Bilimin nadir kadınları

Alihan MESTCİ / HT Cumartesi

amestci@haberturk.com (0212) 313 67 12

Araştırmalara göre bilim alanında çalışanların sadece yüzde 29’u, Nobel Ödülü kazananlarınsa sadece yüzde 3’ü kadın. L’Oréal’in “Bilim Kadınları İçin” projesi kapsamında, gelecek vaat eden araştırmaları ödüllendirilen 6 kadın, bilim insanı, eş ve anne olmayı anlattı

Uluslararası alanda 16 yıldır sürdürülen “Bilim Kadınları İçin” projesiyle araştırmacı bilim kadınlarını teşvik eden L’Oréal, bugüne kadar 110 ülkede 2 binden fazla kadına ulaştı. Biyo-çeşitliliğin korunmasından genlerin sırlarını çözmeye, hastalıklar için çare bulmaktan evreni keşfetmeye kadar, her kıtada, bilimin her seviyesinde çalışan bu kadınlar, hayatlarını bilginin ilerlemesine ve insanlığın iyileştirilmesine adıyorlar. Ülkemizde de 12 yıldır hayata geçirilen bu program kapsamında araştırmalarıyla gelecek vaat eden 6 başarılı genç bilim kadınının projeleri her yıl ödüllendiriliyor. Bu yılın kazanan 6 kadını; bilim insanı, eş ve anne olmayı anlattı.

Yrd. Doç. Dr. Asuman Çelik Küçük Marmara Üniversitesi

Li-iyon pillerinde hali hazırda kullanılan elektrolitlere alternatif olacak malzemelerin geliştirilmesi üzerine çalışıyor. Evli. 18 aylık bir bebeği var. Temmuz’da ikincisini bekliyor. “Bence hem anne olmak hem bilim kadını olmak zaman yönetimiyle kolaylıkla dengelenebilecek roller” diyor ve ekliyor: “Geç anne oldum, çünkü doktoramı tamamlamadan bu adımı atmak istemedim. Ama bilim ile uğraşmak anne olmaya engel değil.”

Doç. Dr. Şule Erten Ela Ege Üniversitesi

Araştırmasıyla yüzde 13-15 düzeylerine kadar güneş pili verimlerini artırmayı hedefliyor. 7 yaşında bir oğlu var. “Oğlumla ilişkimiz çok güzel ve bilim kadını olmanın bu bağı kurmamda bana faydaları oldu bile diyebilirim. Özellikle hamilelik dönemimde çok daha verimli çalıştığımı hatırlıyorum. Anne olmak da bilim de hobi gibi benim için” diyor.

Yrd. Doç. Bala Gür Dedeoğlu Ankara Üniversitesi

Meme kanseri tedavisinde kullanılabilecek ya da hali hazırda uygulanan terapi yöntemlerinin etkinliğini artıracak bir grup biyobelirteç bulmayı hedefliyor. 20 aylık bir bebeği var. Hamilelik döneminin çok verimli geçtiğini söylüyor: “Bütün projelerim o dönemde çıktı. Kızım Bade bu anlamda benim için tam bir motivasyon kaynağı oldu. Onun yapacağı en ufacık hareket, minicik bir söz bile benim için çok değerli bir hediye.”

Yrd. Doç. Dr. Eda Çelik Akdur Hacettepe Üniversitesi

Hedefi, kanser taramaları, aşı geliştirme veya hastalığa neden olan mikroorganizma tanısı gibi alanlarda kullanılabilecek yeni nesil mikroçiplerin endüstriyel üretimini kolaylaştırmak. Evli. Anne değil. “Anne ve bilim kadını rollerini doğru yönetebilmenin birinci koşulunun zamanı doğru kullanmak olduğunu düşünüyorum” diyor. “Bilim pozitif şeyler katıyor insana ve bunu çocuklarınıza aktarabilme fırsatınız var” diye devam ediyor.

Yrd. Doç. Dr. Derya Burcu Hazer Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Araştırması ile bel ve boyun ağrısı olan hastalarda ameliyat sonrası gelişen ağrı ve enfeksiyonu en aza indirerek kişinin en kısa zamanda normal hayatına geri dönmesini sağlamayı hedefliyor. Henüz evli değil. Akademisyen bir aileden geliyor. Bilim insanlarının çocuklar için önemli rol modeller olduğunu düşünüyor. “Anne olmak da bilimle uğraşmak da çok büyük özveri istiyor” diyor.

Doç. Dr. Nurcan Çalış Açıkbaş Bilecik Üniversitesi

Seramik kaplamaları ve sağlık gereçlerinde (lavabo, klozet vb.) kullanılan ürünlerin kolay temizlenebilmesine veya kendi kendini temizleyebilmesine imkân verecek, antimikrobiyal özellikli yüzey tasarımlarının ucuza geliştirilmesi için çalışıyor. 5 yaşında bir kızı var. “Doktora savunmamdan 15 gün sonra doğum yaptım” diyor. “Anne olmak bilimde motivasyonu artırıcı bir etken” diye devam ediyor.

Bilim dünyasında 3 kişiden 1’i kadın

The Boston Consulting Group’un yaptığı araştırma gösteriyor ki bilim alanında çalışanların sadece yüzde 29’u, Nobel Ödülü kazananlarınsa sadece yüzde 3’ü kadın. Son 10 yılda kadınların bilimsel araştırmalardaki oranı yalnızca yüzde 12 oranında arttı. Bilim kariyerinin her aşamasında kadınlar ciddi anlamda az temsil ediliyor. Lisede bilim konusunda uzmanlaşmış kadınların oranı ortalamada iken, bu oran üniversitede yüzde 32’ye, yüksek lisansta yüzde 30’a ve doktorada yüzde 25’e düşüyor.

40 yaş altı şartı aranıyor

L’Oréal Türkiye tarafından gerçekleştirilen duyuruların ardından Türkiye’nin dört bir yanından bilim kadınları bilimsel araştırmaları ile bursa başvuruda bulunuyor. Bilim kadınlarında 40 yaşını aşmamış olma şartı aranıyor. UNESCO yetkililerinin de aralarında bulunduğu jüri, başvuruları inceleyerek gelecek vaat eden 6 bilim kadını ile araştırmalarını seçiyor, 15 bin dolar burs temin ediyor.