Piyasalarda Reddit ve Gamestop çılgınlığı

Piyasalara uzak olanlar bile eminim hem ülke medyamızda hem dünya medyasında gördüler; bir çılgınlık havası hakim.

Reddit forumlarında, WallStreetBets alt kümelenmesinde bir araya gelen forum sakinleri görüş alış verişinde bulunarak yatırım yapıyorlar. Buraya kadar sorun yok. Fakat iş sonra başlıyor.

Bu sohbetin katılımcıları piyasada açığa satılmış hisse senetlerini buluyorlar. Sonra sert ve yoğun katılımlı alımlarla hisse fiyatını yukarı itmeye başlıyorlar. Hayatın olağan akışına aykırı bu hareket karşısında şaşıran hisseyi açığa satmış fon yöneticileri panikle pozisyon kapatıyorlar. Böylece şirket değeri fezaya ulaşırken, açığa satışçıların elleri yanıyor.

Bir hisseyi açığa satmak, elinde olmadan ödünç alıp fiyatının düşeceği yönünde bahse girmek anlamına geliyor. Böylece açığa satan küçük bir bedelle elinde olmayan hisseleri kiralayıp piyasaya satıyor. Fiyatı yeterince düşünce piyasadan alım yapıp açığını kapatıyor. Hisseyi kiraladığı süre boyunca oluşan kiralama parasını ödüyor. Sattığı günkü hisse fiyatı ve alım yapıp pozisyonu kapadığı gün arasındaki fark da kârı oluyor.

Örneğin kasım ayında bir hisseyi 5 liradan kiraladım. Sonra gidip bunları piyasaya sattım. Çünkü bana göre bu hisse ederinden fazla. Hisseler şubat ayı geldiğinde 4 liraya kadar çakıldı. Ben de arada 30 kuruş kira parası ödedim diyelim. Bu durumda 5 liradan sattığım hisseleri 4 lira gibi düşük fiyattan yerine koydum. Kârım hisse başına 1 lira. 30 kuruş da kiralama bedelini düşünce net olarak 70 kuruş kazanmış oldum. 3 ayda yüzde 14 kâr ile pozisyonu kapattım.

Kısa pozisyon almak (açığa satış yapmak ya da short açmak) işte böyle çalışıyor. Tabii işler terse giderse durum başka. Bu sefer zarar da edebilirim. Hem de çok.

İşte son örnekte tam böyle oldu. Gamestop hissesinde dolaşımdaki hisse senetlerinden daha büyük oranda kısa pozisyon vardı. Bunu gören forum üyeleri ‘eğer buraya alım yönünde saldırırsak işleri biter’ mealinde mesajlarla hisseyi hareketlendirdiler. Unutmayın, püf nokta şu: Açık pozisyonu kapatmak için dönüp hisse senetlerini fiziken almak zorundasınız. Eğer birileri alıp fiyatı yukarı çekiyorsa sorun var demektir. Hele ki niyet burada olduğu gibi açığa satanları yakmaksa sorunlar türlü türlü.

Mesela?

Öncelikle bu hisseyi kiralama fiyatı uçar gider. Çünkü hissenin bulunurluğu azalmıştır. Yani köküne kıran girmiştir bizim tabirle. Bulamazsın. Bu yüzden kıtlık etkisi ile kirası uçar gider. Gamestop hissesinin kirası örneğin dolar bazında yüzde 50’lere kadar varmıştı. ABD’de faizin yüzde 0,25 olduğu düşünülürse...

İkinci problem hisse fiyatı. 2,60 dolar olan bir hisse fiyatı seans içinde 500 dolara kadar çıktı. Üstelik 2 haftada. Bir açığa satışta kar yüzde 100 ile sınırlıdır. Hisse ancak sıfıra gidebilir. Aşağısına gitmez. Ancak zararın boyutu sonsuzdur. 3 dolardan sattığınız hisse 300 dolar olmuşsa, kiralama parası hariç en az 100 kat zarardasınız demektir yani yüzde on bin!

Hatta bu fonda işlem yapıp açığa satan fonlardan biri (Melvin Capital) fon değerinin yarısının eridiğini açıkladı.

Peki bu saldırı neden ve neye karşı yapılıyor? Sadece bir finansal atak olarak mı görmeliyiz?

2011 yılında başlayan Occupy Wall Street (Wall Street caddesini ve oradaki finansal yapıların bulunduğu genel müdürlük binalarının muhitini işgal et) gösterilerinin bir devamı olarak bakabiliriz bu olanlara. Bir nevi finansal aktivizm. Ancak işin içinde para olduğu için elbette oldukça riskli bir eylem türü.

2008’deki finansal krizin bankaların yaptıkları bir dizi iş yüzünden çıkmış olması, çok sayıda insanın işinden olması ve buna rağmen çok az bankacının zarar gördüğü algısı dünya üstünde birçok insanı tetikledi. Bu kayıpların kamu tarafından halka mal edilmesi ve suçluların daha zengin oldukları düşüncesi ile ‘Occupy’ hareketi bir simge olay olarak akıllara kazındı.

Reddit üstünde toplanan aktivist yatırımcılar böylelikle felsefi temellerini 2011’e dayandırmış oluyorlar. Yer yer anti-kapitalist damarla birleşip yatırımı demokratikleştirdiklerini iddia ediyorlar.

Doğaldır ki durum tam böyle değil. Örneğin, neredeyse batık bir AVM zinciri hisselerinde yaptıkları son eylem sayesinde dünyanın en büyük fon yöneticilerinden Blackrock 2,7 milyar dolara yakın kâr etti. Ya da bugünlerde gümüşte yapılan işlemler sebebiyle aslında hiç sevmedikleri pek çok fon yöneticisi büyük paralar kazanıyorlar.

Hareketin çıkış noktası öfke ve kendini finansal piyasalarda organize bir şekilde ifade ediyor. Ancak felsefi temelleri ya da temellerin üstüne inşa edilen fikir dünyası pek de amacına ulaşır görünmüyor.

Bir başka konu ise yapılan alımların sonunda nasıl realize edileceği. Çünkü fiyatlar inanılmaz oynuyor ve elinizdekini satmadan para kazanmanız mümkün değil. İşin kuralı gereği herkes aynı anda kazanamıyor. Örneğin aşağıda Gamestop hissesini görüyoruz.

Kaynak: Bloomberg

Ocak ortasında 15 dolar görüp 2 hafta içinde 482 dolara gidiyor ve ardından 108 dolara inip 325 dolardan Cuma kapanışı yapıyor. Acaba siz aktivist olarak hangi seviyeden tepkinizi dile getirdiniz? İşiniz şansa kalmış...

Sözün özü, finansal piyasalarda sohbet forumlarında başlayan öfke tüm dünyanın dikkatine sunulmuş oldu böylece. Ancak öfkenin başarılı bir biçimde kendini ifade etmesi ya da bu işten para kazanarak çıkması zor. Şimdi muhtemelen yavaş yavaş işin içine Amerikan Sermaye Piyasası Kurumu da (SEC) girecek. Hisseleri manipüle edenler olduğu, bu işten çıkar sağlayanlar olduğu ortaya çıkacak. Birkaç kişi sert cezalar alacak ve kalanlar korkacak.

Mesaj bir kez daha net olarak verildi. Küresel finansal kriz baştan sona fiyaskoydu. Riski ölçemeyen derecelendirme kuruluşları, riski bilerek gizleyen bankacılar, riski farklı şekillerde satıp süsleyen yatırım şirketleri, en kötü kurtarma yollarını seçmek zorunda kalan siyasetçiler ve bundan etkilenen halk kitleleri... Ardından gelen parasal mambo jambo ve bugün geldiğimiz nokta. Ancak iletilme biçimi bakımından mesajın sürekli olması zor.

Ne var ki bu yaşananlar iz bırakacak, tartışmalara sebep olacak ve daha şimdiden açığa satışın teknik boyutu, sınırları vs konuşulmaya başlandı.