'Her yıl 1 milyona iş, 1 milyona ev'in devamı gelir mi?
Ekonominin motoru haline gelen konut sektöründe satış adedi yıllık bazda 1 milyonun üzerine yerleşiyor. 2013 yılında yüzde 63 gibi yüksek oranlı bir artışla 1 milyon 157 bin adetlik rekora ulaşıldı. Satışın, önceki yıllara göre yarım milyona yakın arttığı görülüyor. Böylesine rekor bir yılın ardından bu yıl da 1 milyon adetlik konut satışı garantilendi. Yeni bir rekor için ise geriye kalan iki ayda biraz daha gayret gerekli.
Dün açıklanan ekim ayı konut satışları yüzde 25 arttı. Artış eylül ayında yüzde 13 ve ağustos ayında yüzde 25 oranında gerçekleşmişti. Arka arkaya üç aydır konut satışlarında çift haneli sıçrama gerçekleşiyor. Bunda dört ana unsur tetikleyici rol oynadı.
- Birisi yerel seçimlerin ardından cumhurbaşkanlığı seçiminin de geride kalması ve siyasi istikrarsızlık olmadan atlatılması.
- İkincisi ise düşen faiz oranlarının tam bu dönemle çakışması. Bu yılın başında artan faizler konut kredi faizlerini yaklaşık üç puan kadar yükseltti. Yüzde 14’leri gören konut faizleri yıl ortasına doğru başlayan düşüşle yüzde 10’a doğru çekildi. Aylık faiz yükü ise yüzde 1.25’ten yüzde 1’in altına inerek yüzde 0.90’a geriledi. Aylık yüzde 1 ve altındaki faiz oranlarından konut kredisi kullanımı cazip oluyor. Son olarak gerçekleşen de bu.
- Üçüncü faktör de, faiz oranlarının aşağı gelmesi yanında döviz kurunun geri çekilmesi ve altın fiyatlarının düşmesi, alternatif yatırım araçlarının cazibesini azalttı. Konut fiyatlarındaki artış ise yıllık yüzde 12-13 düzeyinde seyredince gayrimenkule yatırım daha cazip hale geldi. Yıllık veya aylık faiz yükünün konut fiyat artışının altında kalması, geri ödemenin aksaması halinde alıcıyı batmaktan kurtarabiliyor. En kötü durumda fiyatı yükselen konut satılıp borç kapatılabiliyor.
- Ayrıca yılın ilk yarısında yükselen faizler, yükselen kur ve siyasi belirsizlikler konut talebini baskı altına almıştı. Temmuz ayına kadar 7 aylık dönemde konut satışları yüzde 10 gerilemişti. Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile siyasi ortamın düzelmesi sonucu geciktirilmiş talep realize olmaya başladı. Baskılanmış taleple son üç aydır çift haneli artış yaşıyoruz.
- Yılın tamamında geçen yılki rekor satışı yakalamak, hatta geçmek mümkün. Merkez Bankası’nın yurtiçi talebin kıpırdanmaya başladığına yönelik tespiti ile konut satışlarının da hız kesmemesi beklenir. Ancak geçen yılın kasım ve aralık ayındaki konut satışları da yüksek. Kalan son iki ayda geçen yılki rakamı yakalamak için ayda 115 bin adetlik satışların gerçekleşmesi gerekiyor.
- Bırakalım rekoru bir yana, yılda bir milyonluk konut satışı Türkiye için çok yüksek bir performanstır. Çünkü Türkiye’nin nüfusu zaten 1 milyon artıyor. Bir konutta da ortalama 3.7 kişi oturuyor. Hadi kırsal kesimi ve yüksek doğurgan doğu kesimi de dikkate alalım, yani satılan 1 milyon konut en az 3 milyon kişiye ev sahipliği yapıyor.
- Geçen hafta açıklanan istihdam rakamlarında gördük ki, son bir yılda 1.170 bin kişilik iş yaratılmış. Her yıl bir milyona iş ve aş, bir milyona da ev iyi bir gelişmedir. Eğer devamını getirebilir ve finanse edebilirsek.
SONUÇ: “Her işin sonuna bak.” Türk atasözü
