Tüketici nazlı; tatlandırıcısı olursa tüketim 2018'de de sürer
İç tüketimin yüksek seyrettiği bir yılı geride bırakıyoruz. Ancak son ayların Tüketici Güven Endeksi küresel kriz sonrasının en düşük düzeylerinden birine indi. Aşağıda yer alan tabloda görülebileceği gibi, aralıkta tüketici güveni endeks bazında 65’e indi. Bunda kasım sonuna kadar devam eden kur artışının ve ABD’deki Zarrab Davası’nın kısmen etkisi olabilir.
- Ama tüketim hevesinin asıl eylül sonrasında azaldığını, 70’li rakamlardan 65’lere inildiğini belirtelim. Burada en etkili olan gelişme eylülde son bulan geçici vergi indirimleri. Konut, otomobil, beyaz eşya, kahverengi eşya, mobilyada KDV indirimleri bu ayda son buldu.
- Üretimde de, tüketimde de eylül itibarıyla rekorlar kırıldı. Büyüme de yüzde 11.1 gibi çift haneli orana çıktı. Tanınan vergi avantajlarından dolayı tüketiciler gelecekteki tüketimlerini de öne çekti. Alan aldı, vergiyle birlikte fiyatlar da normale döndü. Sonuçta tüketicinin iştahı karşılandığı için azaldı, alım imkânları da daraldı.
- İşte yüzde 7 civarında büyüyeceğimiz yıl tüketici güveninin düşük bir düzeyde kapaması oldukça şaşırtıcı. Olan biten, 2017’de fiyatlara yapılan vergisel dopingin tüketim iştahını ateşlemesidir.
Hatta 2018 tüketimini kısmen öne çekerek 2017’den realize edilmesidir.
- Bu durumda sönen tüketimin iştahının 2018’de yeniden canlandırılması zor olacak. Hem fiyatlar artmış hem de alımlar öne çekilerek ihtiyaçlar karşılanmış.
- Geriye bir tek alternatif kalıyor. O da üreticiler veya perakendecilerin fiyatları tüketiciye cazip hale getirmesi. Yani 2017’deki vergi tatlandırıcısının yerine geçecek yeni bir tatlandırıcı bulunması. Ancak o zaman tüketim, ivme kaybederek de olsa, 2018’de sürebilir.
- Yoksa tüketimde zorunlu ve hızlı taraf elbette sürer ama dayanıklı ve yarı dayanaklı ile lüks tüketimde azalmalar meydana gelir ve durgunluk olur. Bu açıdan toplam tüketimi artırma açısından 2018 zor bir yıl olmaya aday.
SONUÇ:
“Tavır gerçeklerden daha önemlidir.”
Karl Menninger
