İstanbul Tiyatro Festivali başladı
Diğerlerinin kalbi kırılmasın ama İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (IKSV) düzenlediği festivaller içinde Tiyatro Festivali’nin kalbimde başka türlü yeri var. Eskiden iki yılda bir yapılırdı, geçen yıldan beri her yıl yapılıyor ve artık baharda değil kasım ayında. Çok mutluyuz. Festival, 22'nci kez 17 Kasım Cumartesi günü açıldı. Koç Enerji Grubu Şirketleri, Aygaz, Opet ve Tüpraş destekliyor. Bu şirketler sayesinde öğrenciler 10 TL’ya bilet alabilecekler. Yurtdışından da Türkiye’den de 12 şer topluluk katılıyor. Yani 24 tiyatro, dans ve performans toplulukları toplam 52 gösteri yapacaklar.
İstanbul Tiyatro Festivali Direktörü Leman Yılmaz, sohbeimizde bu yılki festivalin şehrin iki yakasında 21 farklı mekana yayıldığını söyledi. Festival, geçtiğimiz cumartesi akşamı commedia dell’arte geleneğinin 18. Yüzyılda yaşamış yazarlarından Carlo Goldoni’nin modern bir yorumuyla, Milano’nun ünlü tiyatrosu Piccolo’nun Komik Tiyatro isimli oyunuyla başladı.
Leman Yılmaz’la sohbetimize önce Onur Ödülleri'ni alan tiyatro oyuncuları ile başladık. Onur Ödülleri, bizden Zeliha Berksoy’a ve Moskova’nın yenilikçi tiyatrosu Theatre of Nations’un sahneye koyduğu Hamlet-Kolaj oyununda oynayan ve aynı zamanda sanat direktörü de olan Evgeny Mironov’a veriliyor.
Leman Yılmaz: Bu iki oyuncu da sahnede önemli rollere imza attılar. Hem farklı hem de ayrı özellikleri var. Zeliha Berksoy hem oyuncu, hem yönetmen, hem üniversitede akademisyen hem de tiyatro kurucusu. Türk tiyatrosuna yıllarını ve emeğini veren ve önemli işler gerçekleştiren bir isim. Diğer Rus oyuncu 22 Kasım’da Hamlet oyunundan sonra alacak ödülünü. Evgeny, Rusya’nın çok önemli sanatçılarından biri. Hem tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu, hem de Moskova’nın Theatre of Nations tiyatrosunun sanat yönetmeni.
Serfiraz Ergun: Oyunlardan bahsedelim mi biraz?
L.Y.: Tiyatro Festivali’nin her sene olmasına karar verince tabii bu yıl erkenden çalışmaya başladık. Aslında başlangıçta 7 yabancı oyun vardı ama sonunda 12 oldu. Rusya’nın Tiyatro Festivali Golden Mask Festivali sırasında Theatre of Nations’la işbirliği yapmıştık. Böylelikle Hamlet Kolaj hayatımıza girdi. Yıllardır bu grubu getirmek istiyorduk. Evgeny Mironov, Hamlet’in 11 karakterine can verecek. Tabii yine bir başka büyük prodüksiyon Nederlands Dans Tiyatrosu. Dört ayrı koreografi ile sahne alıyorlar. Avrupa Kültür Başkenti İstanbul olduğu zaman gelmişlerdi, uzun zamandır peşlerindeydim, bu sene programa girdi. Yunan Tiyatrosu’nun yaşayan en büyük ustası Theodoros Terzopoulos’un üçlemesinin ilk iki oyunu Amor ve Alarme’ı izleyeceğiz bu yıl. Geçen yıl (Encore) Bir Daha’yı yapmıştık. Geçen yıl bir sanatçının rahatsızlığı dolayısıyla üçünü birarada yapamamıştık. Bu sene bu fırsatı yakaladık ve izleyici Alarme, Ancore ve Amore’un hepsini görmüş olacak.
Bu festivaldeki Compagnia Baccala’nın tiyatroyu sirk ve palyaço ile harmanlayan Pıss Pıss’ı unutmak istemiyorum. 7 yaş v e üstü için bir oyun. Bir aile etkinliği. Çok eğlenceli bir gösteri, birçok da ödülü var.
Flaman Kültür Bakanlığı’nın desteğiyle, Belçika merkezli Platform 0090 işbirliğiyle, Türkiyeli sanatçıların da katılımıyla 5 performans var. Yurt dışında yapılmış olan ama bizim Türkiye’de izleme fırsatı bulamadığımız çağdaş dans sanatçısı Bahar Temiz’in Beyaz Üzerine Beyaz oyununu da unutmayalım. 2 İzlanda’lı koreograf ve 2 İran’lı dans sanatçısı da yer alıyor.
S.E.: Bana ilginç geldi İranlı kadınların dansçı olmaları. Nasıl dans ediyorlar?
L.Y.: Aslında yurt dışında çalışabiliyorlar. Ama sahnede duruşları önemli. Belli kurallar var. Dokunmak yasak, kadınlar başörtüsü ile çıkıyor. Geçen sene de Tahran bizi davet etmişti, bizim oyuncular da orada başlarını bağlamıştı. Uluslarası festivallerde yerli yabancı farketmiyor. Almanlar da bağlamıştı. Bir takım sınırlamalar olunca bir takım diller de gelişiyor sahnede. Tabii kostümler de ona göre.
S.E.: Festivalin tabii yerli yapımları da var. Aslında yarı yarıya yerli ve yabancı gösteriler bunlar.
L.Y.: Evet biraz da yerli yapımlardan bahsedelim. 12 yerli yapım var, bunlardan ikisini aslında sezondan aldık. Shakespeare’nin kahramanı Kral Lear’ı Oyun Atölyesi, başrolde Haluk Bilginer ile oynayacak. 2'nci sezon oynamasına rağmen biletler ilk günlerde tükendi. Yusuf Atılgan’ın kült romanı Anayurt Oteli’nin baş karakteri Zebercet tek kişilik oyunla karçımıza çıkıyor. Yeşim Özsoy’un Yüzyılın Evi, Galata Perform’dan. Gerçek bir hikayeden alıntılama. Bunlar sadece birkaçı. Çok geniş bir programımız var bu yıl. Geçen yıl ilk defa kasım ayına aldık ve artık her yıl düzenliyoruz. Çok da mutluyuz. Yüzde 94 seyirci oranına ulaşmıştık geçen yıl. Şimdiden gelecek seneyi hazırlamaya başladık.
Festivalin tabii yan etkinlikleri de var. Okuma tiyatrosu, atölye, söyleşi ve ustalık sınıfı bunlardan sadece birkaçı. Festivalin uluslararası yapımcılarından PIXEL ekibi ile hip-hop’un farklı akımları ve teknikleriyle dijital koreografisi var. Tiyatro sanatçısı Gülriz Sururi’nin desteğiyle Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Ödülü ilk kez verilecek ve yenilikçi yaklaşımı olan tiyatro grubu ya da kişilere gidecek.
Festival Direktörü Leman Yılmaz’ın da dediği gibi çoğunluğu Zorlu Performans Sanatları Merkezi olmak üzere, festival 21 farklı mekanda yapılacak ve 4 Aralık’a kadar devam edecek.
