Şirketlerin kâr artışı enflasyonu 5'e katladı
Bankalar aşırı kâr ediyor diye hedef tahtasındaydı. Şirketler ise 15 Temmuz darbe girişiminin gölgesinde ve düşük büyüme ortamında zor durumdaydılar. Bu nedenle Hazine’nin kefaletinde şirketlere yılın ilk yarısında 200 milyar lirayı aşkın kredi kullandırıldı. İstihdam desteği verildi ve sosyal güvenlik ödemeleri ötelendi.
- Bu desteklerin yanında tüketim artsın diye de devlet KDV ve ÖTV gibi bazı dolaylı vergilerde geçici indirimlere gitti. Vatandaş da bu fırsatı iyi değerlendirdi ve sonunda tüketim ve üretim patladı. Devletin istediği ekonomi canlanması oldu ama bunun dozu biraz kaçtı galiba. Ortaya sürdürülemez bir durum çıktı.
- Çünkü normal yıllık programda büyüme tahmini yüzde 4.4 iken, bunun altında kalınacağı korkusuyla teşvikler verilmişti. Eylül ayında ise büyüme hedefi revize edildi ve yüzde 5.5’e çıkarıldı. Dün açıklanan verilerle sanayi üretim artışı yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 10’u buldu. Büyük ihtimalle yılın üçüncü çeyreğinde baz etkisinin da katkısıyla yüzde 10’un üzerinde bir büyümeyi yakalayacağız. Buna bağlı olarak büyüme konusundaki tahminler de sürekli yukarı revize edildi. Beklentiler artık yüzde 5.5’in de aşılacağı yönünde. Yıllık yüzde 6-7 büyüme beklentisi artık pek çok kişi için gerçekleşebilir hale geldi.
- Şirketler batmasın ve buna bağlı ekonomi krize girmesin diye Hazine garantili kredi açılan reel sektör şirketleri ise dokuzuncu ay sonunda kârlarını patlattı, hatta bütün yılların üzerine çıkardı. Küresel kriz ortamından çıkışta 2009 yılında yakalanan yüzde 31’lik kâr artışı da çok gerilerde kalabilir. Bugün ise şirket kârlarının 9 aylık artışı yüzde 55’i buluyor. En azından bu durum borsa şirketleri için böyle.
- Üstelik o zaman hem krizden çıkılıyor, hem de patronlar şirketlerine sermaye takviyesi yapmıştı. Bu yıl ise sermaye takviyesinin yerine devlet destekli kredi takviyesi aldı.
Bitişikte yer alan habere göre borsada işlem gören şirketlerden 73’ü 9 aylık bilançosunu açıkladı. 9 aylık kâr toplamı geçen yılki 12.3 milyardan bu yıl 19 milyar liraya çıktı. Artış oranı tam olarak yüzde 55.
- Gedik Yatırım’ın yaptığı tasnife göre 73 şirketin 9’u banka, 64’ü banka dışı şirket. 64 banka dışı şirketin 9 aydaki toplam kârı geçen yıl 6.3 milyar liradan bu yıl 12.2 milyar liraya yükseldi. Buradaki artış da yüzde 93 ile çok yüksek bir düzeye ulaştı. Bankaların kârı ise 6 milyardan 6.7 milyar liraya çıktı ve yüzde 14 arttı.
- Burası Türkiye, ak ile kara pekâlâ arka arkaya gelebilir. Ancak hangi açıdan bakarsak bakalım şirket kârlarındaki artış çok yüksek ve şaşırtıcı, normal ve sürdürülebilir de değil. Kârların yıllık enflasyonun 5 katı düzeyine yükselmesi şirketler açısından çok iyi de, enflasyonun geleceği konusunda oldukça düşündürücü ve önümüzdeki döneme ilişkin sorunu büyütücü bir gelişme.
SONUÇ:
“Felaketler çoğu kez güle oynaya gelir.”
Balzac
