İran ve 5+1 ülkeleri arasında süren nükleer müzakerelerde uzlaşma

HABERTURK.COM/DIŞ HABERLER

İran'ın nükleer programına ilişkin 5+1 ülkeleriyle yürüttüğü müzakerelerde taraflar uzlaştı. İmzalanacak anlaşmanın taslağı üzerinde çalışmalara başlanacak. Üç ay içerisinde tarafların şartlara uyması halinde nihai anlaşma 30 Haziran'da imzalanacak.Obama, yaptığı açıklamada uzlaşmayı tarihi olarak nitelendirdi. ABD Başkanı Barack Obama, "Uluslararası gözlemciler İran'ın nükleer tesislerine erişim ve denetim sağlayacak.Eğer İran hile yaparsa bütün dünya bilecek. İşimiş bitmiş değil, bu anlaşma nihai anlaşma değil. Müzakereciler çalışmalara devam edecekler. İranlılar geri adım atmaması gerekiyor" dedi.

ANLAŞMAYA GÖRE:

1- İran santrifüjlerini 2/3 oranında azaltacak.

2- 15 yıl boyunca uranyum stoğu %3,67'yi geçemeyecek.

3- İran elindeki uranyum stoğunu 15 içinde azaltacak.

4- İran 15 yıl boyunca yeni tesis kuramayacak.

5-Fordo nükleer tesisi 15 yıl boyunca güçlendirilmeyecek.

6- Bu tesis teknik araştırma tesisine dönüştülecek.

7- İran'a bu şartlara uyma zorunluluğu koyuldu yoksa ABD ve BM ihlal halinde İran anlaşmayı askıya alabilecek.

8- IAEA'nın (Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu) tüm nükleer tesislere erişimi olacak. İnceleme uzmanlarının 25 yıl boyunca madenlere erişimi olacak.

9-Santrifüjler sürekli gözlem/ izleme altında olacak.

10- ABD'nin terörle ilgili maddeleri geçerliliğini koruyor.

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ortak basın toplantısı düzenledi.

Mogherini, İran ile 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde ortak bir bildiri yayımlama kararı aldıklarını ve ortak hareket planının yazımına başlayacaklarını söyledi.Zarif deMogherini'nin okuduğu bildiriden farklı bir şey söylemeyeceğini belirterek bildirinin Farsçasını okudu.

Mogherini, açıklamasında "İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesi ve nükleer stoğu belirli bir süre kısıtlanacak ve Natan dışında başka bir uranyum zenginleştirme tesisi olmayacak. İran'ın santrifüj araştırma ve geliştirme çalışmaları ortak anlaşma çerçevesinde belirli bir takvimde gerçekleştirilecek. Fordo nükleer tesisi fizik ve teknoloji merkezine dönüştürülecek" ifadelerini kullandı.

Mogherini, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun onaylı ek protokolünü uygulamaya başlar başlamaz, Avrupa Birliği ve ABD'nin de İran'ın nükleer programına ilişkin bütün ekonomik ve mali yaptırımları kaldıracağını söyledi.

ABD DIŞİŞLERİ BAKANI, ARALARINDA TÜRKİYE'NİN DEBULUNDUĞU ÜLKELERE TEŞEKKÜR ETTİ

ABD Dışişleri Bakanı JohnKerry, "Bu, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoğunun 15 yıl boyunca yüzde 98 azaltılacağı anlamına gelen bir anlaşmanın temelidir" dedi.

Kerry ayrıca başta 5+1 ülkeleri olmak üzere uzlaşmaya destek veren ülkelere teşekkür etti. Kerry'nin teşekkür ettiği ülkeler arasında Türkiye de var.

PROGRAMIN 10 YIL SÜRESİNCE İZLENMESİ ÜZERİNDEN UZLAŞILDI

Batılı diplomatik kaynakların verdiği bilgilere göre, taraflar İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin 3'te 2'sinden fazlasının askıya alınmasında anlaştı. Programın 10 yıl süresince izlenmesi üzerinde uzlaşıldı. İran'ın zenginleştirdiği uranyuların çoğu ya seyreltilecek ya da başka bir ülkeye gönderilecek.

RUHANİ: 30 HAZİRAN'A KADAR TAMAMLANACAK

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin nükleer programı üzerinde dünya güçleri ile yürüttükleri müzakerelerde uzlaşmaya vardıklarını açıkladı.

Twitter hesabından açıklama yapan Ruhani, "İran'ın nükleer dosyasıyla ilgili ana konularda çözüme ulaşıldı." ifadelerini kullandı. Nihai anlaşmanın şekillendirilmesi için çalışmaların hemen başlayacağını ifade eden Ruhani, bu sürecin de 30 Haziran'a kadar tamamlanacağını belirtti.

İRAN BASINI: 19 BİNDEN 6 BİNE İNDİRİLECEK

İran basını da müzakereyle ilgili: "İran elindeki Santrifüjlerin sayısını 19 binden 6 bine indirecek" bilgisini paylaştı.

RUSYA'DAN AÇIKLAMA

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan, İran ile P5+1 ülkeleri arasında İsviçre'nin Lozan kentinde yapılan görüşmelerde uzlaşıya varılmasının ardından yapılan yazılı açıklamada, "Varılan anlaşma, Ortadoğu'daki genel güvenlik durumunu ve İran'ın bölgedeki sorunların çözümüne daha aktif katkı sağlamasını olumlu yönde etkileyecektir" ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, varılan bu anlaşmanın, siyasi ve diplomatik çabalarla en zor sorunların çözülebileceğine kanıt teşkil ettiğine vurgu yapıldı.