyapı ve ihlaller gibi onlarca parametrenin katsayı temelinde sıralamaya dönüştürüldüğü çalışma ilk kez 2002 yılında yapıldığında, Türkiye 99. sıradaydı.
Türkiye, Avrupa Birliği üyelik müzakereleri ilerledikçe çelişkili bir şekilde RSF Endeksi’nde gerileme gösterdi.
RSF’ye göre, yargı bağımsızlığına dair ağır sorunlar, habercilere yönelik tutuklamalar, online haberciliğe yönelik müdahaleler, eleştirel haberciliği hedef alan idari yaptırımlar ve gazetecilere karşı cezasız kalan şiddet, Türkiye’ye dair temel sorunlar olarak sıralamada etkili oldu.
*
O yüzdendir ki..
Dünyada basına karşı oluşan büyük kısıtlamalar karşısında bu sene iki gazeteciye verilen Nobel Barış Ödülleri, çok değerlidir ve anlamlıdır.
Söz konusu değeri pek çok kişi bilmese ve anlamasa bile, biz gayet iyi biliyor ve anlıyoruz.
