Enkazın altında engelli olmak... Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği'nden deprem bölgesi için önemli çağrı!

Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremden etkilenen 11 ilde 50 binden fazla insan hayatını kaybetti, on binlerce insanın hayatında kapanmayacak yaralar açıldı. Hayatın normal akışında bile pek çok zorlukla karşılaşan engelli bireyler depremin en dezavantajlı grubu olarak kendilerini büyük bir çaresizliğin ortasında buldu. İlk günden beri bölgede faaliyet gösteren TOFD'un Genel Başkan Yardımcısı Fatih Sinav ile depremin engelli bireyler üzerindeki etkisini ve bölgedeki engelli bireylerin acil ihtiyaçlarını konuştuk.

TOFD Genel Başkan Yardımcısı Fatih Sinav ile TOFD Gönüllüsü Esra Can Sinav, deprem bölgesinde.

Deprem bölgesindeki engelli bireylerin depremden kaçmasının, evinden çıkmasının, sağlıklı bireylere göre oldukça zor olduğunu biliyoruz. En başından başlamak gerekirse depremin ardından 6 Şubat'tan beri bölgedeki engelli bireyler için nasıl bir hayat var?

Engelli bireylerin günlük hayatta dahi yaşadığı pek çok sorun var. Bunları düşündüğümüzde olası bir afet durumunda yaşayacakları zorlukları telafi etmek ya da önüne geçmek için maalesef yeterli hazırlığımız yoktu. Uzun süredir afet durumunda engelli bireylerin bakımı ve ihtiyaçlarının karşılanması için ilgili kurumlarla iletişim ve planlama halindeydik. Ne yazık ki bu konudaki eksikliklerimizi sahada bizzat deneyimleyerek öğrendik.

https://www.instagram.com/p/CqDU_kQtLjF/?utm_source=ig_web_copy_link

6 Şubat sabahı, deprem haberini aldığımız anda bölgedeki ekiplerimizle iletişime geçtik. İlk 3 günde binden fazla engelli bireye ulaştık. Bunlar sadece omurilik felçlisi engeli bireyler değildi. Görme ve işitme engellileri de dahil olmak üzere tüm engelli gruplarına Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği (TOFD) olarak ulaştık. Evleri yıkılan, enkazdan çıkarılan engelli vatandaşlarımız için ilk aşamada güvenli bir bölgeye transferleri konusunda destek olduk. Diyarbakır’da iş insanlarının da desteği ile kısa süre içinde yüzlerce kişiye barınma imkanı sağladık. Ancak medikal malzeme, gıda, çadır ve tuvalet sorunu çok büyük boyutlara ulaştı.

"TUVALETE GİTMEMEK İÇİN SU İÇMEYEN, YEMEK YEMEYENLER VAR"

Depremin 3'üncü günü Genel Başkanımız Semra Çetinkaya’nın talimatıyla gönüllülerimiz ile ilk olarak Hatay’a ulaştık. Gördüğümüz manzara hepimiz için korkutucuydu. Sağlıklı bir insanın bile zorlukla mücadele ettiği bir afet durumunda destek olmadan hayata devam edemeyen engelli bireylerin durumu çok daha kötüydü. Özellikle normal çadırlar ve tuvaletleri kullanamayan engelli bireylerin tuvalete gitmemek için su ve yemek ihtiyaçlarını sadece hayatta kalabilecekleri bir seviyeye düşürdüklerini gördük. Depremin üzerinden 45 günü aşkın bir süre geçmesine rağmen maalesef yaşanılan bu sıkıntılar artarak devam ediyor.

Depremin hemen ardından yardım kampanyaları başladı ve bölgeye çok sayıda yardım TIR'ı gitti. Engelli vatandaşların ihtiyaçları karşılanabildi mi ve deprem bölgesindeki engelli bireylerin temel ihtiyaçları nedir?

“Sağlıklı bir insanla engelli bir birey enkaz altında kalksa kurtarılacak kişi biz olmayız bunu biliyorduk ama şu anda hayattayız ve bizi enkaz değil çaresizlik öldürecek.” Bu sözler engelli bir depremzedeye ait. Biz bu cümleyi duyduğumuzda buna inanmak istemedik ama gün geçtikçe, ihtiyaç TIR'larını ve içeriklerini gördükçe engelli bireylerin ne demek istediğini daha iyi anladık. Su, yemek, kıyafet…

"YARDIM TIR'LARINDA KIYAFET VE YEMEK VAR, SONDA VE YETİŞKİN BEZİ YOK"

Bunlar sağlıklı bir insanın temel ihtiyaçları. Ancak engelli bir vatandaşın temel ihtiyaçları çok farklı. Sonda, yetişkin bezi, idrar torbası, kolostomi, ürostomi setleri. Çoğu insan bunların ne olduğunu dahi bilmiyor ama bu medikal malzemeler milyonlarca engellinin hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu temel malzemeler ve bunların engelli bireylere ulaştırılmasında büyük sorunlar yaşadık. Biz TOFD olarak depremin ilk gününden bu yana 1500 engelli bireyi kayıt altına aldık ve düzenli olarak bu ihtiyaçlarını kendilerine ulaştırıyoruz.

TOFD olarak neredeyse ilk günden beri deprem bölgesinde faaliyet gösteriyorsunuz. Depremden etkilenen ya da enkaz altında kalmadan evinden çıkmayı başaran kaç engelli birey var biliyor musunuz? Bölgede hala ulaşılamamış engelli vatandaşlar var mı?

Depremden etkilenen ve enkaz altında kalmadan çıkmayı başaran engelli birey sayısını net bir şekilde ifade etmek çok zor. Böyle bir kayıt da alınmıyor ancak ulaşılamamış engelli bireyler tabi ki var. Bizler ekiplerimizle, gönüllülerimizle ve bize bireysel imkanlarıyla ulaşan herkese destek olmaya çalışıyoruz. Şu anda ulaştığımız engelli birey sayısı 1200, bu sayı her geçen gün artıyor.

Depremin ardından bir buçuk ay geçti. Enkaz kaldırma çalışmaları tamamlandı ve çadırkentler kuruldu. Çadır temininde ya da konteyner kentlere geçişte öncelik koşullarından biri de ailede engelli bireylerin olması. Bütün engelli bireyler çadıra ulaşabildi mi?

Çadır sıkıntısı depremin üstünden 45 günden fazla süre geçmesine rağmen devam ediyor. Hala çadıra ulaşamayan, içerisinde engelliler de olmak üzere çok sayıda vatandaşımız var. TOFD olarak kayıt altına aldığımız her engelli bireyin çadırlara ya da konteyner kentlere ulaşmasını sağladık. Ancak buralardaki koşullar engelli bireyler için uygun değil.

"UZUN SÜRE OTURAN ENGELLİ BİREYLERDE BASI YARASI ÇIKIYOR"

Bir engelli bireyin uzun süreli oturmaması gerekiyor. Aksi halde vücudunda bası yarası dediğimiz iltihaplanmalardan oluşan yaralar meydana geliyor ve bunlar da çok geç iyileşiyor. Eğer doğru ve hızlı müdahale edilmezse vefatlara da yol açabiliyor. Bu yüzden engelli bireylere uygun konteyner ve çadır alanları yapılması gerektiğini ilk günden beri ilgili kurumlara bildiriyoruz ve en kısa sürede bu sorunların kalıcı bir şekilde çözüme kavuşturulmasını bekliyoruz.

Deprem bölgesindeki seyyar duşlardan bazıları. Fotoğraf: AA

"TUVALETLER ENGELLİ BİREYLERİN KULLANIMINA UYGUN DEĞİL"

Çadırlar, bölgeye kurulan seyyar tuvaletler ve duşlar engelli bireylerin kullanımına müsait mi? Engelli bireyler mevcut şartlarda temel yaşamsal ihtiyaçlarını giderebiliyor mu?

Tuvalet ve duş ihtiyacı tüm depremzede vatandaşlarımız için çok büyük bir sorun teşkil ediyor. Bölgede kişisel temizlik alanları için yeterli imkanlar bulunmadığını biliyoruz. Ancak kurulan seyyar tuvaletler ve duşların engelliler tarafından kullanılamadığı da bir gerçek. Bir engelli bireyin kullanacağı duş ve tuvalet, bölgede kurulan standart duş ve tuvaletlere göre daha büyük olmalı. Çünkü bu insanlar tekerlekli sandalyeleri ile normal ölçülerdeki alanları kullanamıyor. Ancak engelli bir bireye uygun yapılan duş ve tuvaleti normal bir vatandaş da rahatlıkla kullanabilir. Bu yüzden yetkililerden konteyner alanlarına ya da çadır alanlarına kurulan mobil tuvalet ve duşlardan en azından bir ya da iki tanesini engelli bireylere göre yapmalarını istiyoruz. Bu kadar önemli mi? Evet önemli.

Sağlıklı bir birey kendi imkanlarıyla tuvaletlerini yapabilirken engelli bireyler için maalesef bu durum imkansız. Sonda tedariki bu yüzden çok önemli ancak bu da yeterli değil. Bu sondaların günde 4-5 kere değiştirilmesi gerekiyor. Bunların değiştirilmesi için hijyenik ve güvenilir bir alana ihtiyaçları var.

Deprem bölgesindeki seyyar tuvaletlerden bazıları. Fotoğraf: AA

"HİJYEN EKSİKLİĞİ ENGELLİ BİREYLERDE ENFEKSİYONA NEDEN OLUYOR"

Bunun yanı sıra bez kullanan yetişkin engelli depremzedeler var. Burada engelli depremzedelerin yaşadığı psikolojik savaşı da görmemiz gerekiyor. Engelli bir depremzedenin afet sırasındaki bakımı bir bebekten farksız olsa da maalesef bakım şartları konusunda engelliler büyük sorunlar yaşıyor. Toplu çadırların olduğu yerlerde bez değişimi yapamadıkları için hijyen eksikliği ile birlikte enfeksiyon ve yaralanmalar meydana geliyor.

Biz TOFD olarak gönüllülerimiz ve bağışçılarımızın desteği ile iki noktada engelli tuvaleti ve duş alanları oluşturduk. Fakat bunlar yeterli değil. Kurulan her çadır ve konteyner alanına engelli bireylere uygun tuvalet ve duşların sayısının arttırılması lazım.

"MEDİKAL MALZEME VE AKÜLÜ ARABA TEMEL İHTİYAÇ"

Deprem bölgesine yardım göndermek isteyenlere yol göstermek amacıyla bölgedeki engelliler için öncelik gösterilmesini beklediğiniz konuları anlatır mısınız?

Temel medikal malzeme ihtiyaçları engelli bireylerin hayatları boyunca kullandıkları malzemeler. Ekmek gibi, su gibi. Bu yüzden bu yardımların sürdürülebilirliğini sağlamamız gerekiyor. Bir diğer ihtiyaç ise engelli bireylerin elleri ve ayakları olan tekerlekli sandalyeleri. Depremde çoğu engellinin tekerlekli sandalyesi enkaz altında kaldı. Bugüne kadar 60’i akülü olmak üzere 250 tekerlekli sandalyeyi engelli depremzedelere ulaştırdık. Ulaştırmaya da devam ediyoruz. Bu yüzden gönüllülerimizin ve bağışçılarımızdan bu ihtiyaçların karşılanması için desteklerini bekliyoruz.

Deprem bölgesindeki engelli bireylerle dayanışmak için yürüttüğünüz kampanyalar var mı?

TOFD olarak depremin ilk gününden bu yana iş ortaklarımız ve bağışçılarımızla Deprem SMS kampanyası ve bağış hesap bilgilerimiz üzerinden dayanışma içerisindeyiz. Bunun yanı sıra sosyal medya fenomeni Eylül Öztürk ve sanatçılarımızın katılımı ile canlı yayında bağış gecesi düzenledik. Bu bağış gecesinde yüzlerce engellinin medikal malzeme ihtiyacını karşıladık. Ancak bu süreç çok uzun ve biz de bunun farkındayız. SMS ( DESTEK – 3430 / 20 TL bağış)ve bağış kampanyalarımızla destek almaya devam ederek bölgelerde daha çok kişiye ulaşmak istiyoruz.

Deprem bölgesindeki engelli bireylerle dayanışmak isteyenler https://tofd.org.tr/ adresindeki bilgileregöz atabilir.