Sermaye akımlarını yavaşlatan arka plan
Küresel sermaye yatırımlarını izleyen Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) bu yıl sermaye akımlarında 43 milyar dolarlık azalma öngördü. Şubat ayındaki tahmininde gelişmekte olan ülkelere 394 milyar dolarlık portföy yatırımı öngören IIF, tutarı mayısta 43 milyar dolar azaltıma giderek geçen yılki 401 milyar dolardan 351 milyar dolara indirdi. Düşüşün tamamı hatta 10 milyar dolar fazlası olan 60 milyar doları borçlanma senetlerinden gelecek. Hisse senetleri yoluyla gelecek sermaye yatırımı 8 milyar dolar artışla net 95 milyar dolar olacak.
- Üç aylık aradan sonra IIF’nin gelişen ülkelere yönelik sermaye akımlarının zayıflayacağını tahmin etmesinde, ABD’de faizlerin yükselmesi, doların değerlenmesi ve paranın gelişenlerden gelişmişlere doğru yönelmesi etkili oldu.
- Hisse senedi ve borçlanma senetleri yoluyla bu yıl gelecek 351 milyar dolarlık portföy yatırımları gelecek yıl 430 milyar dolara çıkacak. 2019 artışı 79 milyar dolar olacak.
- Doğrudan yatırımlar ve diğer yatırımlarla gelişenlere yönelik toplam sermaye yatırımı 1 trilyon 212 milyar dolar olacak. Rakamın gelecek yıl 1.349 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Doğrudan yatırımların en parlak yılı ise 642 milyar dolarla 2014’tü.
- Sermaye akımlarının zayıflaması küresel likidite havuzundaki suyun azalması demek. Libor faizlerinin hızla yükselerek yüzde 2.5 civarında dalgalanmaya geçmesi, ABD 10 yıllıklarının yüzde 3 civarında seyretmesi buna işaret.
- Türkiye’de faiz oranları döviz kuruyla birlikte yükseliyor. Hatta TCMB’nin 23 Mayıs’taki faiz artırımı sonrası 4.90 düzeyinden 4.50-4.60 arasına inen ve dalgalanmaya geçen dolara rağmen 2 ve 10 yıllık Hazine tahvillerinde faizler yükseliyor.
- Bitişikten izlenebileceği gibi Türkiye’ye yönelik sermaye akımları sanki ocak ayı sonrası kesilmiş gibi.
- Açıkların veya faturanın büyümesinde rol oynayan bir faktör de enerji fiyatlarının yükselmesi. Sadece enerjiden gelen ekstra fatura artışı 10 milyar dolar kadar.
- Altın ithalatının artmış olması da açık tutarını yaklaşık 10 milyar dolar artırdı.
- Sermaye akımlarını yavaşlatan nedenlerin bazısı bizden kaynaklandığı gibi, bazısı da küresel konjonktürden ileri geliyor. Küresel etkiyi de ancak bize bağlı nedenleri ortadan kaldırarak azaltabiliriz.
