Ramazan ayı fırsatçılarına dikkat
Tüketici enflasyonu yüzde 11.87 ile son 9 yılın en yüksek düzeyine çıktı. Enflasyonun tek haneyi gördüğü 2004 yılı sonrasındaki tepe noktası Temmuz 2008’de yüzde 12.06 olarak gerçekleşmişti. Böylece Nisan 2017 enflasyonu 2004 sonrasının en yüksek ikinci rakamı oldu.
Dün Merkez Bankası’nın son 10 yılın enflasyon analizinden çıkarımlarını aktarmıştık. 10 yılın ortalaması yüzde 8.2 olurken, enflasyon beklentilerinin veya otomatiğe bağlanmış enflasyonun yüzde 4 ile en yüksek katkıyı yaptığını, buna yüzde 1.3 ile işlenmemiş gıdanın, yüzde 1.3 ile döviz kurlarının katkı yaptığını belirtmiştik.
- Nisan ayında enflasyonu yükselten ana kalemler de bunlardı. Öne çıkan gruplar ise giyim ve gıda oldu. Giyim grubu yüzde 9.13, gıda ise yüzde 1.23 arttı. Aylık yüzde 1.31’lik enflasyonun yarısı bu iki gruptan geldi. Gıda yüzde 0.26, giyim yüzde 0.66 katkı yaptı. Giyimde mevsim dönüşü olduğundan yeni ürünlerin yıllık artışı söz konusu.
- Ancak gıdadaki 4 aylık artış yüzde 15.63’e çıkıyor ve enflasyon sepeti içinde yüzde 21.77 ile ağırlığı en yüksek grup olarak TÜFE’yi yukarı çekiyor. TÜİK’in yeni yıldan itibaren yayımlamaya başladığı çekirdek, mallar ve hizmet enflasyonu rakamları gıdadaki fahiş fiyat artışlarını gözler önüne seriyor. Asıl artış geçmiş aylarda yaşanmış, birileri adeta vurgun vurmuş.
- Taze meyve ve sebze fiyatları son bir yılda yüzde 43.38, 2016 sonuna göre yani 4 ayda yüzde 40.52 arttı. Nisan ayı artışı yüzde 0.20 gibi çok küçük oranda. İşlenmiş gıda fiyatları ise son bir yılda yüzde 7.08 ve son 4 ayda yüzde 4.38 ile TÜFE’nin altında kalıyor. Meyve ve sebze fiyatlarının bu ölçüde artışını haklı kılacak somut bir gelişme, üretimi düşüren kötü hava koşulları yok. Tüketici fiyatı 4 ayda yüzde 40’a varırken, üretici fiyatları yüzde 7’de kalmış. Aradaki yüzde 33’lük fark aracılık zincirinin yarattığı bir artış.
- Rusya ile normalleşen ilişkiler çerçevesinde gıda ihracatının yeniden başlaması fiyatları kısmen artırıcı etki yapabilir. Ancak domates ihracatındaki sorun devam ediyor. Fiyatı en çok artan mallardan biri de domates. Rusya faktörü aracılık ve perakendecilik sektörünün fiyat artışlarına iyi bir gerekçe olmuş.
- Enflasyonun artışında döviz kurları da etkili. Ancak ocaktan sonra kurlar gerilemeye başladı. Son günlerde de yılbaşı düzeyinin gerisine düştü. Bu da önümüzdeki dönem enflasyonun kontrol altına alınması ve düşürülmesi açısından pozitif gelişme.
- Her Ramazan ayında gıda talebi artıyor. 26 Mayıs’ta da ramazana giriyor olmamız enflasyonu düşürme açısından bir zorluk. Ancak toplumun, tüketicilerin ve hükümetin de vurguncuların ramazan fırsatçılığı yapmalarına izin vermemesi, göz yummaması gerekir.
SONUÇ: “Her şey değişir, hiçbir şey yok olmaz.” Latin Atasözü
