KATEGORİLER

Yazının devamını okumak için tıklayınız...

Anayasa Mahkemesi

Türkiye'de Anayasa Mahkemesi ilk kez 1961 Anayasası ile kurulmuştur. Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri, yargılama ve çalışma usulü ile kararlarının niteliği 1961 Anayasası'nın 145 ila 152. maddelerinde düzenlenmiş, buna bağlı olarak 44 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, 22/4/1962 tarihinde kabul edilmiştir.

Anayasa Mahkemesine ilk kuruluşunda, kanunların ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzükleri'nin Anayasa'ya "şekil ve esas" bakımından uygunluğunu denetleme görevi verilmiş, bu görevin yanı sıra görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Anayasa'da sayılan kişileri Yüce Divan sıfatıyla yargılamak, siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak, siyasi partilerin gelir kaynakları ile giderlerine ilişkin hesapları incelemek ve Anayasa ile verilen diğer görevleri yerine getirmekle de yetkili kılınmıştır.

1961 Anayasası'nın 145. maddesine göre, Anayasa Mahkemesi, on beş asıl ve beş yedek üyeden oluşacak şekilde kurulmuş, üyelerden dördü Yargıtay, üçü Danıştay, biri Sayıştay Genel Kurulu tarafından, üç üye Türkiye Büyük Millet Meclisi, iki üye Cumhuriyet Senatosu, iki üye ise biri Askeri Yargıtaydan olmak üzere Cumhurbaşkanınca seçilmekteydi.

1961 Anayasası'nda 1971 Anayasası ile yapılan değişiklikle, kanun hükmünde kararnameleri şekil ve esas bakımından, anayasa değişikliklerini ise Anayasa'da gösterilen şekil şartları bakımından denetleme görevi verilerek Anayasa Mahkemesinin görev alanı belirgin hale getirilmiştir.

1982 Anayasası

1982 Anayasası, Anayasa Mahkemesini 146 ila 153. maddelerinde düzenlemiştir. 1982 Anayasası döneminde Anayasa Mahkemesine ilişkin ilk kanuni düzenleme, 10/11/1983 tarih ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile yapılmıştır.

1982 Anayasası'nda Anayasa Mahkemesine, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa'ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleme, Anayasa değişikliklerini ise sadece sınırlı sayıdaki şekil eksiklikleri yönünden inceleme görevi yanında, ayrıca,Anayasa'da sayılan bazı kişileri görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılama ve siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara bakma görevi de verilmiştir.

1982 Anayasası'nın ilk hâlinde Anayasa Mahkemesi, on bir asıl ve dört yedek üyeden oluşacak şekilde kurulmuştur. Cumhurbaşkanı, iki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay, iki asıl ve bir yedek üyeyi Danıştay, birer asıl üyeyi Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay Genel Kurulunca kendi Başkan ve üyeleri arasından, üye tam sayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; bir asıl üyeyi ise Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri içinden göstereceği üç aday arasından; üç asıl ve bir yedek üyeyi ise üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından seçmekteydi. Anayasa'ya göre Anayasa Mahkemesine seçilen üyeler 65 yaşını doldurunca emekli olmaktaydılar.

2010 Anayasa Değişiklikleri

Anayasa'nın 146 ila 149. maddelerinde değişiklik getiren 7/5/2010 tarih ve 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik yapılması Hakkında Kanun'un 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan halkoylamasıyla kabul edilmesiyle birlikte Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir. Bu Anayasa değişikliğinin ardından kabul edilen 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile de Anayasa Mahkemesinin çalışma usul ve esasları yeniden belirlenmiştir.

Anılan değişiklik ile üye sayısı on yediye çıkartılan Anayasa Mahkemesinin, iki bölüm ve genel kurul halinde çalışması benimsenmiş; Mahkemeye mevcut görevlerinin yanı sıra bireysel başvuruları karara bağlamak ve bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesini yapmak üzere komisyonlar oluşturulmasına imkân tanınmıştır.

Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılmakta, bireysel başvurular ise bölümlerce karara bağlanmaktadır.

Ayrıca 12 Eylül 2010 tarihide yapılan Anayasa değişikliği ile Anayasa Mahkemesine, Yüce Divan sıfatıyla, "görevleriyle ilgili suçlardan"” dolayı Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini yargılama görevine ilave olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanını yargılama görevi de verilmiştir.

2010 Anayasa değişikliği ile birlikte, Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresi on iki yıl ile sınırlandırılmış; üyelerin yeniden seçilememesi esası da getirilmiştir.

Aym Haberleri

  • AYM'nin yeni başkanvekili belli oldu

    Gündem, 16 Nisan 2024

    AYM'nin yeni başkanvekili belli oldu

    Anayasa Mahkemesi üyesi Basri Bağcı, Yüksek Mahkeme'nin başkanvekilliği görevine seçildi

  • AYM'den TCK'daki hükme ilişkin iptal kararı

    Gündem, 08 Aralık 2023

    AYM'den TCK'daki hükme ilişkin iptal kararı

    Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'ndaki (TCK) "örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme" suçunu düzenleyen hükmü iptal etti

  • Yargıtay'dan AYM açıklaması

    Gündem, 10 Kasım 2023

    Yargıtay'dan AYM açıklaması

    Yargıtay Başkanlığı, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinin Şerafettin Can Atalay hakkındaki kararları ile ilgili olarak yapılan tartışmalarla ilgili sert bir açıklama yaptı. Bireysel başvurunun "temel hak ve özgürlüklere yönelik hukuka aykırı müdahalelerin kanun yollarında giderilememesi halinde başvurulabilecek ikincil nitelikte bir hak arama yolu" olduğu belirtilen açıklamada Anayasa Mahkemesinin adli ve idari mahkemelerce verilen kararları bozan bir mahkeme olmadığı belirtildi. Bu vurguların ardından açıklamada şu ifadeler yer aldı: "Buna karşın, Anayasa Mahkemesinin, bireysel başvuru incelemelerinde zaman zaman anayasal ve yasal sınırları aşarak Yargıtay ve Danıştay uzman dairelerince geliştirilen yerleşik içtihatları ters yüz edecek, hukuk sistemini kaosa sürükleyecek şekilde kararlar alması, kesin hüküm etkisini tamamen devre dışı bırakılmasına neden olmaktadır."

    Türk yargı tarihinin en büyük krizi

    Gündem, 08 Kasım 2023

    Türk yargı tarihinin en büyük krizi

    Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay için verdiği ihlal kararına uymadı. Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesi işlemlerinin başlaması için karar Meclis Başkanlığı’na gönderildi. Yargıtay, Türk yüksek yargı tarihinin en büyük krizi olarak nitelendirilebilecek bir adım da attı. AYM üyeleri hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu. Peki şimdi ne olacak? Fevzi Çakır'ın haberi...

    AYM’den ek gösterge kararı

    Sosyal Güvenlik, 26 Ekim 2023

    AYM’den ek gösterge kararı

    Anayasa Mahkemesi (AYM), öğretmen, polis, hemşire ve din görevlilerinin ek göstergesini 3600’e yükselten ve diğer kamu görevlilerinin ek göstergelerini yeniden düzenleyen kanunla ilgili önemli bir karar verdi. AYM, emekli aylıklarında etkili olan tazminat yansıtma oranlarını üç katına kadar artırma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki veren maddeyi iptal etti. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi...

  • AYM’den maaş zammı iptali

    Sosyal Güvenlik, 13 Ekim 2023

    AYM’den maaş zammı iptali

    Anayasa Mahkemesi, mart ayında yüksek yargı organlarının başkan ve üyelerinin maaşında yapılan zammın bir kısmını iptal etti. AYM, yapılan ek tazminat düzenlemesini Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı buldu. Yeni düzenleme yapılıncaya kadar 6 aylık süre tanıdı. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi

  • Mahkemenin kanser ilacı kararı AYM'ye taşındı

    Gündem, 01 Ağustos 2023

    Mahkemenin kanser ilacı kararı AYM'ye taşındı

    Safra yolu kanseri tedavisi için yurt dışından getirilen ve 60 tableti 31 bin 687 dolar olan ilacın SGK tarafından karşılanmaması üzerine açtığı dava mahkeme ve istinaf tarafından reddedilen 46 yaşındaki Emine Acemoğlu, yaşam hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu

  • Kocaeli'de, AYM kararına protesto

    Gündem, 11 Nisan 2014

    Kocaeli'de, AYM kararına protesto

    Gruptakiler, basın açıklamasının ardından olaysız şekilde dağıldı

    AYM Başkanı'ndan ilk atama

    Gündem, 11 Şubat 2015

    AYM Başkanı'ndan ilk atama

    Anayasa Mahkemesi Başkanlığı'na seçilen Prof. Dr. Zühtü Arslan, ilk atamasını yaptı

    "Dershane yok, '3 derslik' kurs var"

    Gündem, 02 Ağustos 2015

    "Dershane yok, '3 derslik' kurs var"

    AYM'nin kararının ardından Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı dershane yöneticileriyle bir araya geldi

  • "Temel liseye kayıt alın, dershane için bekleyin"

    Gündem, 16 Temmuz 2015

    "Temel liseye kayıt alın, dershane için bekleyin"

    MEB'den 2 saatlik toplantı

  • Ali İsmail Korkmaz davasında nakil kararı!

    Gündem, 06 Eylül 2014

    Ali İsmail Korkmaz davasında nakil kararı!

    AYM, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeni ile yapılan başvuruyu reddetti

  • AYM, o anneyi haklı buldu

    Gündem, 02 Ekim 2015

    AYM, o anneyi haklı buldu

    AYM, boşandıktan sonra velayeti kendisine geçen çocuğuna kendi soyadını verme talebi mahkeme tarafından reddedilen anneyi haklı buldu

    "AYM iki temel hedefi gerçekleştirdi"

    Gündem, 22 Şubat 2023

    "AYM iki temel hedefi gerçekleştirdi"

    Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, "Sürecin en başından itibaren, kıyaslanamaz bir iş yükü sorunu yaşıyoruz. Şu an itibarıyla mahkeme önünde 100 bine yakın derdest dosya bulunmaktadır" dedi

    İşyerinde özel hayat kriteri

    Sosyal Güvenlik, 16 Kasım 2022

    İşyerinde özel hayat kriteri

    İşyerine ait telefon, bilgisayar gibi araçların kullanımı ve yazışmalar zaman zaman iş akdinin feshine sebep olabiliyor. İşveren işçileri bu gerekçe ile tazminatsız işten atabiliyor. Peki işyerine ait araçlarla yapılan haberleşmeler tümüyle işverenin denetimine mi tabidir? Özel hayat nerede başlayıp, nerede bitiyor? Anayasa Mahkemesi’nin, konuyla ilgili bireysel başvurulardaki kriterleri nelerdir? Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi

  • AYM’den flaş fazla çalışma kararı

    Sosyal Güvenlik, 06 Nisan 2022

    AYM’den flaş fazla çalışma kararı

    Anayasa Mahkemesi (AYM), fazla çalışma ücreti ile ilgili önemli bir karara imza attı. “Fazla çalışma ücreti asıl ücrete dahildir” şeklindeki sözleşmeye imza atan işçinin fazla çalışma ücreti talebini haklı buldu. Yüksek mahkeme, kanuna uygun olmayan fazla çalışma hallerinde işçinin fazla çalışma ücretinden feragat ettiği çıkarımı yapılamayacağına hükmetti. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi

  • AYM’den emsal faiz kararı

    Sosyal Güvenlik, 10 Aralık 2021

    AYM’den emsal faiz kararı

    Anayasa Mahkemesi (AYM) görevden uzaklaştırıldıktan sonra yeniden memuriyete dönenler için emsal teşkil edecek önemli bir karar aldı. AYM, görevden uzaklaştırıldıktan sonra mahkeme kararıyla yeniden memuriyete dönen kişiye maaşının faizsiz iade edilmesini Anayasa’ya aykırı buldu. AYM, mülkiyet hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi

  • Cezaevinde ölüme ilişkin AYM kararı

    Gündem, 09 Ekim 2021

    Cezaevinde ölüme ilişkin AYM kararı

    Anayasa Mahkemesi (AYM), Ankara'da cezaevinde uyuşturucu komasına giren hükümlü S.M.'nin (26) ölümünü önlemeye yönelik tedbir alınmadığı ve olaydan sonra etkili soruşturma yürütülmediği iddiasıyla yapılan başvuruda 'yaşam haklı ihlali' kararı verdi.

    AYM’den flaş nöbet ücreti kararı

    Sosyal Güvenlik, 03 Haziran 2021

    AYM’den flaş nöbet ücreti kararı

    Anayasa Mahkemesi (AYM), üniversite hastanelerinde görev yapan öğretim üyelerinin nöbet ücreti konusunda önemli bir karara imza attı. AYM, çok sayıda öğretim üyesinin yaptığı bireysel başvuruyu birleştirerek tamamını kabul etti. Yüksek mahkeme, nöbet ücreti alamayan öğretim üyelerine ayrımcılık yapıldığına hükmederek, ayrımcılığın giderilmesi için yeniden yargılama yapılmasını kararlaştırdı. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi