Meteor nedir? Gök taşı (meteor) yağmuru nasıl olur?
Meteor, dün akşam saat 20.30'da hem Doğu Anadolu hem de Karadeniz bölgesindeki çok sayıda kentten görülen ve gök taşı olduğu değerlendirilen cismin ardından gündeme geldi. Vatandaşlar dün akşamdan bu yana Doğu Anadolu Bölgesi ve Doğu Karadeniz'de bulunan Erzurum, Erzincan, Ardahan, Trabzon, Rize, Artvin illerinin yanı sıra Elazığ, Bingöl, Diyarbakır, başta olmak üzere birçok şehirde de görülen meteoru arıyor. Peki Türkçe'de gök taşı dediğimiz meteor nedir?
Meteor nedir? Meteor yağmuru nasıl olur? soruları, dün akşam Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgeleri'nde görüldükten sonra sosyal medyada büyük ses getiren meteor düştüğü iddiaları ile birlikte gündeme geldi. Dün akşam saat 20.30’dan itibaren Göktaşı yağmuru Türkiye’nin birçok şehrinde görüldü. Göktaşının yaydığı ışık Doğu Anadolu Bölgesi ve Doğu Karadeniz’de bulunan Erzurum, Erzincan, Ardahan, Trabzon, Rize, Artvin illerinin yanı sıra Elazığ, Bingöl, Diyarbakır, başta olmak üzere birçok şehirde de göründü. Beklenmeyen bir doğa olayı olduğu için genellikle güvenlik kameralarına yansıdı. İşte gündemin en önemli maddesi haline gelen meteor ile ilgili detaylar...
METEOR (GÖK TAŞI) NEDİR?
Gök taşı ya da meteorit, uzaydan Dünya yüzeyine düşen maddelerin genel adıdır. Meteorit düşen nesnenin katı bir kalıntısıdır. Bu nesnekuyruklu yıldız, asteroit veya meteordur. Bütün bunlar dış uzaydan herhangi bir gezegene veya dünya'nın atmosferine girer ve genellikle de yeryüzüne ulaşamadan eriyerek atmosfere karışırlar. Objeler dünyanın atmosferine girdiği andan itibaren sürtünme, basınç ve diğer kimyasal etkileşimlerin de sonucu olarak ısınmaya ve sonrasında bu ısıyı yaymaya başlar. Böylece meteora dönüşmüş olur ve "ateş topu" oluşturur. Kayan yıldız olarak da bilinir. Astronomlar en parlak olanlara bolit derler. Gök taşlarının atmosferi aşıp da bıraktığı etkiler kendi aralarında çok çeşitlidir. Jeologlara göre, bolitler krater oluşturabilecek büyüklükte meteoritlerdir. Dünya atmosferine ortalama olarak yılda birkaç bin gök taşı girer. Ancak bunların beş yüz kadarı buharlaşmadan, yere gök taşı olarak düşer.
GÖK TAŞI YAĞMURU (METEOR YAĞMURU) NASIL OLUR?
Gök taşları, Dünya atmosferine saniyede 11–72 km arasında değişen bir hızla girerler. Sürtünmeden meydana gelen ısıdan dolayı büyük bir kısmı eriyerek toz parçacıkları halinde yeryüzüne inebilir. Büyük gök taşları atmosferde gözlenebilir. Düzenli olarak her sene gerçekleşen meteor yağmurları bulunmaktadır. Bu yağmurlardan en çok bilineni ise Perseid yağmurudur.
Gözlendiği sırada atmosfere ve dünya'ya çarpmayı teğet geçen göktaşlarına meteor kayması denir. Diğer hepsi meteorit bulguları olarak bilinir. Nisan 2016 itibarı ile, dünyada kayıtlara geçmiş 1140 kayma gerçekleşmiştir. 38,660'dan fazla iyi belgelenmiş meteorit bulgusu olmuştur.
Gök taşları geleneksel olarak 3 geniş kategoride incelenir: taşlı göktaşları kayalardan oluşur. Bunlar genelde silikattan meydana gelir; demir göktaşları daha çok metalik demir-nikel alaşımından meydana gelir; ve taşlı-demir göktaşları hem metal hem de kaya materyali içerir. Modern sınıflandırmalar, göktaşlarını yapılarına, kimyasal ve izotopik bileşenlerine ve içerdiği minerale göre çeşitli gruplara ayırmaktadır: 2 mm'den küçük olan göktaşları mikrometeor olarak adlandırılır. Dünya dışı göktaşları atmosfer ile bağlı kalmadan diğer gök cisimlerine etki yapan nesnelerdir. Ay'da veya Mars'ta bulunurlar.
