Taksim Meydanı'na yeni isim

Bu yıl 32 yıl aradan sonra 1 Mayıs kutlamalarına ev sahipliği yapan Taksim Meydanı, şimdi de isim değişikliği talepleriyle gündemde.

Önce Beyoğlu Belediye Meclisi’nde CHP’li üyelerin verdiği sözlü önergeyle resmi girişime dönüşen isim değişikliği talebi son olarak da bu konudaki yetkili kurum olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nde gündeme geldi.

İBB Meclisi’nin 10 Mayıs 2010 tarihli oturumunda söz alan CHP Meclis Grup Başkan Vekili Atalay Oğul, Taksim Meydanı’nın isminin ‘1 Mayıs’ olarak değiştirilmesini teklif etti. Oğul’un CHP grubu adına isim değişikliği için sunduğu yazılı önergeye AK Parti grubu da destek vererek “evet” oyu verdi.

Oy birliğiyle başkanlık makamına sunulan ve Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın tasarrufunu bekleyen önerge, isim değişikliğine ilişkin tartışmaları da başlattı.

Tarihçiler Taksim isminin tarihe gömülmesine yol açacak değişikliğe karşı çıkarken, sendika başkanlarının önerisi ise alanın ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ olması. İşte görüşler:

Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı: “Ben bu meydan isimlerinin değiştirilmesine çok karşıyım ama istiyorlarsa usulleri var, referandum gibi bir şey yapılır, verilir. 1 Mayıs bizim için çok acı bir anı. 1 Mayıs’ta bütün millet şenlik içinde olur. Bu şenlikli gösteri iki kez ihlal edildi, bu ihlallerin yaşandığı iki ülke de sosyalist falan değil. Biri Şikago biri de bizimkisi. Buralarda da sosyalizm ne yazdı ne kaldı. Yani bunu ebedileştirmek bir düşünce. Bu tartışmalı bir düşünce. Çok hoş bir şey değil. Olay çok kötü bir olaydı. İsmini vereceğine olayı aydınlat.”

İstanbul tarihi uzmanı Prof. Dr. Semavi Eyice: “Olmaz. Bunu kim isterse istesin, bu olmaz. Yabancılar işgal sırasında o zamanki adıyla Büyük Cadde’deki bütün binaları Yunan, İngiliz ve Fransız bayraklarıyla donattı. 1923 yılından sonra burası İstiklal Caddesi oldu. Buradaki resmi geçiti izlemek çocukluğumun en büyük merakıydı. Yabancılara karşı bir gösteriydi. Bunun ulaşım noktası da Cumhuriyet Anıtı’ydı. Cumhuriyet Anıtı Taksim Anıtı olarak da anılır. Cumhuriyet döneminde de Taksim olarak geçer oranın adı. Bizim en büyük huyumuz tarihi isimleri ortadan kaldırıp günlük politikaya yönelik isimler vermek. Bunlara şiddetle karşıyım.”

2. No’lu İstanbul Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mete Tapan: “Bu türlü meydan ve sokakların isminin değiştirilmesinden yana değilim. Bu tür yaklaşımları doğru bulmuyorum. Cumhuriyet tarihimizin simgesel bir ismidir. Ben herhangi bir değişikliğin yapılmasından yana değilim.”

İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Danışma Kurulu üyesi Korhan Gümüş: “Bu konuda olmaz da denemez, olur da denemez. Tartışılır, müzakere edilir, herkes ikna olursa olur. Bu kamusal mekânın bir yönetim planına ihtiyacı var. Bir bakıyorsunuz kongre vadisi oluyor bir bakıyorsunuz apartman yapılıyor içine. Niye sivil kullanıma açık değil Taksim Meydanı? Bence 1 Mayıs’ta 1 Mayıs Meydanı olsun. 11 Mayıs’ta da 11 Mayıs Meydanı olsun. 11 Mayıs 330, İstanbul’un tarihte ilk kez siyasi başkent olmasının yıldönümü. İstanbul’un önemli günleri şenlikli bir şekilde kutlansın.”

DESTEKLEYENLER

Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Tayfun Kahraman: “Taksim Meydanı kent için çok simgesel. Herkes Beyoğlu’ndan bahsederken Taksim adını kullanır. Diğer yandan da meydan işçi ve emek hareketi için de çok önemli bir nokta. Bir uzman olarak isim değişikliğinin halk tarafından pek tutulmayacağını düşünüyorum. Kâğıt üzerinde değişiklik pek bir şeyi değiştirmez. Ama emek hareketi açısından bakıldığında da böyle bir kararın alınması olumlu bir eylem olur.”

KESK Başkanı Sami Evren: “Bazı meydanların tarihsel ve toplumsal önemi vardır. Orada 37 insanımız katledilmiştir. Bu meydanın adının toplumsal karşılığı 1 Mayıs Meydanı’dır. İşin hukuksal prosedürü de tamamlanırsa, toplumsal kimliği ile bütünleşir. ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ dendiği zaman mesele kalmıyor zaten. ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ bize göre daha uygundur.”

DİSK Başkanı Süleyman Çelebi: “Bu ülkede Taksim 1 Mayıs alanı çok önemli. 37 insanımız öldü. Bizim de talebimiz ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ olması. Toplumun yüzde 70’i 80’i, bugün bir referandum yapıp İstanbullulara da sorsanız ‘Taksim 1 Mayıs Meydanı’ olsun derler. Ben de buna uygun bir kararın çıkmasını talep ediyorum.”

Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu: “1977 katliamı ve sonraki süreçte Taksim emek bayramıyla özdeşleşti ve toplum için bir simge haline geldi. Taksim denince akla her zaman geçmişteki coşkulu katılım ve emekçi bayramı akla gelmektedir. Taksim’in mekânsal özellikleri ve konumu göze alındığında 1 Mayıs Meydanı olması doğru bir karar olacaktır. Toplumun beklentilerinin de bu yönde olduğuna inanıyorum.”

Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi eski Başkanı Erhan Demirdizen: “Avrupa’nın çok ünlü meydanları var ancak bizde meydanlar çok azdır ve kâğıt üzerindedir. Bu nedenle Taksim Meydanı anlam kazanıyor. Meydanın tanınır hale gelmesinde 1977 yılındaki olayın da etkisi var. Yanlış bir girişim değil. Böyle bir isim o meydanın tarihi kimliğine uygun olur.”

Su taksiminden Taksim’e

Taksim semti ve meydanı adını, eskiden Galata-Beyoğlu suyunun “taksim edildiği”, Taksim Maksemi’nden almıştır. 1730’lu yıllarda Boğaziçi kıyısında artan yerleşim nedeniyle ortaya çıkan su sorununa çözüm için yapılan makseme kanallarla getirilen su, buradan çeşitli yönlere taksim ediliyordu. Suyun taksimi yıllar içinde meydan ve çevresine de adını verdi. Taksim’in meydan olması da Cumhuriyet dönemi sonrasında yaşandı. Taksim Meydanı Cumhuriyetin ilk dönemlerinde yeni devletin bir simgesi olarak görüldü. Cumhuriyet Anıtı çevresinde yapılan törenler ulusal övünç tabloları olarak yansıdı.

- TOPBAŞ: "ŞAHSİ KANAATİM TAKSİM İSMİNİN DEĞİŞMEMESİ"

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Taksim Meydanı'nın isminin 1 Mayıs Meydanı olarak değiştirilmek istenmesine ilişkin yaptığı açıklamada, tarihi hafızalara müdahale etmenin doğru olmadığını belirterek, "Şahsi kanaatim, kendi simgesel değeri olan Taksim isminin değişmemesidir" dedi.

Feshane Kongre ve Fuar Merkezi'nde düzenlenen KAS-DER Kastamonu Günleri açılış programına katılan Başkan Topbaş, basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Taksim Meydanı'nın isminin 1 Mayıs Meydanı olarak değiştirilmek istenmesine ilişkin sorular üzerine Topbaş, Taksim Meydanı'nın, simgesel özellik taşıyan bölgelerin başında geldiğini söyledi. Kadir Topbaş, "Simgesel özellik taşıyan bazı bölgeler vardır. O yerler o isimlerle anılmıştır ve tarihi önemi vardır. İstanbul'un en önemli yerlerinden bir tanesi

Taksim Meydanı'dır. Maksim, suların takdim edilmesi anlamına geliyor. Böylelikle isimlendirilmiş bir bölge. Ayrıca orada Cumhuriyet Anıtı var. Anıtın olması nedeniyle de cumhuriyetin merkezi niteliğini de taşıyor. Bu bölgenin, bu güzelliklerin devamı hepimizin görevi" dedi. Benzer önergelerin her zaman gelebileceğini belirten Kadir Topbaş, "Tabi bu önerge de, cevabı verilmesi konusunda başkanlık makamına havale edilmiştir. Benim şahsi kanaatim, kendi simgesel değeri olan Taksim isminin değişmemesidir. Tabii

ki önerge ile ilgili gereken yapılacaktır. Bu ismin değişmesi, kentin hafızasını sarsmak demektir. Beyazıt Meydanı, Hürriyet Meydanı olarak değiştirildi ve bir ikilem ortaya çıktı. Hala oranın adı kamuoyunda net olarak ifade edilemiyor. Bence simgesel özellik taşıdığı için ismin değişmemesi gerekir. Birileri farklı taleplerde bulunabilir, yarın daha farklı bir talep gelebilir. Taksim Meydanı bazı olayların merkezi oldu. Dünyaya buradan çok önemli mesajlar iletildi. Kötü izler bırakan farklı olaylar da

oldu. Bunlar ayrı bir takım anılardır ama simgesel değer olarak Taksim adının devam etmesi uygundur. Tarihi hafızalara müdahale etmek çok doğru değil. Böyle bir şey yaparsanız yarın da başka bir yer için başkası gelir" diye konuştu.

VATAN-AJANSLAR