Bu ikiliye karşı koyamayacaksınız
90’ların önemli komedi filmlerinden “Salak ile Avanak”ın, yıllar sonra iki zıpır başrol oyuncusuyla canlanan devam filmi, doyasıya gülmenizi sağlayacak. Harry ile Lloyd geri döndüler ve hala zıpkın gibiler! “Salak ile Avanak: Geri Dönüyor”, formunda bir Farrelly Kardeşler, zindeliğinden hiçbir şey kaybetmemiş bir Jim Carrey ve uyumlu bir Jeff Daniels içeriyor. Komedide ekol oluşturmuş yönetmen ikilisinin son 15 yılda “Şıpsevdi” ile birlikte en iyi filmi, yarından itibaren sinema salonlarında izlenebilir.
70’lerde “Pembe Flamingolar” (“Pink Flamingos”, 1972), “Çılgınlar Okulu” (“Animal House”, 1978) gibi eserler tuvalet komedisinin sinemaya girmesini sağlamıştı. Cinsellikle, çıplaklıkla, dışkılarla ilgili iğrenç espriler ve beklenmedik agresif hareketler, bir alt tür yaratmıştı. 90’larda ise Farrelly Kardeşler bu kaynağa tutunarak bir kariyer oluşturdu. İz bırakmayı kafaya koyarken eskiyen ‘fiziksel/kaba komedi’nin (slapstick komedi) yeni adresini ‘tuvalet komedisi’ olarak belirledi. Açıkçası o dönemde Farrelly Kardeşler ve sonrasında ayrılacak Weitz Kardeşler, üstlendikleri sorumluluk ile önemsenmişti.
HARRY İLE LLOYD’UN KALICI OLMAMASI HATA
Yeni milenyumda ise Sean Anders-John Morris ikilisi gibileri, bir taraftan kontrolden çıkan bu anlayışı kontrol altına alma peşindeydi. Elbette Adam Sandler, Rob Schneider gibi seviyeyi düşüren isimleri devre dışı bırakarak… Mike Myers, Sacha Baron Cohen ve Judd Apatow gibi dünyaları, esprileri ve beslenme kıstaslarıyla nevi şahsına münhasır komedi dâhileri ayrı bir parantezde övgüye boğulabilir.
Ama konumuza dönecek olursak, 1994 tarihli “Salak ile Avanak” (“Dumb and Dumber”, 1994), yanlış anlaşılmaların ve kaba esprilerin, cinsel referanslarla örüldüğü, sözlü ve görsel şakaların günümüz kitlesini yakalama üzerine planlandığı bir eserdi. Esasen, kafası gidik iki karakteri merkeze yerleştiren ufuk açıcı bir, ‘yolda geçen iki kafadar tuvalet komedisi’ydi.
Sessiz sinemanın komedi ustalarından ‘Harold Lloyd’un ismini ve soyadını ‘az fark’la alan Harry (Jeff Daniels) ve Lloyd’un (Jim Carrey) oluşturduğu komedi ikilisi, Laurel-Hardy, Abbott-Costello gibileri kadar kalıcı olmadı. Ama bana kalırsa en az Kevin Smith-Jason Mewes, John Cho-Kal Penn ve Simon Pegg-Nick Frost ikilisi kadar saygıyı hak ettiler. Zira polisiye-komedilerde furyalaşan ‘iki kafadar filmi’nin doğurduğu Mel Gibson-Danny Glover, Eddie Murphy-Nick Nolte ve Jackie Chan-Chris Tucker ekiplerinden daha işlevseldiler.
15 SENEDİR BAŞARILI BİR KOMEDİ BULMAK ZOR
Bobby ve Peter Farrelly, öncelikle ironik ve oyulmaya açık bir durumu öne çıkarıyorlardı. Bunun arkasını da kaba tuvalet komedisi malzemeleriyle örüyorlardı. “Ah Mary Vay Mary” (“There’s Something About Mary”, 1998), bir kadının peşine takılan adamların seks, dışkı ve agresif hareketlerle örülü esprilerle alt edilmesinin bir tezahürüydü. Adeta pespembe romantik-komedilerin bir anti-tezi niteliğindeydi. Sınır tanımayan anlayış iki filme de sirayet etti. Farrelly Kardeşler, her ikisinde de şirketlerinin kasasını doldurdu, bütçeleri altıya, yediye katlayarak 100 milyon dolar üzeri hasılata ulaştı.
Ama bu “Amerikan Pastası” (“American Pie”, 1999) ile paralel gitse de gençlerin arasına sızmayan uçarılık, zamanla bir ebeveynin ahlakçılığına çevrildi. O günden bugüne Farrelly Kardeşler, bazı filmlerde zıpırlığın (“Ben, Kendim ve Sevgilim”, “Takıldım Sana”, “Alçak Adam”), bazı filmlerde olgunluğun (“Aşk Kupası”, “Hall Pass”) ayarını kaçırdı. Böylece 1990’ların sonundaki yükselişteki kariyer bu kadar para getirmezken, beğeni de kazanamamaya başladı.
YARATICI FİKRİ VE KOMİK DURUMLARI UNUTUN!
Sadece “Şıpsevdi” (“The Heartbreak Kid”, 2007) ve “Üç Kafadarlar” (“The Three Stoges”, 2012) saygıyı hak etti. Aslında bunun sebebi, yönetmenlerin ilk başta fazla sulu ve canlı olduktan sonra yavaş yavaş gişedeki geri dönüşün azalması. Ardından ise didaktik mesajlarla, ahlakçılıkla komedinin dengesini bozmaları idi. Bu noktada bir geriye dönüş ya da zaman yolculuğu her şeyi kurtarabilir miydi?
Açıkçası “Salak ile Avanak: Geri Dönüyor” (“Dumb and Dumber To”, 2014), tüm önyargılarımızı silip her şeye sil baştan bakmamızı sağlıyor. Artık yaratıcı fikrin ve durumun ötesinde bir Farrelly Kardeşler filmi izlememizi sağlıyor. Aradan geçen yapışık ikizler, bir haftalık izin, güzel gözüken obez kadın, saykodelik polis gibi durumlar oldukları yerde kalmıyorlar.
FARRELLY KARDEŞLER, KENDİ VELİAHTLARINI BULMUŞLAR
“Salak ile Avanak”, ön bölümü “Salak ile Avanak 2 – Harry ve Lloyd” (“Dumb and Dumberer”, 2003) gibi aceleye getirilmiş bir seri üretim denemesiyle darbe almıyor. Aksine kaldığı yerden delişmen, zindeliğini kaybetmemiş karakterlerle canlanıyor. İki gerçekten salak tiplemenin, yani slapstick komediye uygun ‘palyaço’nun, bu olayı her sahnede dramatik yapıya uyumlu bir mizahla malzeme ettiklerini görüyoruz. 50 yaşını geçen Carrey ve Daniels, her an bir başka bomba patlatırken, zeki yan etmenlerden bir canlılık aşılıyorlar.
Farrelly Kardeşler’in yanlarına “Sex Drive” (2008), “Bu Kız Beni Aşar” (“She’s Out of My League”, 2010), “Jakuzi Ekspres” (“The Hot Tub Time Machine”, 2010), “Babasının Oğlu” (“That’s My Boy”, 2012) ile alt türe heyecan katan, alanı güncel 2000’ler ruhuyla dolduran yönetmen/senarist ikilisi Sean Anders ile John Morris’i almaları avantaj olmuş. Senaryo ekibine daha önce beraber çalıştıkları iki isim de dahil olunca her şey yerli yerine oturuyor.
BU İKİLİYE KARŞI KOYAMAYACAKSINIZ
Arada çekilen eserlerdeki senaryo zafiyeti açığa çıkıyor böylelikle. Harry’nin Lloyd’a yaptığı 20 senelik şakadan başlayan sürecin, yola çıkan karakterleri yer yer tesadüfi, yer yer kaba, yer yer nostaljik öğelerle sararken birçok eserin ilham kaynağı olan leziz taban yeniden canlanıyor. Carrey’nin Jerry Lewis’e benzemek için ulaştığı kahküllü saç şekli, Jeff Daniels’ın ise sarışın uzun saçlı haliyle bir bütüne imza atıyorlar.
Huzurevi sekansı, fuar konuşmasına dahil olma sekansı, eski arabayı bulma sekansı ve daha nicesi akılda kalacak. Ayrıca her zaman Farrelly özeni ile canlanan pespaye hayali sahneler de unutulmamalı. Carrey’nin zihninden yarı yaşındaki kızı elde etme arzusunu yansıtan müthiş! Kathleen Turner ve Rob Riggle’ın yan karakterleri olağanüstü çizilirken, enseste, cinsel fanteziye teğet geçen espri potansiyeli bir yerden sonra patlamanıza, kendinizi bu adamlara bırakmanıza yol açıyor.
Sinema tarihinin en uyumlu, en iyi canlandırılmış ve en iyi yazılmış komedi ikililerinden birine karşı koymak mümkün olmuyor. İğrençliklerin, kabalıkların, yanlış anlaşılmaların anlam kazanması “Salak ile Avanak: Geri Dönüyor”u besliyor. Farrelly Kardeşler’in son 15 yılda “Şıpsevdi” (“The Heartbreak Kid”, 2007) ile birlikte en iyi filmine dönüştürüyor. Bu başarılı devam filmi, “Salak ile Avanak”ın zamanla modern bir komedi klasiği olacağına dikkat çekiyor.
FİLMİN NOTU: 6
Künye:
Salak ile Avanak: Geri Dönüyor (Dumb and Dumber To)
Yönetmen: Farrelly Kardeşler
Oyuncular: Jim Carrey, Jeff Daniels, Rob Riggle, Kathleen Turner, Rachel Melvin, Laurie Holden, Bill Murray, Jennifer Lawrence
Süre: 109 dk.
Yapım yılı: 2014
