Bir yılda 15 milyar borç takıldı
Son dönemde ödemelerde genel sıkışma ve ödeme vadelerinde uzama var. Ticaret sektörünün kan damarı diyebileceğimiz çeklerde karşılıksız çıkma oranı giderek artıyor. Mayıs itibarıyla bu yılın 5 ayında karşılıksız işlemi yapılan çek tutarı 11 milyar lirayı buldu. Karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenen çek tutarı ise 2 milyar liradan yüzde 24 azalmayla 1.5 milyar liraya indi. Karşılıksız işlemi yapılan çeklerin toplama oranı yüzde 3.9. Özellikle de iflas koruma isteyen ve alan şirketlerin hızla çoğalması karşısında gelen talepler üzerine çek kanunu bir kez daha değiştirilecek. Karşılıksız çeke yaptırımların artırılması bekleniyor.
- Bankalar, finansman şirketleri, faktoring ve finansal kiralama şirketlerinin kullandırdıkları toplam kredi stoku nisan sonu itibarıyla 1 trilyon 806 milyar liraya ulaştı. Bir yıl önce 1.596 milyar lira olan toplam kredilerin artışı yüzde 13.1. Kredilerden tasfiye olunacak alacaklara dönüşen tutar da 42.9 milyar liradan 57.6 milyar liraya yükseldi. Bir yıldaki artış tutar olarak 14.7 milyar lira, artış oranı da yüzde 34 düzeyinde. Bunun toplam kredilere oranı son bir yılda yüzde 2.6’dan yüzde 3.1’e yükseldi.
- Batan krediler deyince hemen akla turizm gelebilir. Ama pek öyle değil. Tasfiye olunacak kredisi en yüksek sektör yüzde 4 ile inşaat, yüzde 3.7 ile perakende-toptan ticaret, yüzde 3.2 ile turizm sektörleri. Son bir yılda tasfiye olunacak alacaklar, en çok elektrik, gaz ve su kaynakları sektöründe arttı. Alacaklar bu sektörde yüzde 54 oranında büyüdü. Ticaret sektöründe yüzde 46.6, otel ve restoranların temsil ettiği turizm sektöründe de yüzde 33.4’lük artış var.
- Elektrik, gaz, su kaynakları aynı zamanda son bir yılda kredilerini yüzde 33.5 ile en çok büyüten sektör de. Kredi büyümesinde ticaret ve turizm arkadan geliyor.
- Batak kredi izinden gittiğimizde elektrik, inşaat, ticaret ve turizmde sorunların diğer sektörlere göre daha ağır olduğu tespitini yapabiliriz.
- Zor duruma düşecek sektörlerin sayısı daha da artarsa bu kez öncelikle bankaların sorunlu hale gelmesi mümkündür. O zaman da ekonomi sorunlu hale gelmiş demektir. Rusya ve İsrail ile ilişkileri düzeltmenin kritik önemi de burada.
- Komşularla ilişkilerin düzeltilmesi, ticaret kanallarının açılması, ihracat artışı ve turizm sektörlerinin desteklenmesi anlamına gelir. Ticaret sektöründeki durgunluğun bir kısmının azalan turist sayısından kaynaklandığı da bir gerçektir.
SONUÇ: “Borçtan korkan kapısını büyük açmaz.” Türk Atasözü
