İç talep canlanıyor
Cuma günü açıklanan nisan ayı bütçe rakamları hem bütçe gelirlerinin ve bütçe dengesinin güçlendiğine, hem de iç talebin canlanmaya başladığına işaret ediyor. Bitişikte özeti yer alan bütçe verilerine göre bu yılın hem nisan ayında hem de ilk dört ayında bütçe gelirleri bütçe giderlerinden daha çok arttı. Nisan ayında da gelirler giderlerin üzerinde gerçekleşti.
■Nisan ayında 41.5 milyar liralık giderler yüzde 13 arttı. Buna karşılık bütçe gelirleri 1.5 milyar lira daha fazla arttı ve 42.9 milyara yükseldi.
■Sonuçta da geçen yılın nisanında 2.7 milyarlık bütçe açığı bu yıl 1.4 milyar fazlaya dönüştü. İyileşme oranı yüzde 150. Faiz dışı denge de 1.1 milyardan 7.4 milyar fazlaya yükseldi. Buradaki iyileşme yüzde 567.
■Bu iyileşmeyi sağlayan asıl etken ise bütçe gelirleri ve vergi gelirlerindeki yüksek artış. Nisan ayı vergi gelirleri 6 milyar lira daha fazla ve yüzde 23.4 arttı. Bu kalemin içinde en çok artan ise ithalde alınan KDV geçen yılın nisanına göre 2.2 milyar lira daha fazla ve artış oranı da yüzde 40.6. Bu artışta kurda meydana gelen artışın belli bir etkisi var. Ancak bu kur etkisi yüzde 10 kadar bir artış. Dolayısıyla vergi rakamından nisanda ithalatta belli bir sıçrama yaşandığı sonucunu çıkarabiliriz.
■Otomobil talebinin yüksek seyrettiğini ve bunun büyük kısmının da ithal olduğunu biliyoruz. Ancak ithalatta artış sadece otomobille açıklanamaz. Onun da ötesinde sanayi üretiminde belli bir artış var.
Ocak ayında yüzde 2.1 üretim gerilemesinin ardından şubatta yüzde 0.9 pozitif artışa geçildi, mart ayında da yüzde 4.7’lik bir artış yakalandı. Şimdi ithalatta alınan KDV artışı bize nisan ayında da sanayi çarklarının hızlandığını düşündürüyor.
■Yine sanayide kapasite kullanım oranı nisan ayında yüzde 74.6’ya yükseldi ve geçen yılın aynı ayını yakaladı. Geçen yıl nisan yerel seçimin geride bırakıldığı ve üretim ve tüketimin sıçradığı bir aydı. Kötü geçen 2014’e göre bu yılın ilk üç ayının daha vasat çıkmasının ardından nisandaki bu sıçrama da canlanmanın net işareti.
■Reel Kesim Güven Endeksi’nde de nisan ayında 103.5’ten 107.9’a bir toparlanma meydana geldi. 100’ün üzerine güvenin arttığına işaret.
■Tüketici Güven Endeksi de mart ayında 64.4 ile 2009 sonrasının en düşük düzeyine indikten sonra nisanda 65.4’e yükseldi. Toparlanma sınırlı ama geçen yılın nisan ayında 78.5’ten başlayan düşüş süreci en azından nisanda kırılmış gibi.
■Bütün bunlar hem üretimin hem de tüketimin seçim öncesinde ivmelendiğini gösteriyor bize. Kötü geçen ilk çeyrekten sonra nisanla ikinci çeyreğe iyi başladık denilebilir.
■Biz bu iyileşmeyi, seçim öncesi etki yanında dolar kurunun dışarıda durulması ve bunun içeride ilk işaretlerinin alınmasına bağlıyoruz. Bu anlamda canlanmanın devam edip etmeyeceğinde seçim sonuçları ve seçim sonrasında atılacak adımlar ile dışarıdan kaynak girişi belirleyici olabilir.
SONUÇ: “Uzun düşünmek insana çok kez fırsatı kaçırtır.” Syrus
