Polaroid'e dönüş

Yıl 1943, yer ABD. 3 yaşındaki Jennifer sabırsızlıkla babasına sorar: “Çektiğim fotoğrafı neden hemenşimdi göremiyorum?” Kızının sabırsızlığı üzerine baba Edwin Land, anında görüntü veren, banyo gerektirmeyen, şipşak fotoğraf makinesi denemelerine başlar. Polaroid efsanesi başlarken eminim böyle bir fenomen haline geleceği düşünülemezdi. Öyle ki Andy Warhol’un elinden düşmeyen Polaroid’i hem kendisine hem de hayranlarına yıllarca ilham kaynağı oldu.

Şimdi ise küllerinden yeniden doğuyor. Polaroid 2008’de iflasını açıklamış, hatta üretimini durdurmuştu. Bugün ise fotoğraf makinesi dünyasının tüm oyuncuları günümüze uyarlanmış Polaroid’leri ya da Polaroid’den ilham alan ürünleriyle piyasada. Polaroid ismine gelince; Hani kâğıt mendil yerine “Selpak”, denim kumaşa “Kot” diyoruz ya, ürün adı olmuş nadide markalardan o da...

‘Dijital şipşak’ olarak tabir edebileceğimiz bir akım süregeliyor. Hepimizin elinde bir akıllı telefon, her telefonda bir Instagram... Çek ve anında paylaş! Polaroid’ler, bu akımın ‘like’sız, yorumsuz versiyonu aslında... Dijital fotoğraf makinelerinin, telefonların sağladığı tüm kolaylıklara, filtrelere, ‘fotoşopa’ rağmen Polaroidseverlerin nesli tükenmiyor. Analog çekilen ve anında kâğıda basılan o tek kare, Polaroidseverler için geçmişe bir özlem ya da romantizmden çok daha fazlası. Polaroid’ler anlık, şipşak. Renkli fotokopi hariç, çoğaltılamaz. Öyle Photoshop’a, filtrelere gelmez; keçeli kalem kullanmadan üzerinde oynanamaz. O en güzel ‘an’ı yakalamaya çalışmak, fotoğrafın renklenmesini beklemek ve o fotoğrafı elden ele dolaştırıp saniyeler öncesinin heyecanını yaşamak farklı bir duygu verir insana. Polaroid’de deklanşöre bastığınız her an değiştiremeyeceğiniz bir biçimde eşsizdir.

Yeni nesil Polaroid’lere gelince, makineler fotoğraf düzenleme programları ve dijital kameraların özellikleriyle aynı anda yarışmak durumunda. Küçülen boyları, sosyal medya hesaplarına entegre oluşları, beğenilen resmin seçilip basılmasını mümkün kılan ekranları ve rengârenk tasarımlarıyla dikkat çekiyorlar. Son dönemde Fujifilm’in Instax serisiyle domine ettiği şipşak fotoğraf makinesi pazarına katılan son firma Leica. Makineleri birer arzu nesnesi haline gelen Alman marka, yeni şipşak makinesi Sofort ile meraklılarının ilgi odağı olacak gibi görünüyor. Leica’nın alışık olduğumuz yüksek fiyat politikasının aksine Sofort “makul” bir fiyatla kasım ayında yurtdışında satışa çıkacak. Polaroidseverlerin bir diğer gözdesi de Fuji’nin Instax serisinin son üyesi SQUARE SQ10. Bu makine dijital görüntü sensörüne ve dijital baskı sistemine sahip, kare formatta baskı yapabilen ilk hibrit kamera olacak.

POLAROİD KOLEKSİYONERLİĞİ

Edwin Land yalnızca Polaroid’i keşfetmekle kalmamış fotoğrafçılara makine ve film temin ederek fotoğraf sanatını desteklemiş, bir yandan da Polaroid ile çekilen fotoğrafları satın alarak devasa bir koleksiyon yaratmış. Bugün koleksiyonun en değerli parçalarını Ansel Adams, Edward Weston, Harry Callahan’a ait polaroid’ler oluşturuyor. Koleksiyona Türkiye’de ürün dağıtımını gerçekleştiren Darfilm firması aracılığıyla Orhan Cem Çetin, Tahir Ün, Nazif Topçuoğlu, Tuna Çiner, Aytaç Uzmen, ve İbrahim Göğer gibi Türk fotoğraf sanatçılarının eserleri de eklenmiş. Polaroid meraklısı diğer ünlü sanatçılar arasında Patti Smith, Walker Evans, Nicky Wire, Robert Frank, Robert Mapplethorpe, Andy Warhol ve Andrei Tarkovsky sayılabilir.

POLAROİD NASIL FOTOĞRAF BASAR?

Deklanşöre basıldıktan sonra, makinenin kenarından negatif ve pozitif kâğıtların ucunun çekilmesi sonucunda, negatif kâğıt makinenin içindeki bir merdane etrafında döner ve pozitif kâğıtla yüz yüze gelir. Kâğıt üzerinde incecik bir poşet içinde banyo edici kimyasal madde bulunur. Kâğıt dışarı çıkarken bu poşet patlar ve içindeki kimyasal negatif görüntüyü pozitife dönüştürür. Kâğıt çıktığında, sallanır ve bir bakarsınız ki fotoğraf renklenmiş!

YAKIN ZAMANDA... GÖZLÜĞÜNÜ TAK VE ÇEK

Şipşak fotoğrafçılığa bir katkı da Snapchat’ten. İsmi değişerek bundan böyle Snap olarak anılacak uygulama, Spectacles adını taşıyan ve üzerindeki kamerasıyla 10’ar saniyelik videolar kaydedebilen güneş gözlükleri çıkaracak. Kullanıcıların kendi gözleriyle gördüğüne en yakın fotoğraf, video deneyimini sunabilmek için üst köşesinde 115 derecelik geniş açı lensle gelen gözlük, tek bir dokunuşla kayıt yapmaya başlıyor. Tasarım ve moda öğesi olarak konumlandırılan Spectacles’ın bu yılın sonlarına doğru piyasaya çıkması bekleniyor.

Deniz ÇAĞLAR / HT PAZAR