Kur durmuş ama yerliler durmamış
Döviz kurlarının hızlı yükselmesi, sonunda yerlilerin döviz alımıyla ya da döviz mevduat hesaplarını artırmasıyla sonuçlandı. Bu anlamda kur artışı durdu, hatta tersine bile döndü. TL’nin döviz sepetine karşı değerlenmesi yüzde 5’i buldu. Ama Türkiye’de yerleşiklerin döviz alım damarı kabardı. Çünkü 8-15 Mayıs haftasında yerlilerin döviz mevduat hesaplarını tam 5 milyar dolar artırdıkları görüldü.
■ Dün yayımlanan Merkez Bankası haftalık bültenine göre, yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı 15 Mayıs itibarıyla 153 milyar 550 milyon dolarla rekor düzeyine ulaştı. Bu hafta aynı zamanda 5 milyar 41 milyon dolarlık artışla haftalık bazda artışta da en yükseklerden biri yaşandı.
153.5 milyar doların 10 milyar doları katılım bankalarında, 143.5 milyar doları bankalarda bulunuyor.
■15 Mayıs’la biten haftada 5 milyar dolarlık artışla yerleşiklerin ocak sonundan bu yana aldıkları döviz tutarı 15 milyar dolara ulaştı. Ocak sonunda döviz hesaplarının tutarı 138.6 milyar dolardı. Buna göre artış oranı yüzde 10.7’ye çıktı.
■Bu durumda hemen her seçim döneminde yerlilerin döviz alım geleneği bozulmadı. Son olarak geçen yılki yerel seçim ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sürecinde yerliler döviz tevdiat hesaplarını 35 milyar dolar artırmışlardı. Artış oranı da yüzde 30’u bulmuş ve 16 Mayıs 2014 itibarıyla döviz hesapları 151.5 milyar dolara yükselmişti.
■Kurum ve bireylerden oluşan yerlilerin bu alımlarına karşılık döviz kurunda 2011 sonrasının en hızlı haftalık kaybı meydana geldi. Dolar, TL karşısında yüzde 4.5 düştü. Rekor düzeye varan alımlara karşılık yine döviz kurunda büyük ölçekli düşüşün yaşanması için büyük ve güçlü satıcıların varlığı gerekiyor.
■Yabancıların bu satışta çok istekli olmadıklarını gördük. Çünkü haftalık bazda hem devlet iç borçlanma senetlerinde hem de hisse senetlerinde yabancılar net bazda 110 milyar dolarlık alımda bulundular. Bu alımı yapmaları için yine bu kadar döviz bozdurduklarını varsaydığımızda bunun döviz kurunu bu ölçüde düşürmeyeceği açık.
■Ancak henüz menkul kıymetlere dönüşmemiş yabancı satışları da olabilir.
■Başka bir açıklama ise satışın yine yerlilerden geldiği, yerli banka ve kamu kurumlarının satış yaptığı da varsayılabilir.
Galiba nihai bilgilere mayıs ayı ödemeler dengesi açıklandığında ulaşabileceğiz.
■Ancak ister kurlar artsın ister artmasın yerlilerin başlayan döviz alımının seçimler geride kalmadan bitmesi daha düşük ihtimal ve geçmiş seçim dönemleriyle uyuşmuyor.
■Üstelik bu sefer sadece seçim etkisi yok. Seçimden sonra, sonbahara doğru FED’in faiz artırımına hazırlanmasının etkisiyle dolarda yeni bir yükseliş de başlayabilir. Bu döneme de dövize yatırım alışkanlığı yüksek bir ekonomi olarak yığınaksız yakalanmak geçmişimizle pek bağdaşmaz.
■Kısaca, döviz alımlarının bir kısmı iç nedenlerden kaynaklı olsa da bir kısmı dış nedenlere bağlı kalmaya devam ediyor.
