Mehmed Bir Cihan Fatihi Çandarlı Halil Paşa kimdir? Çandarlı Halil Paşa nasıl öldü? Çetin Tekindor kimdir?

Çandarlı Halil Paşa'nın doğum tarihi bilinmiyor. Çandarlı Halil Paşa, 1439-1453 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. İstanbul'un fethinden hemen sonra Fatih Sultan Mehmed tarafından idam ettirildiği 10 Temmuz 1453 tarihine kadar 15 yıl süresince Vezir-i azamlık yapmıştır. Osmanlı tarihinde idam edilen ilk sadrazamdır.

Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi başvezirlerinden olan Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa'nın torunu ve Çandarlı İbrahim Paşa'nın oğludur.

Eğitimi ve ilk görevlerinin ne olduğuna dair elimizde belge yoktur. Fakat ilmiye sınıfından olduğu için iyi derecede medrese eğitimi gördüğü kabul edilebilir. Bir vakfiye'de 1436'da kazasker olduğu kaydı bulunmaktadır. Sadrazam olan babası Çandarlı İbrahim Paşa vefat ettikten sonra ilmiye sınıfından ayrıldığı belirtilmektedir.

II. Murat saltanat döneminde 1439'da başvezir olan Osmancıklı (Amasyalı) Koca Mehmed Nizamüddin Paşa vefat ettikten sonra başvezirlik görevine geçmiştir. 1439 ile 1451'e kadar dönemde iki defa devlet işlerinden uzaklaşarak Manisa'ya çekilen II. Murad'ın yerine gelen genç oğlu II. Mehmed'in birinci sultanlık döneminde fiilen Osmanlı Devleti'ni yönetmiştir. Bu dönemde özelikle Anadolu beyliklerine karşı yapılan sert müdahalelerin önüne geçerek büyük bir iç kargașalığı önlemiştir. Edirne-Segedin Antlaşması'nın koşullarından hoşnut kalmayan Papalık, Kardinal Giuliano Cesarini vasıtasıyla Macar komutanı János Hunyadi'yı "Papa’nın onayı olmadığından dolayı geçersizdir." iddiasıyla antlaşmayı ihlale yöneltmesi ile Balkan ülkelerinin büyük bir Haçlı ordusu oluşturarak Macar/Lehistan Kralı I. (III.) Ladislav komutasında önce güneye Balkanlardan sarkarak sonra doğuya Varna 'ya yönelmeleri ile büyük tehdit altına kalan Osmanlı Devleti ordusunun başına tekrar tahttan feragat etmiş olan II. Murat'ın gelmesini sağladı. Bunun sonucunda Osmanlı Devleti Varna Muharebesi'nde büyük bir galibiyet kazandı.

Bunu takiben Osmanlıların Mora'ya büyük bir sefer yaparak Mora'nın büyük kısmının Osmanlı devleti eline geçmesinde ve Eflak Prensi Drakula III. Vlad Tepeș'in Macar müttefiklerinden ayrılmasına ve II. Kosova Muharebesi'nde II. Murat komutasındaki Osmanlı ordusunun Janos Hunyadı komutasındaki yeni bir Macar-Eflak ordusunu imha etmesinde büyük katkısı oldu. II. Murat'ın 3 Şubat 1451'da Edirne'de vefatından sonra oğlu II. Mehmet'in Manisa'dan gelmesine kadar geçen 16 gün büyük bir dirayetle bu tahta geçişinin problemsiz olmasını sağladı.

II. Mehmet'in ikinci tahta geçmesinden sonra da başvezirlik hizmetinde devam etti. Fakat II. Mehmet'in lalası olan Zağanos Mehmet Paşa ile arasında bir politik mücadele başladı. Çandarlı Halil Paşa Zağanos Mehmet Paşa'nın devamlı öğrencisi olan padişaha özellikle Bizans'a karşı daha atak davranması hakkındaki tavsiyelerine karşı idi ve Bizans'a karșı daha ılımlı davranılması tavsiyeleri vermekte idi. Bazı kaynaklara göre Çandarlı, II. Mehmet'i sabırsız ve deneyimsiz buluyordu. II. Mehmet Başveziri olan Çandarlı Halil Paşa'in katkısına değer verdiğini Filibe civarlarında bir köyü malikane olarak başvezire bağışına rağmen, Çandarlı Halil tedirgin olmakta devam etti.

İstanbul kuşatması sırasında Avrupa'da yeni bir haçlı ittifakı ortaya çıkacağından kuşkulandığını ve bu nedenle kuşatmatın zayıflatılmasını ve hatta kaldırılmasını II. Mehmet'e tavsiye etti. Bu tavsiyeleri orduda ve devlet kapılarında Çandarlı Halil Paşa'nın Bizans'tan rüşvet aldığı söylentilerinin dolaşmasına neden oldu. 29 Mayıs'ta İstanbul fethedilmesinden hemen sonra 1 Haziran 1453'de II. Mehmet bu dedikoduları çok ciddiye aldığını açıklayarak başvezir Çandarlı Halil'i görevinden azletti. Çandarlı Halil Paşa ve çocukları tutuklandı. Çocukları daha sonra serbest bırakıldı ama Çandarlı Halil Paşa Yedikule’de Altın Kapı’da kırk gün hapis edildi. 10 Temmuz’da gözlerine mil çekildi ve daha sonra 10 Temmuz 1453 tarihinde idam edildi. Boyun eğeceği yerde Sultan’a dik baktığı iddia edilir. Daha sonra oğlu İbrahim Paşa tarafından İznik’e götürülüp türbesine gömüldü.

Bu olay hakkında tarihçiler arasında çeşitli değişik yorumlar ve tartışmalar yapılmaktadır. Bazı tarihçiler II. Mehmed, ilk tahta geçtiğinde ve İstanbul’un fethi sırasında başvezirin sergilediği tutumlar nedeniyle bu idamın ortaya çıktığını bildirirler. Babinger bu politikasıyla II. Mehmed'in kendi otoritesini pekiştirmiş olduğunu ve herkesin genç sultana boyun eğdiğini belirtir. Sakaoğlu İstanbul'un alınmasında muhalif kalması ve bu nedenle Bizans'la arasında bir gizli anlaşma olduğundan kuşkulanıldığını belirtmektedir.

ÇETİN TEKİNDOR KİMDİR?

Yılan Hikayesi, Bir İstanbul Masalı ve içerde gibi dizilerle tanınan Ünlü Türk tiyatro, sinema, dizi oyuncusu ve seslendirme sanatçısı Çetin Tekindor 16 Temmuz 1945 yılında Sivas ilimizde dünyaya gelmiştir.Çetin Tekindor'un boyu170 cm olup, 77 kg civarındadır.Çetin TekindorZerrin Tekindor ile 1987'de evlendi.On ay sonra boşanıp tekrar evlendiler. Sonra tekrar boşandılar. 23 Eylül 1989 doğumlu Hira adında bir oğlu vardır.

Çetin Tekindor, 1970 yılında Ankara Devlet Konservatuarı'ndan mezun olduktan sonra 'IV. Murat' adlı oyun ile tiyatroya başladı. Tiyatro kariyeri dışında tanınması daha çok seslendirme çalışmalarıyla oldu. Pek çok filmde Robert Redford'u seslendirdi. Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı ve Bilkent Üniversitesi Tiyatro Bölümü'nde 'Sahne ve Diksiyon' dersleri verdi.

Televizyonda tanınması 1983'te Yücel Çakmaklı'nın yönetmenliğini yaptığı 'Küçük Ağa' dizisi ile oldu. Ardından 1987'de Başar Sabuncu ve Müjde Ar ile başrollerini paylaştığı 'Kaçamak' adlı film ile sinema dünyasına girdi. 1988'de 'Dönemeç' ve 'Önce Canan' gibi dizilerde rol aldı.

Çetin Tekindor'un televizyon dünyasında tanınması 1999 yılında başrollerini Mehmet Ali Alabora ve Meltem Cumbul'un paylaştığı 'Yılan Hikayesi' adlı dizi ile oldu. Dizide Sinan adında Kral lakaplı önemli bir rol üstlendi. Ardından 2000'de 'Tutku Çemberi', 2002'de 'Üzgünüm Leyla' ve 2003'de 'Çaylak' adlı dizilerde rol aldı. 2003 yılında 'Karşılaşma' adlı film ile tekrar sinemaya dönen Çetin Tekindor, bu film ile Ankara Film Festivali'nde 'En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü aldı. Yine aynı yıl televizyon dünyasında önemli bir yer edinen 'Bir İstanbul Masalı' adlı dizide Ömer Arhan rolüyle karşımıza çıktı. Bu dizide Ahu Türkpençe, Mehmet Aslantuğ, Ozan Güven ve Altan Erkekli gibi oyuncularla birlikte yer aldı.

2004 yılında Ahmet Ümit'in aynı adlı polisiye romanının bir uyarlaması olan 'Şeytan Ayrıntıda Gizlidir' adlı televizyon dizisinde yer aldı. Yine 2004 yılında 'Anlat İstanbul'da ve 2005'te Çağan Irmak'ın yönetmenliğini yaptığı 'Babam ve Oğlum' adlı filmlerde rol aldı. Bu filmde canlandırdığı İzmirli Köy Ağası Hüseyin Efendi rolü ile 13. ÇASOD Ödülleri'nde ve 27. SİYAD Türk Sineması Ödülleri'nde 'En İyi Erkek Oyuncu Ödülü' aldı.

2005'te 'Ödünç Hayat' ve 2006'da ise Çağan Irmak'ın yönettiği 'Kabuslar Evi-Hayal-i Cihan' adlı dizilerde, ardından da yine aynı yıl 'İlk Aşk' adlı sinema filminde rol aldı.

2012'de yayına başlayan ve 2015'te yayın hayatına son veren Kenan İmirzalıoğlu ve Bergüzar Korel ile Karadayı dizinde yer aldı.

2016 yılında Uluç Bayraktar'ın yönetmenliğini yaptığı 'İçerde' adlı televizyon dizisinde Çağatay Ulusoy, Aras Bulut İynemli, Bensu Soral, Çetin Tekindor, Damla Colbay, Mustafa Uğurlu, Rıza Kocaoğlu, Yasemin Allen, Bestemsu Özdemir, Gözde Kansu, Yıldıray Şahinler, Selim Erdoğan başlıca rolleri paylaştı.

Oynadığı tüm filmler ile adından söz ettiren usta sanatçı 2017 yılında ise Ayla ve Babam filmleriyle yine seyirciye duygu dolu anlar yaşatmayı başarmıştı.

Çetin Tekindor Filmleri

Dedemin İnsanları (Çağan Irmak) - 2011 - Mehmet Bey

Av Mevsimi (Yavuz Turgul) - 2010 - Battal Çolakzade

Dersimiz: Atatürk (Hamdi Alkan) - 2010

Ulak (Çağan Irmak) - 2007 - Zekeriya

İlk Aşk (Nihat Durak) - 2006

Babam ve Oğlum (Çağan Irmak) - 2005

Anlat İstanbul (Ümit Ünal) - 2004

Karşılaşma (Ömer Kavur) - 2002

Dönemeç - 1988

Kaçamak - 1987

Yavrularım - 1984

Çetin Tekindor Dizileri

İçerde (Uluç Bayraktar) - 2016 - Celal Duman

Karadayı (Uluç Bayraktar & Cem Karcı) - 2012-2015 - Nazif Kara

Bir Çocuk Sevdim (Cevdet Mercan) - 2011 - Turan

Deli Saraylı (Aydın Bulut) - 2010 - Hüsrev Binbaşı

Asi (Cevdet Mercan) - 2007 - İhsan Kozcuoğlu

Anadolu Kaplan (Sibel Kocataş) - 2006 - Osman

Rüya Gibi (Ömür Atay) - 2006

Kabuslar Evi (Çağan Irmak) - 2006

Ödünç Hayat (Nihat Durak) - 2005

Şeytan Ayrıntıda Gizlidir (Cevdet Mercan) - 2004 Nevzat

Çaylak (Nihat Durak) - 2003

Bir İstanbul Masalı (Ömür Atay) - 2003

Tutku Çemberi - 2000

Üzgünüm Leyla - 2000

Kerem - 1999

Yılan Hikayesi (Nihat Durak) - 1999

Son Türbedar - 1996

Türk Vakıf Medeniyeti - 1990

Ölümünün 400. Yılında Mimar Sinan - 1988

Önce Canan - 1988

Küçük Ağa (Yücel Çakmaklı) - 1983

Sırça Kümes - 1977

Çetin Tekindor kısa film

Örümcek (kısa film): Hira Tekindor - 2006

Çetin Tekindor ödülleri

10. Lions Tiyatro Ödülleri: 'Sürekli Mükemmeliyet' Özel Ödülü - 2010

3. İsmail Dümbüllü Ödülleri: En İyi Erkek Oyuncu - Ulak - 2009

38. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri: En İyi Erkek Oyuncu - Babam ve Oğlum - 2005

Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği (ÇASOD) Ödülleri: En İyi Erkek Oyuncu - Babam ve Oğlum - 2005

15. Ankara Uluslararası Film Festivali: En İyi Erkek Oyuncu - Karşılaşma - 2003

9. Sadri Alışık Ödülleri: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Karşılaşma - 2003

Ankara Sanat Kurumu: En İyi Erkek Oyuncu - Mutlu Son -1999

Ankara Sanat Kurumu Ödülleri: En İyi Erkek Oyuncu - Kim Korkar Hain Kurttan - 1987

Kültür Bakanlığı Ödülleri: En İyi Erkek Oyuncu - Kim Korkar Hain Kurttan - 1987

Ankara Sanat Kurumu Ödülleri: En İyi Erkek Oyuncu - Genç Werther'in Acıları - 1978

Çetin Tekindor oynadığı bazı tiyatro oyunları

Rita'nın Şarkısı: Willy Russell - Adana Devlet Tiyatrosu - 2008

Müfettiş: Nikolay Gogol - İstanbul Devlet Tiyatrosu - 2004

Kral Lear: William Shakespeare - İstanbul Devlet Tiyatrosu - 2002

Kadınlar Devleti: Aristophanes - Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu - 2002

Lavanta Çiçekler: Marguerite Duras - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1999

Mutlu Son: Bertolt Brecht - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1998

Göğe Açılan Pencere: David Hare - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1997

Maymun Davası: Jerome Lawrence - Robert E. Lee - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1995

Kuvayi Milliye: Nazım Hikmet - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1995

Yılın Kadını: Peter Stone - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1993

İkinci Bölüm: Neil Simon - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1991

Fil Adam: Bernard Pomerance - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1990

Cumhuriyet Kızı: Memet Baydur - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1989

Yedi Kocalı Hürmüz: Sadık Şendil - İstanbul Devlet Tiyatrosu - 1987

Kim Korkar Hain Kurttan: Edward Albee Ankara Devlet Tiyatrosu - 1986

Fizikçiler: Friedrich Dürrenmatt - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1985

Düşüş: Nahid Sırrı Örik & Kemal Bekir - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1985

Osmancık : Tarık Buğra - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1984

Kara Ağaçlar Altında: Eugene O'Neill - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1983

Görüşme-Kutlama-Çağrı: Václav Havel - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1982

Ben Kimim: Recep Bilginer - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1980

Hürrem Sultan: Orhan Asena - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1979

Özgürlüğün Bedeli: Emmanuel Robles - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1979

Güneşin Çocukları: Maksim Gorki - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1978

Genç Werther'in Yeni Acıları: Ulrich Plenzdorf - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1978

Sırça Kümes: Tennessee Williams - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1977

Yelpaze: Oscar Wilde - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1977

İnsandan Kaçan: Molière & Jean Bastiste Poqulein - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1976

Emin Diye Biri: Ahmet Muhip Dranas - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1976

Küçük Esma Sultan: Adnan Giz - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1975

Andora: Max Frisch - Ankara Devlet Tiyatrosu

Fatih: Nazım Kurşunlu - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1972

Beket: Jean Anouilh - Ankara Devlet Tiyatrosu- 1971

Romeo ve Juliet: William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1971

4. Murat (oyun): Turan Oflazoğlu - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1970

Bir Bardak Su: Hidayet Sayın - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1967

Hep Vatan İçin: İsa Coşkuner - Ankara Devlet Tiyatrosu - 1963