Gazeteciliği kurtarma operasyonu
DÜNYADA herkesin sonunu tartıştığı bir meslekte olduğumdan mutsuzum, ama aynı zamanda çok mutlu ve şanslıyım.
Bu dönemde "Gerçekten bu son geliyor mu, sonun gelmesini nasıl önleriz, yeniyi nasıl yaratırız?" gibi konuların hararetle tartışıldığı dünyamızda ben kendimi konuların tam göbeğine, akademik tartışmaların tam içine atma fırsatını buldum.
Bu da beni çok heyecanlandırıyor. Çünkü global dünyada hemen herkesin hemfikir olduğu konu şu: Bu dönemde en derin teorilerin yapıldığı, en heyecanlı modellerin kurulup bozulduğu, birçok fikrin yarıştığı ve teorinin pratiğe dökülmesi imkânının yakalandığı tek bir alan var, o da medya çalışmaları dalı.
Bu da çok normal; çünkü eskinin yıkıldığı ve yerine yeninin nasıl kurulacağının bilinmediği bir dünyadayız ve ortada çok orijinal fikir, ekol var.
Mesleki olarak şanssız olabilirim, ama bilim adamı yönümle çok da şansılıyım. Kendimi çok sevdiğim, çok beslendiğim, büyük entelektüel haz duyduğum bir ortamda buldum. Medya çalışmaları yapıyor ve öğretiyorum. Dersimin başlığı "Modern Gazeteciliğin Güncel Sorunları". Adı bile hemen global tartışmaların hemen çekiyor beni.
Medya çalışmaları şu anda dünyada en dinamik, en orijinal fikirlerin ortaya atıldığı ve birçok derin tartışmanın da yaşandığı bir alan.
Eskiden de çok okurdum, ama şimdi olağanüstü fazla okumaya başladım. Bu global tartışmanın içinde yer alan belli başlı kitapları okuyor ve dinlemek isteyene aktarıyorum. Bu arada oluşan fikirleri derli toplu tutabilmek için bir de kitap yazmaya koyuldum.
Bu yazının başlığına benzer biçimde adını şimdilik "Kurtarma Operasyonu" koymayı düşünüyorum. Bu konu önemli olduğundan bu köşeden size çalışmalarımın gidişatı hakkında arada sırada raporlar vereceğim. Nihai sentez tabii ki kitapta olacak, ama bu raporlardan isteyen bir ara sonuca da varabilir diye umuyorum.
Sürecimin bu aşamasında kendi ara sonuçlarım özetle şöyle:
1- Eğer 20'nci yüzyılda merkez medyaya hâkim olan gazetecilik anlayışını standart model olarak adlandırırsak bu modelin 21 'inci yüzyılın bugünlerinde sonunun çoktan geldiği kesindir.
2- 21 'inci yüzyılda insan beyni, 20'nci yüzyılda çalışma biçiminden çok daha farklı çalışıyor. insan beyninin çalışmasındaki bu değişim, medya çalışmalarının önemli bölümünce atlanan bir bilimsel gerçektir.
3- 21 'inci yüzyılda değişmiş insan beyni, bilgileri-haberleri dijital ortamdan almaya göre koşullanmış ve ona göre değişime uğramıştır.
4- Artık insanlar isteseler bile standart modeldeki gazeteleri okuyamayacak durumdalar.
5- Yani bir dönem gazeteciliğinin sonunun gelmesinin temelinde gerçek fiziksel nedenler de var
6- Belki bu gelişmeler olmasaydı da gazeteler orijinal düşünce üretemediklerinden, iyi yönetilemediklerinden, yaratıcı, ilgi çekici hiçbir şey yapamadıklarından, sadece var olan durumla yetindiklerinden başka hiçbir şey olmasaydı bile kendiliğinden sonları gelebilecekti.
7- 21 'inci yüzyılın gerçeği, dijital yayıncılık ve haberlerin internetten, tabletten, mobil telefonlardan alınmasıdır. Standart model gazeteler bu gerçeğe direndikleri takdirde gayet tabii ki öleceklerdir.
8- Bunun alternatifi, var olan gazetelerin içeriğini dijital ortama aynen aktarmak değildir. Okuma alışkanlıklarının tamamen değiştiği, okuyucu taleplerinin tamamen farklı olduğu bir dünyada siz eski modele göre gazete hazırlayıp başarılı olamazsınız.
9- Ya tablete özel gazete çıkaracaksınız ve burada yazı her açılan sayfada belki en fazla yüzde 20'yi kaplayacak şekilde olacak. Tabii ki sonuçta gazetenin yerini almasına rağmen farklı olacak bu ürüne farklı bir ad bulmak da gerekecek.
10- Ama Wikileaks olayı ve 11 Eylül günü yaşananlar, Amerika'da akan tüm bilgileri derleyip toparlayacak ve bunları anlaşılabilir biçimde insanlara anlatabilecek gazetelere ihtiyaç olduğunu gösterdi.
11- Global düzeydeki tartışmada şimdilik bir konsensüs ortaya çıktı. Dijital dünyada ne olursa olsun Amerika'da New York Times mutlaka ayakta kalıp yaşayacak. Çünkü dijital dünyanın içerik sunabilmek için New York Times gibi gazetelere ihtiyacı var.
12- New York Times, bloglar dünyasıyla, çok ziyaret edilen internet ve blog editörleriyle kendi içinde yeni koşullara en iyi uyum ve gelişme potansiyelini yakaladı.
13- Eğer tablete özel yeni bir gazete türü üzerine çalışmayacaksak, New York Times'ın ve www.huffingtonpost.com'un yaptıklarını yakından izleyip bir sentez üzerinde bu örneklerden yola çıkarak çalışmalıyız.
14- Bir ara New York Times, Huffington Post ile savaşıyordu, ama şimdi uzlaşmanın kendi çıkarına olacağını gördü ve yeni sinerji yönetemleri üzerine çalışıyor.
15- 21'inci yüzyılda gazetelerin önemi sadece içerikleridir. Kaliteli, orijinal içeriğe sahip olan, farklı düşünebilen gazeteler ayakta kalıp dijital dünyayla ortak çalışarak ortaya yeni modeller çıkaracaktır. Huffington Post'la barış ilan eden New York Times'ın da yapmaya çalıştığı budur.
Dediğim gibi bunlar sadece üzerinde çalışılması gereken ara sonuçlar. Konuları başka yazılardan açmaya çalışacağım.
Page one
YOUTUBE'dan bulabilirsiniz, New York Times üzerine yapılmış page one (birinci sayfa) adlı bir dokümanter var. Kitabı da çıktı, okurken çok faydalandım. Bu belgesel, gazeteye tekrardan büyük saygı kazandırdı ve geleceğe yönelik yeni modelleri de düşündürdü.
Kriz fırsattır
MEDYA sektöründe kriz olabilir, ama kriz dönemleri kurumlara yeniyi üretme, öne geçme imkânını da verir. Beyinlerin bir araya gelip ortaya yeni modeller çıkarma dönemidir.
