Türkiye'de göç batıya güneyden güneye ve kuzeyden kuzeye olur
Türkiye kentleşmesini hızla tamamlama yolunda ilerliyor. Köyden kente göç devam ediyor. Toplam nüfusun üçte biri göçmüş durumda. Doğduğu ilde kalanlar üçte iki düzeyinde. Kentler arasında göç de doğudan batıya şeklinde ilerliyor. Bu nedenle bütün büyük kentler, gelişmiş iller ve bölgeler ülkenin batısında. Gelişmişlik yeni göçleri çekiyor. Yeni göçlerle iller daha büyüyor. Kendi kendini besleyen bu süreç işleyip duruyor.
- Batıya bu göç güneyden güneye, kuzeyden kuzeye şeklinde oluyor. Doğunun kuzeyinden kalkıp batının kuzeyine yerleşmek bir alışkanlık haline gelmiş, batının güneyine yerleşen az. Aynı şekilde doğunun güneyinden gelenler yine batının güneyini tercih ediyor.
- Bu nedenle İstanbul’u, Karadeniz’in doğusunda yaşayanlar tercih ediyor. TÜİK’in 2014 Doğum Yeri İstatistikleri’ne göre İstanbul’da ikamet edenlerin doğum yerlerine bakınca Kastamonu’dan Artvin’e kadar uzayan, güneyde en çok Sivas’a kadar inen bir bölgenin ilk 10 il arasında olduğunu görüyoruz. Burada tek istisna Malatya’nın 10’uncu sırada yer alması. O kadar.
- İstanbul’dan biraz daha güneyde yer alan Bursa ise dördüncü büyük il. Buraya memleketin doğusundan ancak hem kuzey hem de güney illerinden göçün olduğunu görüyoruz. Bursa’da ikamet edenler arasında Bursa doğumlular yüzde 56 ile ilk sırada yer alırken onu Erzurum sonra Samsun ve Muş ile Artvin izliyor. Bursa’ya en çok göçte Diyarbakır 10. sırada yer alıyor.
- İzmir ise Bursa’nın da güneyinde. Bu nedenle bu kentte yaşayan ilk 10 il doğumlular arasında kuzeyden sadece İstanbul var. Diğer tüm iller Ankara ve güneyinde kalan iller. İzmir’de Manisa’nın ardından Erzurum ve Mardin doğumlular geliyor. Diyarbakır doğumlular Bursa’da olduğu gibi 10. sırada yerlerini alıyor.
- Antalya hem turizmin başkenti hem de güneyin en büyük ili. Buraya en çok göç veren 10 il arasında kuzeyden tek temsilci var, İstanbul. Diğerleri Ankara ile Antalya’nın etrafındaki illerden oluşuyor. Güneydoğu illerinden ilk 10’da Antalya’ya göç veren yok.
- Ankara ise 5 milyonu aşkın nüfusuyla ikinci büyük il. En çok göç aldığı 10 il arasında kuzeyli sadece İstanbul var. Doğudan da bir tek Erzurum. Diğer göç veren illerin tümü Ankara’yı çevreleyen iller. Bu yönüyle Ankara demek biraz Çorum, biraz Yozgat, biraz Çankırı, biraz Kırıkkale, biraz Kırşehir demek.
- Bu tabloya göre Doğu Karadenizliler İstanbul ve çevresi ile biraz Bursa’ya, Doğu ve Güneydoğulular da biraz Bursa ve İzmir’e, Akdenizliler ise Antalya’ya, İç Anadolu da Ankara’ya toplanıyor. İstanbul ve Ankara’dan emekli yerleri olarak İzmir ve Antalya’ya sınırlı bir akım göze çarpıyor. Ama ana göç yolları olarak doğudan batıya gidiş değişmiyor. Batıdan doğuya göçün örneği yok.
- Hatta kentlerin kendi içinde büyümesi de önce batıya doğru oluyor, batıya doğru genişleme alanı sınırlı olanlar da güneye doğru ilerliyor. Örneği çok. Yaşadığınız şehre bir bakın yeter. Fiziki genişleme alanı batıya doğrudur. Batı denizle nehirle sonlanmışsa güneye doğrudur.
SONUÇ: “Güneş doğudan doğar, batıdan batar.” Anomin
