Avrupa Birliği

Birleşmiş Avrupa ülküsü, gerçek bir siyasi projeye dönüşüp ülkelerin hükümet politikalarında uzun vadeli bir hedef haline gelmeden önce, sadece filozoflarla önsezili kimselerin düşüncelerinde yaşıyordu. Avrupa Birleşik Devletleri hümanist ve barışçı bir hayalin parçasıydı. Avrupa yüzyıllarca, sık sık yaşanan kanlı savaşlara sahne oldu. 1870-1945 yılları arasında Fransa ve Almanya üç kez savaştılar. Bu savaşlarda birçok insan yaşamını kaybetti. Bu felaketler üzerine bazı Avrupalı lider ve düşünürleri, barışın sürdürülebilmesinin tek yolunun, ülkelerinin ekonomik ve siyasi yönlerden birleşmesi olduğu fikrine vardılar. Avrupa'da ulusal uzlaşmazlıkları aşabilecek bir örgütlenmenin kuruluşu İkinci Dünya Savaşı sırasında totaliter yönetimlere karşı savaşan direniş hareketlerinden kaynaklandı.

SCHUMAN PLANI

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Avrupalı devlet adamlarının Avrupa'da kalıcı bir barış oluşturma çabaları hız kazandı.Robert Schuman (Fransa Dışişleri Bakanı), Eski Milletler Cemiyeti Genel Sekreteri Jean Monnet'in tasarısına dayanarak, 9 Mayıs 1950 tarihinde, Avrupa Devletlerini, kömür ve çelik üretiminde alınan kararları bağımsız ve uluslarüstü bir kuruma devretmeye davet etti. Schuman Planına göre, Avrupa'da bir barışın kurulabilmesi için Fransa ve Almanya arasında yüzyıllardır süregelen çekişmenin son bulması gerekiyordu. Bunun yolu ise, söz konusu kurumun gözetiminde, ortak kömür ve çelik üretimini sağlamak ve bu örgütlenmeyi tüm Avrupa devletlerinin katılımına açık tutmaktı.

AVRUPA KÖMÜR VE ÇELİK TOPLULUĞU (AKÇT)
Schuman Deklarasyonunun bir sonucu olarak, 1951 yılında, Belçika, Federal Almanya, Lüksemburg, Fransa, İtalya ve Hollanda'dan oluşan 6 üye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) kuruldu. Söz konusu Topluluğun Yüksek Otoritesi'nin ilk başkanı ise, Schuman Deklarasyonu'na ilham veren bu fikrin sahibi Jean Monnet oldu. Böylece, savaşın ham maddeleri olan kömür ve çelik, barışın araçları oluyor; dünya tarihinde ilk defa devletler kendi iradeleri ile egemenliklerinin bir kısmını ulusüstü bir kuruma devrediyordu.

ROMA ANTLAŞMASI VE AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU
Altı üye devlet, 1957'de, işgücü ile mal ve hizmetlerin serbest dolaşımına dayanan bir ekonomik topluluk kurmaya karar verdiler. Böylece, kömür ve çeliğin yanısıra diğer sektörlerde de ekonomik birliği kurmak amacıyla, 1957'de Roma Antlaşması imzalanarak Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kuruldu. AET'nin amacı, malların, işgücünün, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaştığı bir ortak pazarın kurulması, ve en nihayetinde siyasi bütünlüğe gidilmesiydi.

AVRUPA ATOM ENERJİSİ TOPLULUĞU (EURATOM)
Avrupa Ekonomik Topluluğu gibi, Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) da 1 Ocak 1958 tarihinde yürürlüğe giren Roma Antlaşması ile kuruldu. Topluluğun amacı, nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla ve güvenli biçimde kullanılmasını sağlamak amacıyla üye devletlerin araştırma programlarını koordine etmek olarak belirlendi.

FÜZYON ANTLAŞMASI VE AVRUPA TOPLULUKLARI
1965 yılında imzalan Füzyon Antlaşması (Birleşme Anlaşması) ile, yukarıda adı geçen üç topluluk (Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu) için tek bir Konsey ve tek bir Komisyon oluşturularak, bu Topluluklar, Avrupa Toplulukları adı altında anılmaya başlandı.

GÜMRÜK BİRLİĞİ
Mamul mallarda gümrük vergileri, planlanandan önce 1 Temmuz 1968'de kaldırıldı; özellikle tarım ve ticaret politikaları olmak üzere ortak politikalar 60'ların sonunda yerli yerine oturmuştu.

İLK GENİŞLEME DALGASI
Altılar'ın başarısı Birleşik Krallık, Danimarka ve İrlanda'yı Topluluk üyeliğine başvurmaya yöneltti. General de Gaulle yönetimindeki Fransa'nın 1963'de ve 1967'de İngiltere'nin üyeliğine karşı iki kez veto yetkisini kullandığı çetin bir pazarlık dönemini takiben, bu üç ülke 1973'te üye oldular.

1980'LER: TOPLULUK GÜNEYE DDOĞRU GENİŞLİYOR
Topluluk 1981'de Yunanistan'ın, 1986'da da İspanya ve Portekiz'in katılmalarıyla güneye doğru genişledi. Böylece, üye sayısı 12'ye ulaştı.

AVRUPA TEK SENEDİ
Dünyadaki durgunluk ve mali yükün paylaşımı konusundaki iç çekişmeler 1980 başlarında bir "Avrupa karamsarlığı" havasının doğmasına neden oldu. Ancak, 1984'ten sonra bunun yerini Topluluğun canlandırılması konusunda daha umutlu beklentiler aldı. Jacques Delors başkanlığındaki Komisyonun 1985'te hazırladığı Beyaz Kitaba dayanarak Topluluk 1 Ocak 1993'e kadar tek pazar oluşturmayı kendisine hedef edindi. Avrupa Tek Senedi, 17 Şubat 1986'da Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, Lüksemburg ve Portekiz tarafından, 28 Şubat 1986'da ise Danimarka, İtalya ve Yunanistan tarafından imzalandı.

1987 yılında yürürlüğe giren Avrupa Tek Senedi ile Avrupa Topluluklarını kuran Antlaşmalar kapsamlı bir biçimde değişikliğe uğradı.

MAASTRİCHT ANTLAŞMASI VE AVRUPA BİRLİĞİ

Berlin Duvarı'nın yıkılmasının ardından 3 Kasım 1990'da iki Almanya'nın birleşmesi, Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinin Sovyet denetiminden kurtulmaları ve demokratikleşmeleri, Aralık 1991'de de Sovyetler Birliği'nin çözülmesi Avrupa'nın siyasi yapısını baştan aşağı değiştirdi. Üye Devletler bağlarını güçlendirme kararlılığıyla, temel özellikleri 9-10 Aralık 1991'de Maastricht'te toplanan Avrupa Birliği Zirvesi'nde kararlaştırılan yeni bir Antlaşmanın müzakerelerine başladılar. Maastricht Antlaşması, diğer adıyla Avrupa Birliği Antlaşması, 1 Kasım 1993 tarihinde yürürlüğe girdi. Bu antlaşma ile 1999'a kadar parasal birliğin tamamlanmasına, Avrupa vatandaşlığının oluşturulmasına ve ortak dış ve güvenlik ile adalet ve içişlerinde işbirliği politikalarının meydana getirilmesine karar verildi.

Maastricht Antlaşması ile üç sütunlu Avrupa Birliği yapısı oluşturuldu. Bu yapının ilk sütununu Avrupa Toplulukları (AKÇT, AET ve EURATOM), ikinci sütununu "Ortak Dışişleri Güvenlik Politikası", üçüncü sütununu ise "Adalet ve İçişleri" oluşturuyordu.

YENİ BİR GENİŞLEME: AVUSTURYA, FİNLANDİYA, İSVEÇ
1995 yılında, Avusturya, Finlandiya İsveç'in katılımıyla, Avrupa Birliği'nin üye sayısı 15'e yükseldi.

EKONOMİK VE PARASAL BİRLİK
Avrupa ortak para birimi olan Euro, 1 Ocak 2002 tarihinde resmen tedavüle girerek, 12 ülkede kullanılmaya başlandı.

SON GENİŞLEME DALGALARI
2004 yılında, Avrupa Birliği'nin tarihindeki en büyük genişleme dalgası gerçekleşti ve 10 yeni ülke (Çek Cumhuriyeti, Estonya, GKRY, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya) Avrupa Birliği'ne katıldı. 2007 yılında, Bulgaristan ve Romanya'nın katılımıyla AB'nin üye sayısı 27'ye yükseldi. 2013 yılında Hırvatistan'ın katılımıyla Avrupa Birliği Üye Devlet sayısı 28'e ulaştı.

LİZBON ANTLAŞMASI
Avrupa Birliği'nin derinleşme sürecindeki son önemli aşama, 2007 yılında imzalanan ve 2009 yılında yürürlüğe giren Lizbon Antlaşması ile gerçekleşti. Bu antlaşma ile, temel olarak, AB'nin karar alma mekanizmalarındaki tıkanıklıkların giderilmesi ve Birliğin daha demokratik ve etkili işleyen bir yapıya kavuşması hedeflendi. Bu hedef doğrultusunda kapsamlı değişikliklere gidilerek, Avrupa Topluluğu'nu kuran Antlaşmanın adı "Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma" olarak değiştirildi.

Avrupa Birliği Haberleri

Dünya, 23 Temmuz 2024

AB Ermenistan'a vize serbestisini görüşecek

AB Konseyinden yapılan açıklamada, Avrupa Birliği'nin, Ermenistan ile vize serbestisi konusunda görüşmeleri başlatma kararı alındığı ifade edildi
Dünya, 22 Temmuz 2024

AB'den 'sembolik' tepki

Macaristan Başbakanı Orban, ülkesinin AB dönem başkanlığını devralmasının 5. gününde Moskova'yı ziyaret ederek Putin'le görüştü. Ziyarete büyük tepki gösteren AB, "sembolik tepki" olarak, gayriresmi dışişleri ve savunma bakanları toplantısını Budapeşte'den Belçika'nın başkenti Brüksel'e aldı
Dünya, 22 Temmuz 2024

Kosovalı Sırplara vize serbestisi

Avrupa Birliği ülkelerinin dışişleri bakanları, Sırbistan tarafından Kosova vatandaşlarına yönelik verilen Sırp pasaportuna, Şengen bölgesine vize serbestisi sağlanmasına ilişkin düzenlemeyi kabul etti

Dünya, 15 Haziran 2024

Ukrayna ve Moldova'nın AB süreci başlıyor

Ukrayna ve Moldova, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sonrasında gelişen ortamda Avrupa Birliği'ne üyelik başvurusu yaptı. AB Komisyonu, geçen hafta her iki ülkenin de müzakerelere resmen başlamak için tüm kriterleri yerine getirdiğini duyurdu. AB Konseyi dönem başkanı Belçika, iki ülkeyle ilk hükümetlerarası konferansların 25 Haziran'da yapılacağını bildirdi

Dünya, 08 Temmuz 2024

Aşırı sağcılar AP'de grup kurdu

Avrupalı aşırı sağ partilerden toplam 84 milletvekili, Avrupa Parlamentosu'nda grup kurdu. Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın öncülüğünde kurulan "Avrupa'nın Vatanseverleri" adlı ittifakın başkanlık görevine Fransız aşırı sağ partisi Ulusal Birlik'in liderlerinden Jordan Bardella seçildi
Dünya, 05 Temmuz 2024

AB Temsilcisi'nin Gazze pişmanlığı

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, 5 yıl boyunca yürüttüğü ve artık bırakacağı görevi boyunca "en büyük pişmanlığının Netanyahu'nun Gazze'de yaptıklarını engelleyememek olduğunu" söyledi
Dünya, 04 Temmuz 2024

Michel'den Orban'a Rusya tepkisi

Avrupa Birliği dönem başkanlığını devralan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, yarın Moskova'ya resmi ziyaret düzenleyerek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le görüşecek. Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel ise bu ziyareti eleştirerek "AB dönem başkanlığının AB adına Rusya ile temas kurma yetkisi yoktur" dedi
Dünya, 03 Temmuz 2024

"Ortak Avrupa projeleri" önerisi

Avrupa gündemine dair değerlendirmelerde bulunan Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, AP'nin seçim sonrası yeni döneminde göç ve savunma gibi konuların ön planda olacağını savundu. Miçotakis ayrıca "Savunma hakkında ciddi olmak istiyorsak, ortak Avrupa hedeflerine hizmet edecek, Avrupa teknolojisi içeren Avrupa projelerini belirlemeliyiz" dedi

Dünya, 27 Haziran 2024

4 AB üyesinden savunma hattı çağrısı

Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Estonya Başbakanı Kaja Kallas ve Letonya Başbakanı Evika Silina, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile AB Konseyi Başkanı Charles Michel'e bir mektup gönderdi. Mektupta AB sınırlarının askeri ve sivil olarak korunmasını amaçlayan savunma hattı inşa edilmesi talebinde bulunuldu

Dünya, 23 Haziran 2024

"Gazze'ye yardım girişi neredeyse imkansız"

Avrupa Birliği, Gazze'ye insani yardım girişinin neredeyse imkansız hale geldiğine dikkati çekerek, sorunun ortadan kaldırılması için taraflara ve uluslararası aktörlere ortak eylem çağrısı yaptı
Dünya, 10 Haziran 2024

"Türkiye, AB için önemli bir ülke"

Avrupa Birliği Komisyonu Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Başsözcüsü Peter Stano, Belçika'nın başkenti Brüksel'de Türk gazetecilerle düzenlediği toplantıda önemli açıklamalar yaptı. AB-Türkiye ilişkileriyle ilgili gazetecilerin sorularını yanıtlayan Stano, AB'nin Türkiye'nin öneminin farkında olduğunu ifade etti
Dünya, 08 Haziran 2024

Ukrayna ve Moldova'nın AB üyeliği

AB üyesi ülkelerin liderleri, Aralık 2023'te düzenlenen zirvede Moldova ve Ukrayna ile üyelik müzakerelerini başlatma kararı almıştı. AB Komisyonu sözcülerinden Ana Pisonero konu hakkında yeni yaptığı açıklamada "Komisyon olarak 2 ülke tarafından tüm adımların yerine getirildiğini düşündüğümüzü teyit ediyoruz" dedi
Dünya, 07 Haziran 2024

Rusya'dan AB'ye "Türkiye" eleştirisi

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, AB'nin ülkelere üyelik konusunda çifte standart uyguladığını belirtip bu konuda AB-Türkiye ilişkilerini örnek gösterdi. Sözcü Zaharova, AP seçimlerine müdahale edildiğini de savundu

Dünya, 29 Mayıs 2024

AB yetkilisinin görüşmesi tartışılıyor

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Kerim Han, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında "yakalama kararı" başvurusunda bulundu. Avrupa Birliği Komisyonu'nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi ise karara rağmen Gallant'la buluştu

Dünya, 28 Mayıs 2024

AB'den Türkiye'deki Suriyelilere destek

AB Komisyonu, Suriye ve bölgenin geleceğinin desteklenmesi" konulu 8'inci Brüksel Konferansı'nın sonuçlarına ilişkin detaylarını yazılı açıklamayla paylaştı. AB'nin 2024 ve 2025 için 2,12 milyar euro taahhütte bulunduğu kaydedilen açıklamada "AB, Türkiye'deki Suriyeli mültecileri ve hassas durumdaki ev sahibi toplulukları desteklemek için 1 milyar euro taahhütte bulundu" ifadesi kullanıldı
Dünya, 16 Mayıs 2024

"Türkiye dünyada 4 kritik bölgede önemli güce sahip"

Avrupa Birliği'nin düşünce kuruluşu, Türkiye'nin, Batı Balkanlar, Güney Kafkasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile Afrika'da ekonomi, ticaret, eğitim, kültür ve diplomasi alanlarında güçlü ve etkili bir aktör olduğunu vurguladığı raporunda, birlik ve üye ülkelerine politikalarında bu durumu dikkate almaları tavsiyesinde bulundu
Dünya, 08 Mayıs 2024

AB ülkeleri Filistin'i tanıyacak mı?

İrlanda ve İspanya dahil bazı Avrupa Birliği üyesi ülkelerin, Filistin devletini 21 Mayıs'ta tanımayı değerlendirdikleri iddia edildi
Dünya, 08 Mayıs 2024

Bosna Hersek'in AB üyeliğine destek

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Bosna Hersek'in Avrupa Birliği (AB) üyeliğini destekleyerek, bu ülkenin şartları yerine getirmesi durumunda Birliğe üye olabileceğini söyledi

Dünya, 01 Mayıs 2024

Türkiye, "AB Zirvesi'ne" tepkisini sürdürüyor

Dışişleri Bakanlığı, 17-18 Nisan'da düzenlenen Avrupa Birliği (AB) Zirvesi'nin sonuçlarına ilişkin, Türkiye-AB ilişkilerinde ilerleme sağlanmasıyla Kıbrıs sorununun ilintilendirilmesinin hiçbir zaman kabul görmeyeceğini; AB ile diyaloğun mütekabiliyet çerçevesinde, AB'nin gelecek dönemde Türkiye'ye yönelik adımlarının hızı, düzeyi ve kapsamına göre ele alınacağını bildirmişti. Bu tepkinin ardından Türkiye, Belçika'nın başkenti Brüksel'de davet edildiği iki etkinlikten birine katılımı büyükelçi düzeyinde tuttu, diğerine ise iştirak etmedi