Sayısal Karar Verme Teknikleri nedir?

İşletmelerde yöneticilerin karar verme fonksiyonuna yardımcı olmayı amaçlayan, karar ortamının matematik-istatistik modelini kurmayı ve model üzerinde işlemler yapmayı kapsayan tekniklerdir. Karar sürecinde sayısal analizlerin uygulanmasının sebebi daha iyi ve daha etkin karar vermede yardımcı olmalarıdır. İşletme yöneticileri, işletmelerin organizasyon ve yönetim, pazarlama, üretim, finansman, yatırım ve ulaşımı gibi işletmeler için son derece önemli konular üzerinde karar vermek durumundadır. Diğer bir açıdan yönetimin dört temel fonksiyonu olan planlama, organize etme, yönetme ve kontrol aşamalarında da sayısal tekniklerden yararlanılmaktadır. 

İşletmelerin, maliyetlerini minimuma indirmek, karlarını ve tüketicilerin faydalarını maksimuma çıkarmak istemesi rasyonel bir davranıştır. Özellikle Sanayi Devrimi'nden sonra hızla gelişen ve karmaşık bir yapıya sahip olan işletmeler, karşılaştıkları sorunları artık Sayısal Karar Verme Teknikleri olmadan çözemez duruma gelmişlerdir. 

Günümüzde yoğun rekabet piyasası ortamında faaliyet gösteren işletmelerin başarısı, esas olarak yöneticilerin verdikleri kararların doğruluk derecesine ve alınan kararların uygulanış biçimine bağlıdır. İşletmelerin sahip olduğu kıt kaynakların en uygun biçimde kullanılması, her şeyden önce yöneticilerin alternatif çözüm yollarından hangisinin seçilmesi gerektiği konusunda vereceği kararlara bağlıdır. Alınan kararların işletmenin başarısının ölçütü olması nedeni ile karar verme modern işletmeciliğin en önemli fonksiyonu olarak kabul edilmektedir.

Yöneticiler kararlarını sezgisel yollarla, yargılarını kullanarak, gelenekler veya geçmiş tecrübelerinden yararlanarak verebilir. Ancak sayısal olmayan bu gibi yöntemlerle başarıya ulaşmak zor, hatta imkansızdır. Karar sürecinin karmaşık yapısı sebebi ile karar vericinin bilgisini, sezgilerini ve deneyimlerini doğru kullanmasının yanında, günümüz iş hayatındaki yoğun rekabet ortamında, kararların ağırlıklı olarak Sayısal Karar Verme Teknikleri ile desteklenerek alınması, işletmelerin rakipleri karşısındaki rekabet gücünü artıracak önemli bir güçtür. 

Esas olarak işletme yöneticisinin karar verme fonksiyonuna yardımcı olmak amacıyla kullanılan Sayısal Karar Verme Teknikleri ile model kurma ve uygulama süreci "problemin formüle edilmesi, model kurulup test edilmesi, kurulan modelin çözümü, modelin geçerliliğini araştırma ve duyarlılık analizleri, sonuçların yorumlanması, elde edilen sonuçların uygulanması ve kontrol" aşamalarından oluşmaktadır. 

Yöneylem araştırması veya yönetim bilimi alanları, kamu veya özel kuruluş yöneticilerinin karşı karşıya kaldıkları ve çözmek zorunda oldukları problemler için sayısal (kantitatif) tekniklerin geliştirilmesi ve uygulanması ile ilgilidir. Bu bağlamda Sayısal Karar Verme Teknikleri, bu kavramlar ile karşılaştırıldığında daha genel kapsamlı bir kavram olarak düşünülebilir. Disiplinler arası bir bilim dalı olarak sistemlerin performanslarının en iyi çözümlerinin belirlenmesi ve karar problemlerine bilimsel yöntemler ile tekniklerin uygulanması olarak da tanımlanabilir. Sayısal teknikler matematik, istatistik ve olasılık hesaplamada mevcut olan teori ve metodolojilerin, karar verme problemlerine uygulanması ve geliştirilmesi anlamında kullanılmaktadır. Çok sayıda işlem yapılmasını gerektiren matematiksel yöntemlerin gelişmesi ve kullanılması artık günümüz işletmecilik süreçlerinden biri durumundadır.

YAZAR

Umman Tuğba Gürsoy