Japon okullarında hiç kilolu çocuk yok

Bug&uuml;nk&uuml; sorumuz şu: Japonlar neden obez değil? Genetik yatkınlık olabilir mi? DNA larında onları bu kadar ince tutan bir şey olmalı diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yor insan. Ama değil. 20. y&uuml;zyılın başlarında &ccedil;ok sayıda Japon iş&ccedil;i Hawaii ye g&ouml;&ccedil; etti ve şu anda d&ouml;rt nesildir adada yaşayan Japonlar var. Bunlara Hawaili Japonlar deniyor. Genetik olarak Japonlara &ccedil;ok benziyorlar ancak aradan ge&ccedil;en 100 k&uuml;sur yıldan sonra, Hawai de yaşayan Japonların kilolu oldukları ortaya &ccedil;ıktı. Hawaiililerin %24,5 u obezse Hawaili Japonların %18,1 i obez &ccedil;ıktı. Bu da Hawaili Japonların, Japonya daki insanlara g&ouml;re obez olma ihtimalinin 4 kat daha fazla olduğu anlamına geliyor. Japonya nın zayıflığının sebebi genler dışında bir şey olabilir. Japon mutfağı olabilir mi? Japon mutfağının en temel &ouml;zelliği sadelik Bir japon i&ccedil;in ne kadar basitse o kadar iyidir. Japonlar geleneksel olarak &ccedil;ok fazla et yemiyor. Bir ada &uuml;lkesi olduğu i&ccedil;in balığa değer veriyorlar. Uskumruyu ızgarada hi&ccedil;bir şey eklemeden pişiriyorlar. D&uuml;nyanın diğer mutfaklarında yemeğe pek &ccedil;ok şey ekleniyor; yemeği lezzetli hale getirmek i&ccedil;in tereyağı, limon, otlar, soslar, baharatlar ve başka bir s&uuml;r&uuml; şey eklenebiliyor. Ama Japon tarzı bunun tam tersi. Yemeğin doğasında olan lezzeti ortaya &ccedil;ıkarmak i&ccedil;in yemeklere hi&ccedil;bir şey eklemiyorlar. Yemeğin en makbul olanı fazladan bir şey eklenen değil eksik tutulan oluyor. B&uuml;t&uuml;n mesele malzemelerin doğal tadından m&uuml;mk&uuml;n olduğunca faydalanmaya &ccedil;alışmak. Japon aş&ccedil;ılara g&ouml;re az &ccedil;oktur . Yedikleri pilav bizim bol tereyağlı pilavımızdan değil. Pirinci tuz ve yağ kullanmadan haşlayarak, lapa olarak yiyiyorlar. Ayrıca t&uuml;m yemekleri az pişmiş ya da &ccedil;iğ olarak t&uuml;ketiyorlar. Daha &ccedil;ok haşlama, buharda pişirme ve ızgara gibi y&ouml;ntemlerle yemekleri hazırlayan Japon kadınları neredeyse hi&ccedil; kızartma yapmıyor. Bu y&ouml;ntemlerle yiyecekler besin değerlerini de kaybetmiyorlar. Japon kadınları ne yaşlanır ne şişmanlar diye boşuna denmiyor. Japon beslenme tarzı y&uuml;zde 26 yağ i&ccedil;erir Japonların klasik sofrasında ızgara balık, yenebilir yosun t&uuml;rleri, haşlanmış sebzeler, bir kase pirin&ccedil;, soya, tatlı yerine ge&ccedil;en meyveler ve matcha yani yeşil &ccedil;ay bulunur. Y&uuml;ksek kalorili yemiyorlar. Fast food da t&uuml;ketmiyorlar. Balığa dayalı bu beslenme tarzı Japonların daha y&uuml;ksek dozlarda Omega-3 benzeri &lsquo;iyi yağlar&rsquo; aldıkları anlamına geliyor. Japonya&rsquo;da işlem g&ouml;ren ve rafine edilmiş yiyecekler de batıya nazaran az. Japonlar tarafından t&uuml;ketilen toplam kalori miktarı da diğer &uuml;lkelere g&ouml;re &ccedil;ok daha az. Bu konu &uuml;zerinde biraz duracağız. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; sorumuzun cevabının bir kısmı bu olmalı... &Uuml;&ccedil;gen yeme prensibi Japon yemekleri &ccedil;ok k&uuml;&ccedil;&uuml;k porsiyonlara sahiptir, tipik bir &ouml;ğ&uuml;nde en fazla beş porsiyon olur. Japon k&uuml;lt&uuml;r&uuml;nde yemekle ilgili &ouml;ğrenmeniz gereken ilk şey &ldquo;&uuml;&ccedil;gen yeme&rdquo; prensibidir. Biz T&uuml;rkler olarak genellikle yemeğe &ccedil;orbayla başlar &ccedil;orba bitene kadar sadece &ccedil;orbayı i&ccedil;eriz, arada başka yemeğe ge&ccedil;meyiz. Japonya da bu tuhaf karşılanır. Hatta bu japonlara g&ouml;re kaba bir yemek yeme şekli. Yemek &uuml;&ccedil;gen şeklinde yenmelidir. &Ouml;nce &ccedil;orbayı biraz i&ccedil;in, sonra garnit&uuml;rden bir ısırık. Sonra pilavı deneyin, bir kaşık. Sonra uskumruyu, yine tek bir lokma. Sonra geri d&ouml;n&uuml;n ve &ccedil;orbanın tadına bir kez daha bakın. Bu aynı zamanda sizi sağlıklı tutmanın da anahtarıdır. Dengeyi korursunuz, b&ouml;ylece &ccedil;ok fazla yememiş olursunuz. Her şeyin tadına azar azar bakar, doyarsınız. Duraksayarak yemek &Ouml;ğrenmemiz gereken ikinci şey ise ne zaman durmamız gerektiği. Japonya da size &ccedil;ok erken yaşlardan itibaren sadece %80 doyduğunuzu hissedene kadar yemeniz &ouml;ğretilir. V&uuml;cudunuzun yeterince yediğinizi hissetmesi zaman alır. Doyduğunuzu anlamak i&ccedil;in ufak molalar verip kendinizi dinlemelisiniz. Yemek yerken tokluk hissine ulaşırsanız, kesinlikle &ccedil;ok fazla yediniz demektir. Japonlar masadan a&ccedil; kalkarlar. 1920 &ouml;ncesinde Japon yemek k&uuml;lt&uuml;r&uuml;nden bahsedilemiyordu Japonya nın yemek k&uuml;lt&uuml;r&uuml;n&uuml;n yakın bir zamanda icat edildiğini &ouml;ğrenmek sizi şaşırtacak. Cambridge &Uuml;niversitesi nde Doğu Asya Tarihi profes&ouml;r&uuml; Barak Kushner, First Bite adlı kitabın yazarı Bee Wilson a 1920 lere kadar Japon yemeklerinin &ccedil;ok da sağlıklı olmadığını anlatıyor. 1920 den &ouml;nce taze balık haftada sadece bir kez yenirdi, diyette protein oranı tehlikeli derecede d&uuml;ş&uuml;kt&uuml; ve g&uuml;ve&ccedil; ya da tavada kızartma pek yaygın değildi. Ortalama yaşam s&uuml;resi 43 t&uuml;. Ancak İmparatorluk Japonya sı sağlıklı askerlerden oluşan bir ordu kurmak i&ccedil;in kolları sıvadığında yeni bir yemek k&uuml;lt&uuml;r&uuml; aranmaya başlandı. Japonya nın İkinci D&uuml;nya Savaşı ndaki yenilgisinden sonra &uuml;lke harabeye d&ouml;nd&uuml;ğ&uuml;nde bu d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m hızlandı. Japonya da okullardaki beslenme şekli Japonya da, yasalara g&ouml;re her Japon okulu profesyonel bir beslenme uzmanı bulundurmak zorunda. Beslenme uzmanı &ccedil;ocuklara verilecek yemeklerin taze ve sağlıklı olmalarını şart koşan katı kurallar doğrultusunda okul yemeklerini organize ediyor. Yemeklerin nasıl pişirildiğini denetliyor. Daha sonra &ccedil;ocukları beslenmenin &ouml;nemi konusunda eğitiyorlar. Sonra da ebeveynlere aynı konuda eğitimler veriyorlar. Okullarda yemekler genellikle beş k&uuml;&ccedil;&uuml;k porsiyondan oluşuyor: Biraz beyaz balık, bir kase sebzeli erişte, s&uuml;t, beyaz pirin&ccedil; haşlama ve k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir topak tatlı macun. T&uuml;m &ccedil;ocuklar aynı yemeği yiyor ve paketlenmiş hazır &ouml;ğle yemeği yasak. Burada hi&ccedil;bir &ouml;ğ&uuml;ne işlenmiş ya da dondurulmuş gıda girmiyor. Yemekleri &ouml;nce okul m&uuml;d&uuml;r&uuml; deniyor Yemek hazır olduğunda bir tepsi okul m&uuml;d&uuml;r&uuml;ne gidiyor. Her okulun m&uuml;d&uuml;r&uuml;n&uuml;n &ouml;ğle yemeklerinin beslenme kurallarına uygun olmasını sağlaması yasal bir zorunluluk. Ayrıca m&uuml;d&uuml;rlerin &ccedil;ocuklarla aynı &ouml;ğle yemeğini yemesi; g&uuml;venli, besleyici ve lezzetli olduğundan emin olmak i&ccedil;in ilk &ouml;nce kendisinin yemesi bir gelenek. Yemek m&uuml;d&uuml;r tarafından onaylandıktan sonra yeniyor. Yemeğe başlamadan &ouml;nce, bir &ccedil;ocuk sınıfın &ouml;n&uuml;nde bug&uuml;n&uuml;n yemeğinin ne olduğunu, Japonya nın hangi b&ouml;lgesinden geldiğini ve farklı &ccedil;eşit yemek yemenin sağlık a&ccedil;ısından &ouml;nemini anlatıyor. Ardından &ldquo;Meshiagare!&rdquo;, yani Japonca &ldquo;afiyet olsun&rdquo; deniyor ve yemek alkışlanıyor. Okulda eğlenceli ama eğitici bir &ouml;ğ&uuml;n &Ccedil;ocuklar yemek yerken beslenme uzmanı renkli ipleri havaya kaldırıyor. İplerin her biri sağlıklı olmak i&ccedil;in ihtiya&ccedil; duyulan farklı bir yiyecek t&uuml;r&uuml;n&uuml; temsil ediyor. Karbonhidratları temsil eden sarı ipi havaya kaldırıp bunların sağlık i&ccedil;in ne işe yaradığını soruyor. Bir &ccedil;ocuk size enerji verir&rdquo; diye bağırıyor. Kalsiyumu temsil eden kırmızı ipi havaya kaldırınca bir &ccedil;ocuk kemiklerinizi g&uuml;&ccedil;lendirir diye bağırıyor. Besin gruplarını sıralarken her bir ipi birbirine bağlayarak bunların bir arada sağlıklı bir &ouml;ğ&uuml;n oluşturduğunu anlatıyor &ouml;ğrencilere. Yemek yerken bile eğitim devam ediyor. Okullarda hi&ccedil; kilolu &ccedil;ocuk yok Hem de hi&ccedil;. &Ccedil;ocuklara en &ccedil;ok ne yemekten hoşlandıkları sorulduğunda brokoli gibi yeşil sebzeleri, pirinci sevdiklerini &ccedil;&uuml;nk&uuml; pirin&ccedil;te protein olduğunu, eğer her &ouml;ğ&uuml;n dengeli beslenirlerse &ccedil;ok g&uuml;&ccedil;l&uuml; v&uuml;cutları olacağını anlatıp minik pazularını g&ouml;steriyorlar. 10 yaşında &ccedil;ocukların brokoli sevmesi şaka gibi bir şey. Bizde asla g&ouml;r&uuml;lecek şey değildir. Ama Japonlar okullarda &ccedil;ocuklara sağlıklı yiyeceklerden keyif almayı &ouml;ğretiyorlar. Brokoli sevmeleri bunun sonucu. &Ouml;ğle yemeği saati 12.00 de Yemekler 12.00&rsquo;de yenir. &Ccedil;ocuklar yemeklerini yemeden &ouml;nce beyaz &ouml;nl&uuml;k giyer ve sa&ccedil;larını bone i&ccedil;ine saklarlar. Meyve her g&uuml;n verilmez. Ayda bir de dondurma olur. Beslenme saatinde tatlılara fazla yer olmaz. Her &ouml;ğlen yemeğinden sonra &ccedil;ocuklar muhakkak bir bardak s&uuml;t i&ccedil;mek zorundadır. Bir de herkes tabağındakini bitirmek zorundadır. Japonya&rsquo;da yemek ziyan etmemek &ccedil;ok &ouml;nem verilen hassas bir konu. Metabo Yasası: &Ccedil;alışanlarını şişmanlatan şirketler para cezasına &ccedil;arptırılabiliyor 2008 yılında Japon h&uuml;k&uuml;meti obezitenin hafif&ccedil;e arttığını fark etti. Bu nedenle, geniş bir bel &ouml;l&ccedil;&uuml;s&uuml;n&uuml;n olumsuz sonu&ccedil;larını azaltmak i&ccedil;in tasarlanmış olan &ldquo;Metabo Yasası&rdquo;nı y&uuml;r&uuml;rl&uuml;ğe koydu. Yasa basit bir kural i&ccedil;eriyordu: Yılda bir kez, Japonya daki her işyeri, 40 ila 74 yaş arasındaki yetişkinlerin belini &ouml;l&ccedil;mek i&ccedil;in hemşire ve doktorlardan oluşan bir ekibi şirkete getirmek zorundaydı. &Ouml;l&ccedil;&uuml;mleri iyi olmayanlara işyerleri sağlık planları hazırlayacak; vegan yiyecekler, sağlıklı yemek ikameleri ve egzersiz ekipmanları &ouml;nerecekti. &Ccedil;alışanlarını şişmanlatan şirketler para cezasına &ccedil;arptırılacaktı. Bu yasa &ccedil;oğu şirketin y&uuml;r&uuml;y&uuml;ş ligi tablosu bulundurmasına neden oldu. Şirketteki herkes g&uuml;nde ka&ccedil; adım y&uuml;r&uuml;d&uuml;ğ&uuml;n&uuml; takip eden saatler takıyor. T&uuml;m &ouml;ğ&uuml;nlerinizin fotoğraflarını ve sağlığınızı nasıl iyileştireceğinize dair taahh&uuml;tlerinizi şirketinizle paylaşmanız teşvik ediliyor. Patronlar rol model olmak d&uuml;ş&uuml;ncesiyle y&uuml;r&uuml;meye &ccedil;ok daha fazla zaman ayırıyorlar. &Ccedil;alışanlar işyerine hesap vereceğini bildiği i&ccedil;in evden erken &ccedil;ıkıp metrodan 4 durak &ouml;nce inip işe y&uuml;r&uuml;yerek gitmeyi tercih ediyor. Mahremiyete m&uuml;dahale Okullarda evet ama, d&uuml;ş&uuml;necek olursak, şirketlerde &ccedil;alışanların hayatına bu şekilde bir m&uuml;dahale ne &uuml;lkemizde ne de ABD ya da İngiltere de kabul g&ouml;ren bir kural olmazdı, insanlar mahremiyetlerine m&uuml;dahale edildiğini d&uuml;ş&uuml;n&uuml;p &ouml;fkelenirlerdi. Japonlar bu konuyu basit şekilde ş&ouml;yle ele alıyor: Şişman olmak iyi bir şey değil. Sağlıklı değil. D&uuml;zg&uuml;n beslenerek t&uuml;m hastalıklara davetiye &ccedil;ıkaran obeziteden kendimizi koruyabiliriz. Bu konuda bir denetleyici olması bizi rahatsız etmiyor. Yasaların kesinlikle toplum &uuml;zerinde etkili olduğu a&ccedil;ık&ccedil;a g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor: Japonya daki obezite oranı, şu anda d&uuml;nyadaki en d&uuml;ş&uuml;k seviyede. Japonya daki uzun yaşamın sırrı &Uuml;lke &ccedil;apında Japonya daki parklarda her sabah saat 7 ya da 8 civarında yaşlı insanlar gruplar halinde toplanıyor ve birlikte egzersiz yapıyor. Dans eden ya da yoga yapan 80 li ve 90 lı yaşlardaki insanları izleyebilirsiniz. Japonlar d&uuml;nyadaki herkesten daha uzun yaşarlar. Ortalama olarak erkekler 81, kadınlar ise 88 yaşına kadar yaşıyor. Daha da &ouml;nemlisi, daha uzun s&uuml;re sağlıklı kalıyorlar. D&uuml;nyanın en yaşlı n&uuml;f&uuml;suna sahip k&ouml;y: Ogimi &Uuml;lkenin en g&uuml;neyindeki adalardan oluşan bir takımada olan Okinawa efsanevi bir &uuml;ne sahip. Burası d&uuml;nyanın en yaşlı n&uuml;fusuna sahip bir k&ouml;ye ev sahipliği yapıyor. Yemyeşil ağa&ccedil;larla kaplı bir dağın yamacından ge&ccedil;erek varılan Ogimi de 215 hane bulunuyor ve 173 kişi 90 yaş ve &uuml;zerinde. Ogimi de yaşayanların hareketli, bol egzersizli, boş y&uuml;r&uuml;y&uuml;şl&uuml; hayatı ve beslenme d&uuml;zenleri bize tek şey anlatıyor: Obezite krizini &ccedil;&ouml;zmenin potansiyel &ouml;d&uuml;l&uuml; daha fazla yaşam ve daha fazla sağlık... Obezite krizi yaşam bi&ccedil;imimiz tarafından yaratılıyor O zaman yaşam bi&ccedil;imimizi değiştirerek obeziteyi ortadan kaldırmak m&uuml;mk&uuml;n olmalı. Ama bunu nasıl yapabiliriz? Hatırlayanlarınız &ccedil;ıkacaktır; 80 li yıllarda insanlar her yerde sigara i&ccedil;iyordu. Restoranlarda, evlerde, otob&uuml;slerde, u&ccedil;aklarda i&ccedil;iyorlardı. Doktora gittiğinizde, doktor sizi muayene ederken sigara i&ccedil;ebiliyordu. Evlerde gelen misafire ikram etmek i&ccedil;in sehpanın &uuml;zerinde her zaman bir paket sigara, ayrıca temiz ve boş bir k&uuml;ll&uuml;k bulundurulurdu. Bu &ccedil;ok doğal karşılanan bir durumdu. Ev sahibi i&ccedil;mese bile... Evde &ccedil;ocuk/lar olsa bile... Şu an d&uuml;ş&uuml;nmesi bile korkun&ccedil;. Eminiz, o zamanlarda insanlara, ileride kapalı ortamlarda sigara i&ccedil;mek yasak olacak deseniz kimse inanmazdı. Şu an sigaranın sağlığa zararları toplum tarafından kabul g&ouml;rm&uuml;ş bir ger&ccedil;ek. Vapurların a&ccedil;ık alanlarında bile sigara i&ccedil;ilmesi yasak. İnsanlar evlerinde asla sigara i&ccedil;miyor. İ&ccedil;erken &ccedil;ocuklarına g&ouml;stermemek i&ccedil;in de &ouml;zen g&ouml;steriyor. Yaşam bi&ccedil;imi değiştirilerek problemlerin ortadan kaldırılması m&uuml;mk&uuml;n g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor. Şekerli i&ccedil;eceklere yasak Meksika da şekerli i&ccedil;eceklere vergi getirildi. Amsterdam da okullarda şekerli i&ccedil;eceklere kısıtlama getirildi ve aşırı kilolu &ccedil;ocuklara sağlık ko&ccedil;ları veriliyor. 2012-2018 yılları arasında &ccedil;ocukluk &ccedil;ağı obezitesi %12 oranında azaldı ancak g&uuml;n&uuml;m&uuml;zde gene artış var ve kontrol altına alındığı s&ouml;ylenemez. ABD nin &ccedil;eşitli şehirlerinde &ldquo;gıda ila&ccedil;tır&rdquo; programları var. Gene de işe yaramıyor. Aslında obeziteyi azaltacak d&uuml;zinelerce değişiklik yapılabilir. Japonya hari&ccedil; diğer gelişmiş &uuml;lkelerde &ccedil;oğu kişi aşırı kilolu ya da obez olmanın riskleri ile zayıflatıcı ila&ccedil;ları almanın riskleri arasında gidip geliyor. Bu ila&ccedil;ların potansiyel tehlikeleri konusunda b&uuml;y&uuml;k bir endişe duymaya devam ederek... Bu &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir ikilem. Japonya aslında bize doğru değişiklikleri yaparak en azından &ccedil;ocuklarımızı bu ikilemden kurtarabileceğimizi g&ouml;steriyor.

Son Dakika Son Dakika

Stil Stil

Keşfet Keşfet

Canlı Yayın Canlı Yayın

Gündem Gündem

Kadın Kadın

Ekonomi Ekonomi

Yemek Tarifleri Yemek Tarifleri

Spor Spor

Magazin Magazin

Çocuk Çocuk

Teknoloji Teknoloji

Sağlık Sağlık

Dünya Dünya

Yaşam Yaşam

Gastro Gastro

Kültür Sanat Kültür Sanat

Sinema Rehberi Sinema Rehberi

Yazılar Yazılar

Grafik Haber Grafik Haber

Video Video

Akıl Oyunları Akıl Oyunları

HT Kulüp HT Kulüp

HT Hayat HT Hayat

Resmi İlanlar Resmi İlanlar

Servisler Servisler

Vefat Haberleri Vefat Haberleri

Yerel Haberler Yerel Haberler

Tüm Manşetler Tüm Manşetler

Künye-İletişim Künye-İletişim

Yasal İçerikler Yasal İçerikler

Bize Ulaşın Bize Ulaşın

Bilgi Bilgi

Habertürk TV Habertürk TV

Japon okullarında hiç kilolu çocuk yok