Dolar artmasına artacak da bu hızlı mı yavaş mı olacak?
2014’ün sonuna geldik. Avrupa bir türlü canlanamadı. Çin’in büyümesi düşüyor. Japonya ise yeniden resesyona girdi. ABD dünyada tek yükselen ekonomi olarak kaldı. İşler rayına girdi. Bu nedenle ABD merkez bankası FED parasal genişlemeyi ekim ayında durdurdu. Artık bütün dikkatler faizin ne zaman ve ne hızda artırılacağına çevrildi. Aralık ayındaki toplantıda FED Başkanı Yellen, en az iki toplantı daha “sabırlı olacaklarını” açıkladı. Bu da faiz artırımı için haziran ayını akıllara koydu. Eğer ekonomik veriler iyi gelmeye devam ederse senaryolardan biri haziranda ilk faiz artırımının gelebileceği yönünde.
-Ama ikinci senaryo da, faiz artırımında acele edilmeyeceğini, eğer bir hata yapılacaksa bunun gecikme şeklinde olmasını FED üyelerinin de tercih edebileceğini savunuyor. Japonya’nın düştüğü tuzağa düşmek istemiyor FED. Ekonomide yakalanan rüzgârı sürdürmek ve güzel gidişi bozmamak için, ABD Merkez Bankası’nın ilacı en tatlı şekilde yutturacak yöntemleri denemesi bekleniyor.
-Bu da ancak faiz artırımını gerektiren işsizlik ve enflasyon rakamlarına ulaşılması halinde bile, bir süre daha FED’in faiz artırmadan izlemede kalmasıyla mümkün olabilir. En az hasar verecek faiz artırım süreci ancak, iyice emin olduktan sonra ilk faiz artırmak, bunu da küçük adımlarla çeyrek puan olarak yapmak, her toplantıda otomatiğe bağlamamak, durup sonuçlarına bakmak ve ekonomik gelişmelere göre hızı ayarlamak şeklinde olabilir. Bu ikinci senaryoyu oluşturur ve ilk faiz artırımını sonbahara bırakabilir.
-Faizin ilk ne zaman artırılacağının, artırımın hızlı mı yoksa yavaş mı olacağının asıl etkilerini öncelikle ABD faizlerinde ve doların değeri üzerinde göreceğiz. Doların hızla değer kazandığı bir yılı yaşadık. 2014 yılında dolar kendinden sonra gelen altı büyük para birimine karşı yüzde 14 yükseldi. Ağırlığı Euro’dan olmak üzere oluşan 6 para biriminin dahil olduğu -Dolar Endeksi 79.207’den geçen hafta 90.159’a yükseldi. Bu düzey Nisan 2006’daki 90.400’den sonraki en yükseği. Dolar Endeksi 2002 başında ve birinci petrol krizinin etkisiyle 1973 yılında 120 düzeyini görmüştü. 1985’teki 164.720 puanlık rekor zirveyi ise FED’in politika faizlerini enflasyonu düşürmek için yüzde 20’ye çektiği bir dönemin arkasından görmüştü.
-Hafif zaman kaymalarıyla ABD’de politika faizi nereye gitmişse dolar da aynı yere gitmiş. Faiz yükselmiş, dolar da yükselmiş, faiz düşmüş, dolar da düşmüş. Mekanizma gayet iyi çalışmış. Bundan sonra da çalışması beklenir. Çünkü dolar bir dünya parası ve en derin piyasaların başında geliyor.
Bu petrolle cari açık 30 milyar dolara inebilir
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci bir zamanlar yabancı kumaşlara özenildiğini ama artık Türkiye’de dünyanın her çeşit ve kaliteli kumaşının üretildiğini belirterek “İş artık tasarım, moda, marka yaratma zamanı. Türkiye artık kendi markalarını üretebilecek seviyeye geldi” dedi.
Bakanlıkta birinci yılını doldurduğu gün Adana’da bizim de izlemeye gittiğimiz Akdeniz Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği’nin düzenlediği ‘Dokuma, Kumaş Tasarım Yarışması’na katılan Nihat Zeybekci, basın mensuplarıyla da bir sohbet toplantısı yaptı. Petrol fiyatı düşüşünün ardından yeniden hesap kitap yaptıklarını belirten Nihat Zeybekci, fiyatın 2015 yılında 70-75 dolar bandında kalması halinde cari açığın 12-14 milyar dolar daha az gerçekleşeceğini söyledi. Zeybekçi “Bu kadar bir tutarın enerjiye gitmeyip üretime ve tüketime yönelmesi ile petrol fiyat düşüşleri ekonomimize duble katkı sağlayacak” dedi. Buna göre 2014’ü 45 milyar doların altında bitirmesi beklenen cari açığın gelecek yıl 30 milyar dolar seviyesine gerilmesi mümkün olabilecek.
Rusya’ya, Ukrayna’ya, Irak’a ihracatta en kötünün yaşandığını savunan Bakan Zeybekci, Irak’ta 30 milyar dolar altyapı planlandığını belirtti. Zeybekci Türkiye’nin artık daha farklı bir strateji izlemesi, teknoloji ürünü ihraç etmeye, çevre ülkelerde tüketim alışkanlıklarını değiştirmeye ve dağıtım kanallarına hâkim olmaya yönelmesi gerektiğini söyledi. Nihat Zeybekci bu konularda ve teknolojik şirket satın alınmasında özel sektöre destek vermeye başladıklarını da açıkladı.
Bu yıl yüzde 14 arttı yeni yılda yine doların
Yıl ortasından beri dolar yüzde 14.3 yükseldi. Politika faizi ise yatay seyrediyor. Makas iyice açılmış. Dolar önceden yükselmiş. Devamında faizin bunu izlemesi beklenir.
-Dolar normal artış trendini sürdürecekse varacağı yer 120 düzeyi. Bu da doların üçte bir oranında daha yükseliş marjı olduğu anlamına gelir.
-Doların hızlı değer kazanması Amerika ekonomisindeki toparlanmayı da vuracağından dolayı FED’in buna müdahalesi beklenir.
-ABD 2015’te faiz artıracağına göre dolar artmasına artacak da, ne hızda artacağı, faize ve artırımın otomatik olup olmayacağına bağlı. Yıl yine doların yılı olmaya aday, ılımlı artış hemen herkesin lehine, aşırı artış ise başta ABD’nin ve çoğu ülkenin aleyhine .
SONUÇ: “ Çok kazanmak isteyen kaybeder.” La Fontaine
