Tıkanma Sarılığı Bulaşıcı Değildir
Safra, özellikleyağlı besinlerin emiliminde rol oynayan, karaciğerde üretilen bir enzimdir. Karaciğerde üretilen safra, karaciğer ile safra kesesi arasındaki ve safra kesesi ile ince barsak arasındaki kanallarla, onikiparmak bağırsağına dökülür.İşte bu kanalların taş, tümör veya başka sebeplerle (darlık gibi) tıkanması ve safranın kısmen ya da tamamen akışının kesilmesi sonucu sarılık meydana gelir. Bu sarılık safra yollarındaki tıkanmaya bağlı olduğu için buna tıkanma sarılığı, cerrahi sarılıkya da tıpdaki adıyla mekanik ikter denir. Bu sarılık herhangi bir mikrobikenfeksiyon sonucu oluşmadığından bulaşıcı değildir.
Nasıl anlaşılır?
En önemli belirti, gözlerdeki sararmadır. Beraberinde karın ağrısı, kaşıntı, idrar renginde koyulaşma ve dışkının renginin açılması şeklinde kendini gösterir. İnce barsağa safra akamadığı için dışkı yumuşak kıvamda ve yağlıdır.Şikayetler ani başladığı gibi günler içerisinde yavaş yavaş başlayıp giderek artabilir. Öyleki önce göz beyazlarında farkedilen sarılık tüm vücuda yayılabilir ve hastanın cilt rengi sararabilir.
Tıkanma sarılığı nasıl teşhis edilir?
Teşhisde kan tetkikleri önemlidir. Safra yollarındaki tıkanmaya bağlı karaciğer fonksiyon testlerine bakılır. Kan bilirubin, alkalen fosfataz gibi değerlerde yükselme görülür. Karaciğer fonksiyonları bozulabilir.Tanı için ilk olarak safra kesesi ve safra yollarına ait ultrosonografi yapılır. Safra kesesi görüntülenir.Safra kesesinde milimetrik kalküller önemlidir. Bunlar kolayca safra kanalına düştüklerinden en büyük tıkanma sebebidirler. İleri tetkik olarak tomografi ve MR da tanıda yardımcıdır. Bir diğer teşhis yöntemi ise ERCP'dir.
ERCP nedir?
Endoskopi ile ağız yolundan girilerek, yemek borusu ve mide geçilerek onikiparmak bağırsağına ulaşılıp, safra yollarının görüntülenmesi ve gerektiğinde tedavi amaçlı, (kanaldaki taşların çıkarılması, biyopsi alınması, kanal genişletilmesi gibi)uygulanan bir yöntemdir. Çoğu zamanERCP ile hasta ameliyata gerek duymadan tedavi edilir. Sadece dikkatli ve deneyimli ellerde yapılmalıdır.
Tıkanma sarılığının tedavisi;
Tıkanma sarılığında amaç tıkanmanın giderilmesidir. Tedavi ciddi bir durumdur. Gerektiğinde hasta hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidir.
Safra kesesinde taş varsa ameliyatla safra kesesi alınır. Eğer safra yollarında taş varsa ERCP ile taşlar çıkarılır. Tıkanmanın nedeni herzaman taş olmayabilir.Safra yollarına, onikiparmak bağırsağına, pankreasa ait bir kanserde tıkanmaya sebep olabilir. O durumda tedavi cerrahidir. Ancak tıkanma sarılığının nedeni kanser ise genelde hastaların büyük çoğunluğu, (% 90 ' na yakınında) ameliyat şansını yitirmiş oluyor. Çünkü bu bölgeye ait kanser sinsi ve geç belirti verir. Bu durumda hastya safra akışının sağlanması için stent takılır ve kemoterapi uygulanır.
