Artçı mı, kendi başına bir deprem mi?

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Ulusal Deprem İzleme Merkezi (UDİM) Müdürü Doğan Kalafat, Van'ın Edremit ilçesindeki 5.6 büyüklüğündeki depreme ilişkin, ''Bu deprem, 7.2 büyüklüğündeki deprem sonucunda oluşan sistem içerisindeki farklı bir parçanın kırılmasıdır. Artçı deprem değildir'' dedi.

Rasathanede basın mensuplarına açıklama yapan Kalafat, orta büyüklükte meydana gelen son depremin, bağımsız olarak düşünüldüğünde hasara ve can kaybına sebep olmaması gerektiğini vurguladı.

Kalafat, ancak yöreden, otel ve birtakım binaların yıkıldığına dair bilgiler aldıklarını, bunun çok üzücü olduğunu dile getirerek, ''Eminim ki bu yapılar, 23 Ekim'deki büyük deprem sonrasında hasar görmüş yapılardır'' diye konuştu.

İlk depremi takip eden 3 hafta içerisinde bazı sarsıntıların devam etmesinin normal olduğunu vurgulayan Doğan Kalafat, ''Bu bir fay alanı ve bunun içerisinde birçok parça var. Büyük deprem sonrasında bunun içindeki bütün parçalar kırılabilir. Çünkü oradaki bütün denge ve deprem aktivitesi değişiyor'' dedi.

Kalafat, faylanma doğrultusu ve tipinin, depremlerin yeryüzündeki yansımalarını etkileyeceğini belirterek, sözlerine şöyle devam etti:

''7.2'lik deprem Van'a 30 kilometre uzaktaydı. Bu deprem ise Van'a çok yakın. Depremin gücünü etkileyen birçok faktör var. Bunlardan bir tanesi, depremin dış merkeze olan yakınlığı. İkincisi zemin faktörüdür. Zemin ve yapı kötüyse depreme dayanıklılık azalır. Bütün bu depremlerin derinlikleri çok sığ ve bu yüzden yüzeydeki etkisi fazla. Bu deprem, 7.2 büyüklüğündeki deprem sonucunda oluşan sistem içerisindeki farklı bir parçanın kırılmasıdır. Artçı deprem değildir. Bu depremin kendi artçıları oluyor. 10'a yakın artçısı oldu. Süreç olarak 3 hafta içerisinde yoğun olarak deprem aktivitesi devam edecek. Ümit ediyoruz ki bu parçaların hepsi kırılmış ve enerjilerini boşaltmıştır.''

Son sarsıntıda yıkılan binaların, 23 Ekim'deki büyük depremin ardından hasar görmüş binalar olduğuna işaret eden Kalafat, ''Eğer bu yapılar depreme dayanıklı inşa edilmiş olsalardı, bu büyüklükteki bir depremin hasara ve can kaybına neden olması mümkün değildi. Büyük depremden sonra özellikle Erciş'te, Van'da hasarlı binalar vardı. Vatandaşlarımız arasından bu yönde tercih göstererek evlerine girenler oldu. Oteller müşteri alarak çok olumsuz bir davranışta bulundular'' diye konuştu.

Van'da meydana gelen 5.6'lık depremi uzmanlar değerlendirdi:

Prof. Dr. Şükrü Ersoy (Yıldız Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri Araştırma Merkezi Başkanı)

5.6 büyüklüğündeki deprem 6 katlı binayı yıkmamalı

7.2 büyüklüğündeki bir depremin artçıları uzun sürer ve bu artçı depremlerin büyüklükleri 6.5'e kadar çıkabilir. 5.6 büyüklüğündeki son artçı deprem lokasyon olarak daha güneyde meydana geldi. Ancak 6 katlı bir binanın yıkılabilmesi için ya binanın hasarlı olması gerekir ya da büyüklük 5.6'dan daha fazladır. Kandilli Rasathanesi depremin büyüklüğünü 5.6 olarak açıkladı, ancak düzeltme yapabilir. Son depremin odak derinliği yerin 5 kilometre altında. Bu depremin daha güçlü hissedilmesi anlamına geliyor. 7.2 büyüklüğündeki Van depremi olduğundan itibaren uzmanlar hep ağır ve orta hasarlı binalara kesinlikle girilmemesi gerektiğini söyledi. Son artçı deprem bu uyarıların ne kadar yerinde olduğunu gösteriyor.

Prof. Dr. Ahmet Ercan ((İTÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi)

Beklenen artçı depremlerden biri

7,2'lik depremle yapılar sanki 9-10 raundu bitirmiş bir boksörün yorgunluğundadır. Van-Erciş depreminden sonra yaptığım açıklamada depremin Van-Gölü depremi olduğunu 10 Kasım'a dek 5,5 ile 6,0'ya varabilecek artçı depremlerin olabileceğini söylemiştim. Bugün olan deprem ABD'ye göre 5,7 büyüklüğünde ve derinliği ise 4,8 km'dir. İşte bu deprem, beklenen artçı depremlerden birisidir. Artçı depremler sayı ile büyüklükleri azalarak 10 Kasım'dan sonra da en az 12 ay sürecektir. Yorgun yapılar artçı depremlerle yıkılabiliyor.

Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu (İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi)

Acı tecrübe oldu

Bu deprem kesinlikle sürpriz değildi. 7.2'lik deprem gibi bu da kendi başına bir deprem. Yapılan tüm uyarılara rağmen gerekli önlemlerin alınmadığını yıkılan 6 katlı binadan anlıyoruz. Birçok bina gibi yıkılan otel de 7.2 büyüklüğünde hasar gördü. Orta hasarlı binalara insanların sokulmaması gerektiği acı bir tecrübeyle bir kez görüldü.