Yeni konut rekoru düşük faiz ve istikrarlı kura bağlı
Konut satışları son dört aydır geçen yılın aynı aylarına göre daha yüksek gerçekleşti. Aylık yüzde 25’lere varan artışlar kaydedildi. Dün açıklanan kasım ayı satış rakamları ise geçen yılın aynı ayına göre sadece yüzde 1 fazlaydı. 104 bin ile 11 ayda Türkiye’de satılan konutlar 1 milyonu geçti.
- Konut satışları bakımından geçen yılki 1 milyon 157 binlik rekoru kırmaya aralıkta yüzde 10’luk sıçrama şart haline geldi. Geçen aralıkta 116 bin konut satıldı. Bu yıl 11 bin daha fazla satılırsa yıllık en yüksek rakama ulaşılacak. Normalde aralıkta böyle bir artış beklenmez. Zaten bunun fazla bir önemi de yok.
- Çünkü ikinci yıldır ki, konut satışlarında milyon sınırı geçiyoruz. Bu yüksek bir oran ve Türkiye ölçeğinde gayet başarılı bir sonuç. Hane sayısının 20 milyon olduğu dikkate alındığında 20 konutta bir veya her 100 konutta 5’i yeni alınmış veya ikinci elden satın alınmış oluyor.
- Üstelik bu satış 2014’te önemli dezavantajlara rağmen gerçekleşti.
- Bir kere ekonomik büyüme ivme kaybetti.
- Daha önemlisi faizler yılın ilk ayında sıçradı ve konut kredi faizleri 3 puan kadar arttı. Bunun da etkisiyle ipotekli konut satışları 11 ayda 77 bin adet veya yüzde 18 geriledi. İpotekli satışlar ancak kasım ayında geçen yılın üstüne çıkabildi.
- Banka kredisi kullanımında yaşanan düşüşü ise diğer satışlar yani peşin veya müteahhit kredisi ile satış karşıladı. Diğer satışlar 67 bin daha fazla oldu ve yüzde 11 arttı.
- Bu yıl bir de kurun yükselmesi handikapı vardı. Türk Lirası bir ara yüzde 25’e varan oranda değer kaybetti. Aynı dönemde konut satışları yüzde 25 düştü. Düzelme ancak Cumhurbaşkanlığı seçimi ve faizlerin inişi ile başladı.
- Çok parlak iki yılın ardından üçüncü yıl veya 2015 nasıl geçebilir? Yeniden bir milyonun üzerine çıkan konut satışı ile karşılaşabilir miyiz?
- Bunun önündeki zorluklardan biri son yıllarda alınan konutların ödemelerinin halen yapılıyor olması. Yani gelirler, servetler ve gelecekteki gelirler en azından borçla konut alanlar için bir yerlere bağlanmış. Satıcılar konut almayan, belli bir birikimi ve geliri olan yeni kişileri bulmalı. Konut alabileceklerin sayısı bu nedenle giderek azalıyor. Zorluk son yıllarda çok sayıdaki kişiye konut satılmasında.
- Türkiye’de konutlar için alınan kredilerin ortalama vadesi 7.5 yıl. Son 7 yılda satılan konut sayısı 5.1 milyon adet. Ortalama 200 bin liradan alsak 1 trilyon liralık bir ödeme eder. Hanehalkının böyle bir tasarrufu, serveti, geliri veya borçlanması olmalı. Geçmişte böyle bir yünün altına girdi. Gelecekte girip girmeyeceğinin yanıtı ortam ve koşulların uygunluğunda yatıyor.
- O koşullardan biri konut alım maliyetini doğrudan etkileyen faiz. İkincisi de ekonomide istikrarın kaynağı veya güvencesi olarak görülen döviz kuru. Faiz artışı altına girilen yükün ağırlığını artırır, kurun artışı varlık fiyatlarını düşürür, gelir ve serveti eritir, istikrarsızlık yaratır.
- Bu açıdan bakınca 2015 yılının ilk ayları biraz daha rahat olsa da ikinci çeyrekten başlayarak devamı daha zor geçmeye aday. Çünkü yılın ikinci çeyreğinde FED’in faiz artırımının gündeme gelmesi hem faizleri hem de doları tetiklemeye aday. Dolayısıyla yılın kısıtlı bir süresi konut satışları için uygun bir ortam sunabilir.
SONUÇ: “Kurt mahallesinde av avlanmaz.” Türk atasözü
