Kurumsal yönetim Ankara merkezli olmak zorunda mı?
Kurumsallaşma neden önemli, bu soruya yanıt arayalım...
OECD’nin 1999 yılında ortaya koyduğu kurumsal yönetim ilkeleri, 2001’de Türkiye’nin gündemine girdi.
2003’de de Sermaye Piyasası Kurumu (SPK) “Kurumsal Yönetim İlkeleri”ni belirledi.
Aynı yıl TÜSİAD’ın desteğiyle kurulan Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD), kurumsallaşmanın adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkeleri üzerine inşa edilmesini savunan referans bir kurum olarak yapılandı.
TKYD’de 2000’den beri birçok ülkede aile şirketlerine danışmanlık veren Family Business Governance- LLP’nin kurucusu Haluk Alacaklıoğlu’ndan sonra Aclan Acar, Tayfun Bayazıt, Mehmet Göçmen, Yılmaz Argüden, Muharrem Yılmaz’ın da aralarında olduğu iş liderleri başkanlık yaptı. 2017’de bu göreve Ali Pandır seçildi.
Koç Holding, Otokar, General Motors ve Tofaş’tan sonra 2013-2017 yılları arasında OYAK iştiraklerinden Erdemir’de Yönetim Kurulu Başkanlığı yapan Pandır’ın, iş hayatının 17 yılı yurtdışında geçmişti.
Pandır, Türk Ticaret Kanunu ve sermaye piyasası mevzuatında oluşan değişikliklerin kurumsal yönetimin önemini artırdığını ifade ediyor.
2007 yılından beri BİST’te yer alan şirketlerin “Kurumsal Yönetim Endeksi”nin yayınlandığına dikkat çekiyor.
Türkiye’de genç ve eğitimli bir nesil varken, neden hep aynı isimlerin yönetim kurullarına bağımsız üye olarak atandığını sorduğumda, “Batı’dakinin aksine bizde patronlar elemanlarının başka grupların yönetiminde olmasına sıcak bakmıyor. O nedenle bu alan emeklilerle sınırlanıyor” diyor.
Yönetimde çeşitliliğe değer veren şirketler cinsiyet, yaş ve eğitim alanıyla yetinmiyorlar.
Pandır, Türkiye’deki “beyin avcısı” şirketlere, yurtdışındaki kuruluşlardan yönetici talebi geldiğini söylüyor.
EN AZ 1 BAĞIMSIZ ÜYE SERTİFİKALI
Türkiye’de 2’nci ve 3’üncü jenerasyona geçen geleneksel aile şirketlerinde değişim süreci sancılı yaşanıyor.
SPK, halka açık şirketlerin yönetim kurullarının yüzde 30’unun bağımsız üyeden oluşmasını kurala bağlamıştı.
Yönetim kurullarına hâkim ortağın gücünü dengelemek ve uzmanlık alanını genişletmek üzere bağımsız üyeler atanıyor.
Şirkette son 5 yıldır görev almayan ve yüzde 5’ten fazla hissesi bulunmayan herkes bağımsız üye olabiliyor.
Ne var ki boyacı ustası bile mesleki yeterlilik sertifikası olmadan badana yapamazken, bağımsız üyenin yeterliliğini ölçen bir makam yok.
SPK bu sorunu gidermek için, en az bir bağımsız üyenin yetkilendirilen kurumdan sertifika alması için çalışma başlatıyor.
Ayda bir kez yönetim kurulu toplantısına katılan yönetim kurulu üyelerinin maaşı ben diyeyim 150 bin lira, siz deyin 10 bin lira... İkisi de geçerli.
Eskiden emekli bakanlarla, komutanlarla sınırlı olan bu alan, emekli milletvekillerine, siyaset ve kamu kadrolarına kadar yayılarak şirketlerde “Ankara” merkezli bir dünya kuruluyor.
HESAP VEREBİLİR ŞEFFAF YÖNETİM
Şirketlerde “denetim”, “riskin erken teşhisi”, “kurumsal yönetim”, “ücretlendirme” komitelerinin yaygınlaşmaya başlandığını ifade eden Pandır, EBRD ya da IFC gibi uluslararası yatırım finans kurumlarının, “etik denetim komitesi” de istediğini ekliyor.
2018 yılında halka açılacak şirket sayısında artış da bekleyen Pandır, yönetim kurulu üyeleri eğitiminin öneminin artacağına işaret ediyor.
Yaklaşık 600 kişisel, 48 kurumsal üyesi bulunan TKYD’nin 17 Ocak’ta İstanbul’da düzenlenecek “XI. Kurumsal Yönetim Zirvesi”nin ana konusu “Kurumsal yönetimin itici gücü: Esneklik ve dayanıklılık” olacak.
Uzun süredir üzerinde çalışılan “Yönetim Kurulu Sekreteri El Kitabı” ve “Yönetim Kurulu Üyesi Oryantasyonu Kitabı” da zirvede dağıtılacak.
Kurumsallaşmanın ilkelerinin yeniden altını çizmek istiyorum: Adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk.
İster devlet, ister şirket yönetimi olsun temel değerler bunlar.
