Düzeyinden çok oynaklığı sorun!
Enflasyon ekimde beklenenin bir hayli üstünde, yüzde 1.80 açıklandı, 10 ayda da yüzde 6.90'a çıktı. Halbuki Merkez Bankası birkaç gün öncesinde revize ettiği yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 6.8 idi. Tahminin tutması için son iki aylık enflasyonun sıfır olması lazımdı. Enflasyonun yüksek hızından dolayı bu pek mümkün görünmüyordu. Bizim enflasyonu bu şekilde yorumlamamızın ardından Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı "Acele etmeyin, kasım ve aralık aylarını da görelim. İşlenmemiş gıda fiyatlarında yüksek oynaklık tersine çalışabilir, tahminimiz tutabilir" açıklamasını yaptı. Kasım ayı enflasyonu da yüzde 0.01 ile sıfır çekti. Erdem Başçı'yı haklı çıkartıcı yönde gelişti. 11 aylık enflasyon yüzde 6.91'de ve tahminin çok az üzerinde. Eğer yılın son ayında da enflasyon sıfır olacaksa sorun yok. 2013'ü yüzde 7'yi aşmayan bir oranla tamamlayacağız.
Ay bazında yüksek oynaklık gösterse de, çeyreklik veya yıllık dönemde daha öngörülebilir bir eğilim çıkıyor ortaya. Bizdeki enflasyon gelişmekte olan ülkelere göre daha yüksek. Onların ortalaması yüzde 4, bizim yüzde 6-7 arasında. Ama rayından çıkmış, kontrol edilemeyen bir durum da yok ortada. Çift haneli rakamlara çıkacağını bekleyen yok. Çünkü bunun iç ve dış nedenleri de yok ortada.
■ Öncelikle dünyada enflasyonist bir ortam yok. Kapasite fazlalığına karşılık talep eksikliği söz konusu. Bu nedenle merkez bankalarının 10 trilyon dolara varan parasal genişlemeleri enflasyon yaratamıyor. Hatta deflasyon tehlikesi daha yüksek bir olasılık gibi.
■ Emtia ve enerji fiyatları düşüşte. Bu yılki düşüşün ortalaması yüzde 7'ye vardı. Türkiye emtia ve enerji ithalatçısı bir ülke olarak dışarıdan enflasyon ithal etmiyor.
■ Enflasyonu belirleyen ana unsur döviz kurunun düzeyi. Burada ipin ucu kaçmış değil. Ancak büyük kalıcı sermaye çıkışlarının olması ve kur geçişkenliğinin sonucunda enflasyon kontrolden çıkabilir.
■ Kontrolden çıkmayan ama gelişmekte olan ülkelere göre daha yüksek bir enflasyona sahibiz. Bu enflasyon düzeyi mevcut durumu idare eder veya kurtarır. Ama çok istediğimiz tek haneli düşük faiz ortamına götürmeye yetmez. Yukarıda aylık bazda yatırım araçlarının nominal ve reel getirileri mevcut. TL'ye ve faize yatırım yapanlar reel anlamda kaybetmiş. Ayakta kalan tek araç döviz. Düşük tek haneli faiz için, öncelikle düşük tek haneli enflasyon lazım.
SONUÇ: "Ne gördüğünüz, büyük ölçüde ne için baktığınıza bağlıdır."John Lubbock
