İlk bakışta drone-savar görünümlü ama esas amacı drone kullanımını yaygınlaştırmak

Ayşe ÖZEK KARASU / HT PAZAR

Bugüne kadar havada drone görmüş değilim. Ama her ihtimale karşı önlemimi aldım. Bizim apartmanın üzerinde artık uzaktan kumandalı insansız hava aracı uçurulamayacak. İşlem çok basit; NoFlyZone.org’a girip kaydımı yaptırdım. GPS üzerinden adresi buldu, coğrafi koordinatları uçuşa yasaklı bölge veri tabanına aldı. NoFlyZone adres bilgilerini partner şirketlere gönderiyor, onlar da özel koruma kodlarını ürünlere işliyorlar. Ben daire numarasını da yazmıştım, baktım onu es geçti, kapı numarasına odaklandı. Dolayısıyla bizim sokaktaki 12 numara artık drone kameralarına karşı şerbetli. Yani bütün apartman.

Ama bu sadece NoFlyZone’un anlaşmalı olduğu şirketlerin ürünleri için geçerli. Şimdilik drone uçuşları belli markalarla sınırlandırılmış oluyor ama gelecek için hedef, uçuşa yasaklı yerleri tüm cihazların kapsama alanına almak; böylece özel yaşamı korumak.

Fakat drone’lar sadece özel yaşamı değil, daha da önemlisi hava trafiğini tehdit ediyor. Atatürk Havalimanı üzerinde drone uçurup, çektiği görüntüleri marifetmiş gibi Youtube’da yayınlayan şahsın başına gelenler malûm. Olay patlayınca özür diledi ama fayda etmedi. Uçuş güvenliğini tehlikeye soktuğu gerekçesiyle 6 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı hakkında. Oysa uçuştan 30 gün önce, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden izin alması gerekiyordu. Sahanın koordinatlarını, uçuşun saatlerini, kalkış, tırmanış, alçalma, uçuş seviyesi, iniş ve acil durum usullerini bildirmesi şarttı.

ABD’de de New York JFK Havalimanı üzerinde uçan, hatta bir seferinde uçağın kanadını sıyıran drone’larla ilgili FBI ve Federal Havacılık Dairesi soruşturma açtı. Çünkü drone’ların iniş veya kalkışta uçak motoruna girmesi felaketle sonuçlanabilirdi.

DRONE-SAVAR DEĞİL

Geçen salı günü faaliyete geçen NoFlyZone varlık nedeni itibarıyla tuhaf bir şirket aslında. İlk bakışta drone-savar görünümlü ama esas amacı, drone kullanımını yaygınlaştırmak. Bunun için de, o nesnelerin özel yaşam üzerindeki tüm zararlı etkilerini, şüphe ve kaygıları ortadan kaldırmaları gerekiyor. Çünkü mahremiyeti ihlal vakaları arttığı takdirde, uçsuz bucaksız yasaklar gelmesi kaçınılmaz.

Şirketin CEO’su Ben Marcus, Populer Science dergisine şöyle anlatıyor olayı: “Önümüzdeki 10 yıl içinde drone’lar, aynı cep telefonları gibi gündelik yaşamın parçası olacak. Ama o noktaya gelmemiz için önce insanların içini rahatlatmamız gerekiyor. O da yasayla olmaz. Çünkü özel yaşam yasaları teknolojiye şüpheyle bakar. Onlar o noktada kalmalı.”

İşte üretici firmalar da güvenlik ve mahremiyet yasalarıyla yolları kesilmesin diye uçuşa yasaklı bölge girişimine ortak oluyorlar. NoFlyZone kapsamında bir konsorsiyum kuruyorlar. Üreticiler, NoFlyZone’un listesini kullanmaya karar verdikleri takdirde, onların drone’ları veri tabanında kayıtlı adresler üzerinde uçamayacak. Gerçi hukukçular özel mülk üzerinde uçuş yasağı konusunda henüz fikir birliğine varmış değil. Kimine göre mülkiyet hakkı tartışmalı, çünkü araziye sahip olmak hava sahasını da sahiplenmek için yeterli değil.

BEYAZ SARAY OLUNCA

Bugüne kadar menzil sınırlamasına giden üreticiler de yok değil. Meselâ adamın biri kafası iyiyken drone uçurmaya kalkmış ve DJI Phantom’u Beyaz Saray’ın bahçesine düşürmüştü. DJI firması hemen bir açıklama yaparak yazılımı güncellediklerini, bundan böyle üretecekleri hiçbir drone’un Washington D.C.’ye 25 kilometreden fazla yaklaşamayacağını duyurmuştu. Ancak bu sınırlama daha önce satılmış drone’lar için geçerli değil. Onların çoğu internete de bağlı olmadığı için uçuş sınırları yok. Fakat internete bağlı drone sayısı arttıkça, güncellemeler sayesinde mülkiyeti ihlal sorunu da ortadan kalkacak.

Bu arada evi barkı tamamen uçuşa kapatmak da çok akıl kârı değil. Çünkü gelecekte pizzadır, kitaptır online siparişler de eve drone’larla gelecek. O zaman da NoFlyZone, otellerdeki gibi geçici “Do Not Disturb” hizmeti verecekmiş. Sadece kameralı drone’lar için uçuş yasağı da mümkün olacakmış. Röntgencilere karşı!