'Çalıştıkça emekli aylığı düşer' dememiş miydik?
İyi günler Ali Bey, ben 1987-1996 yılları arası İstanbul Büyükşehir Belediyesi daimi işçi kadrosunda çalıştım, geri kalan süremi ise özel sektörde tamamladım. Belediye dışındaki primlerim asgari ücret üzerinden yatırıldı. 6433 gün üzerinden 650.10 lira maaş bağlandı. Bu bağlanan maaşta bir eksiklik var mı?
Rıza Atila
Sosyal Güvenlik Reformu yapılırken bize dendi ki: "Genç yaşta, 38 veya 43 yaşında emekli oluyorsunuz. Bu sebeple emekli aylıklarınızı düşük oluyor, emeklilik yaşını 65'e çıkardık." Herkes zannetti ki, 65 yaşında emekli olunca çok emekli aylığı olacak. Maalesef sonraki cümleyi söylemediler. 65 yaşında emekli olacak çocuklarımız ve gençlerimiz bugünkü rakamlarla 350 lira emekli aylığı alacaklar.
AYLIK BAĞLAMA ORANLARI DÜŞÜRÜLDÜ
Gerek 1999 gerekse 2008 reformları(!) ile emekli aylığının en büyük kriterlerinden birisi olan aylık bağlama oranları (ABO) çok düşürüldü. Mesela sizin hesaplarınızda, 2000 yılı öncesi ABO'nuz yüzde 65, 2000 ile 2008 arası ABO'nuz yüzde 49, 2008 sonrası ABO'nuz da yüzde 35.74. Sizin de ABO'nuz çok düşürüldüğü için ne kadar çok prim öderseniz o kadar az emekli aylığınız olmuş.
Ülkemizde çalışanların yüzde 90'ı asgari ücret veya ona yakın ücretlerden prim ödemekte veya işverenleri ödemektedir. 2008 yılında yapılan reformla her asgari ücret veya ona yakın ücretle adına prim ödenen (veya isteğe bağlı ödeyen) kişinin ileride alacağı emekli aylığı düşüyor. Bu düşüş 2012 yılı için her prim ödenen ayda 2 lira idi, 2013 yılında büyüme oranının çok düşük gelmesiyle aylık 3 liraya çıktı. 1.10.2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı kanun olmasaydı, bugün en düşük SSK emekli aylığı 1240 lira, en düşük Bağ-Kur emekli aylığı da 1080 lira olacaktı. Bu ay itibarıyla en düşük SSK emekli aylığı 640 liradır. Yani, emeklilik dilekçesini 2013 Mayıs'ında veren bir işçi, 2000 ile 2013 arasında adına asgari ücretten prim ödenmişse alacağı emekli aylığı 640 liradır. Aynı kişi bir ay daha çalışsaydı alacağı emekli aylığı 3 lira daha düşecekti.
DÜŞÜŞÜ ENGELLEMENİN YOLU VAR
Sizler prim ödedikçe, çalıştıkça emekli aylıklarınız düşmektedir. Düşüşü engellemenin yolu da var. Bu da günlük kazanç rakamının tavan rakam olan 200 liraya çıkarılmasıdır. Mesela, işvereniniz sizi SGK'ya ayda 1600 lira kazanıyor ve ayda 30 gün çalışıyor diye bildiriyorsa bu durumda ileride alacağınız aylık her ay 1.5 veya 2 lira gibi düşüyor. Buna karşılık yine aylık 1600 lira kazanç ile ayda 8 gün çalışıyor diye bildirirse o zaman alacağınız aylık her ay 5 lira gibi artar. İşverenin ödeyeceği prim değişmez. Son bir püf noktası daha vereyim: 30 günden eksik çalışmayı muhasebeci veya personel memuru kod 7 (puantajlı çalışma) ile bildirirse, cebinizden genel sağlık sigortası primi de çıkmaz.
