Enflasyon düşüşüne yeni yılda 3 destek
Ekim enflasyonu yüzde 1.90 ama bunun yıllık rakamlara yansıması çok sınırlı kaldı. Yüzde 8.96 yıllık enflasyon aynı zamanda yıl sonu için hükümetin yüzde 9.4, Merkez Bankası’nın yüzde 8.9 beklentileriyle uyumlu. Ancak enflasyon tek hanede kalsa bile, yukarıdaki tablodan izlenebileceği gibi, yatırım araçlarında sadece hisse senetleri reel ve anlamlı bir getiri sunuyor. Bir de gayrimenkul. Faizlerin ise yüzde 2’ye bile varmayan bir reel getirisi söz konusu. Altın ve döviz de ise zarar var.
Ekim rakamından sonra enflasyonda yılı tek hanede tamamlamak mümkün gibi görünüyor. Gerekli ince ayarın veya kamusal zamların planlanması koşuluyla. Zaten bekletilen zamların ekimde realize edilmesinin bir nedeni de bu. Geçen yılın ekim enflasyonu yüzde 1.80 gibi yüksekti. Hükümet geçen yılki yüksek enflasyonun gölgesine güvenerek zamları yaptı ve yıllık enflasyonda sıçrama yaratmadı.
-Yılın geriye kalan iki aylık diliminde ise kamusal zamlara yer kalmadı. Çünkü çift haneli rakamlara ulaşmaya 1 puan kalmış ve baz etkisi oldukça zayıf. Geçen yılın kasım enflasyonu yüzde 0.01 ve aralık ayı yüzde 0.46 düzeyinde. Yeni bir zam ile yüzde 10 rakamı geçilirse de talihsizlik olur. Çünkü 2014 yılı çift haneli rakamlarda tamamlasa da yeni yıldan itibaren de enflasyon düşmeye başlayacak gibi. Baz etkisi yeni yıldan itibaren tersine dönecek ve yüksek rakamlar sepetten çıkarken, daha düşük rakamların ilave edilmesiyle yıllık enflasyon inişe geçebilecek. Mesela ocak ayında yüzde 1.98’i şubatta yüzde 0.43, martta yüzde 1.13, nisanda yüzde 1.34, mayısta yüzde 0.40, haziranda yüzde 0.31, temmuzda yüzde 0.45 rakamları izleyecek. Seçim ise haziranda. Seçim sonrasında ise ekonomide yeni bir sayfa açılmasını beklemek gerek.
-Gelecek yılın ilk yarısında enflasyon düşüşünde sadece baz etkisi yardımcı olmayacak. Bu yılın ikinci yarısında gerilemeye başlayan dünya emtia fiyatları ve enerji fiyatlarının pozitif yansımasını da gelecek yıl görebileceğiz. Gıdadan enerjiye, altından sanayi metallerine kadar yaygın ve yüzde 15-25 arasında düşüşler gerçekleşti. Bu düşüşler kur düzeyine bağlı olarak Türkiye’ye yansıyabilir. Merkez Bankası da son Enflasyon Raporu’nda gelecek yıl için beklediği ortalama petrol fiyatını 14 dolar indirerek 92 dolar düzeyine çekti.
-Yine bu yıl enflasyonu azdıran gıda enflasyonu, olumsuz hava koşullarının sonucuydu. Son 40 yıl içinde yaşanan dört büyük kurak ve donun olduğu yıldan biriydi 2014. Ve iki yıl arka arkaya böyle kötü hava koşulları yok. Hava koşullarının normalleşmesiyle tarımda üretimin artması ve gıdada enflasyonu azdıran etkinin ortadan kalkması beklenir. Nitekim Merkez Bankası da gıda enflasyonu beklentisini bu yıl yüzde 12.5’ta tutarken gelecek yıl yüzde 9.0 düzeyine indirdi.
Bu avantajların yanında gelecek yılın seçim yılı olması nedeniyle kamusal bazı zamlar tutulabilir. Bu durum elbette zamanı geldiğinde yapılacak zammın boyutunu büyütür. Böyle bir durumda yılın ilk yarısı için pozitif olacak enflasyon eğilimi, yılın ikinci yarısında tersine dönebilir. Neyse ki yüksek dalgalanma ve oynaklığa karşı coğrafyamızdan gelen bir bağışıklığımız ve doğal korunma yeteneğimiz var.
SONUÇ: “Olası tek toplum, var olan toplumun kendisidir.” Oscar Wilde
