Ortadoğu'nun yükselen yıldızı

Türkiye Ekonomik ve Soysal Etüdler Vakfı (TESEV) Dış Politika Programı çerçevesinde hazırlanan ''Ortadoğu'da Türkiye Algısı 2010'' araştırmasının sonuçlarını paylaştı.

SERKAN AKKOÇ / AHT

Araştırmanın öne çıkan sonuçlarına değinen TESEV Yönetim Kurulu Başkanı Can Paker, Türkiye'ye duyulan sempatinin geçen yıla göre 5 puan artarak bu yıl yüzde 80'e çıktığını, Türkiye'nin arabulucu rolüne olan desteğin devam ettiğini, 8 ülkede Türkiye'ye yüksek seviyede ilgi duyulduğunu ve Türkiye'nin ekonomik olarak bölgenin önemli güçleri arasında görüldüğünü kaydetti.

Paker, araştırmanın 25 Ağustos-27 Eylül 2010 tarihleri arasında Mısır, Ürdün, Lübnan, Filistin, Suudi Arabistan, Suriye, Irak ve İran'da toplam 2 bin 267 kişiyle görüşülerek gerçekleştirildiğini aktararak, "Sözü edilen bölgede son günlerde Tunus, Lübnan, Mısır, Cezayir ve Ürdün'de yaşananların gösterdiği gibi dengelerin heran değişebileceği gözönünde bulundurulmalı" dedi.

TÜRKİYE'YE SEMPATİ ARTIYOR

Araştırmada bölgedeki ve bölge dışındaki aktörlerle karşılıklı algılamaların ölçülebilmesi için katılımcılara aralarında ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Çin, Rusya, Brezilya ve Venezüela gibi bölge dışından isimlerin de yer aldığı 17 ülke hakkında ne düşündükleri de soruldu. Verilen cevaplardan çıkan en çarpıcı sonuç; bölgede diğer ülkelerin zemin kaybettiği görülürken Türkiye'ye olan sempatinin artması. Bölge ülkelerinin Türkiye'ye sempatisi 2009 yılına göre yüzde 75'ten yüzde 80'e yükselirken; cevaplara İran dahil edildiğinde bu oran yüzde 85'e kadar çıkıyor.

MISIR İMAJ YİTİRDİ

Sonuçlara detaylı olarak bakıldığında özellikle Mısır ve Irak hakkında "çok olumlu ve oldukça olumlu düşünüyorum" diyenlerin oranları 2009'a göre yüzde 10 ve yüzde 16 oranlarında azaldığı görülüyor. Iraklıların dahi kendi ülkeleri hakkında 2009'da yüzde 84 oranında vedikleri "olumlu düşünüyorum" yanıtları 2010 araştırmasında yüzde 68'lere geriledi. 2009 yılında en olumlu imaja sahip ülke Mısır iken 2010 yılında Suudi Arabistan oldu. Uzmanlar, bu sonuçların Mısır'ın bölgesel gücünü giderek kaybettiği görüşünü desteklediğini belirtiyor.

TÜRKİYE'NİN POPÜLARİTESİ IRAK DIŞINDA TÜM ORTADOĞU'DA ARTTI

Türkiye ise araştırma yapılan Irak dışında tüm ülkeler arasında popülaritesini artırdı. Özellikle daha az nüfuslu ülkeler olan Ürdün, Lübnan ve Filistin'de Türkiye sempatisinin kendi ülkelerinden bile önde geldiği görüldü. İran da, Türkiye'ye en olumlu bakan ülkeler arasında yer alırken; Suudi Arabistan ve Mısır'da yine olumlu bakıldığı ancak diğerlerine oranla düşük olduğu göze çarptı.

ABD'NİN RAKİBİ ÇİN'E DESTEK

Bölge kamuoyu Türkiye'yi, AB'nin önde gelen ülkelerinden çok daha olumlu karşılarken, hakkında en olumsuz düşünülen ülkelerin başında yüzde 39 ile ABD ve yüzde 37 ile İngiltere geldi. Son yıllarda ABD'nin uluslararası arenada en güçlü rakibi olarak görülen Çin ise bölgede olumlu bir imaja sahip. Özellikle Mısır ve Suriye'de bu oranın yüzde 70'leri aştığı görülüyor.

TÜRKİYE VE ORTADOĞU

TÜRKİYE İSLAM VE DEMOKRASİNİN BAŞARILI BİR BİRLEŞİMİDİR

Araştırmanın Türkiye ve Ortadoğu algılamalarının araştırıldığı sorulara verilen cevaplardan ise çok çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. Bu sorular ve verilen cevapların oranları sırasıyla şöyle:

* "Türkiye'nin Ortadoğu'da barışın sağlanmasına nasıl bir etkisi vardır?" sorusuna yüzde 75 oranında "Büyük/Orta", yüzde 16 oranında "Küçük/Hiç yok" cevabı verildi.

* "Türkiye son yıllarda Ortadoğu siyasetinde her geçen gün daha da etkili oluyor" sorusuna ise yüzde 73 oranında "Katılıyorum" yanıtı verilirken; "Katılmıyorum" diyenlerin oranı yüzde 12'de kaldı.

* "Türkiye, Ortadoğu ülkeleri için bir model olabilir" ve "Türkiye, İslam ve demokrasinin başarılı bir birleşimidir" diyenlerin oranı ise 2009 sonuçlarına göre yüzde 61'den yüzde 66'ya kadar yükseldi.

MÜSLÜMAN KİMLİĞİ NEDENİYLE MODEL OLABİLİR

Katılımcılara sorulan "Türkiye neden model olabilir?" sorusuna ise "Müslüman kimliği", "Ekonomisi", "Demokratik bir rejime sahip olması" ve "Filistinlilerin ve Müslümanların Hakkını Koruması" başlıkları öne çıkan faktörler oldu.

TÜRKİYE YETERİNCE MÜSLÜMAN DEĞİL

Araştırmada, Türkiye'nin neden model olamayacağı sorusuna verilen yanıtlar da model olarak görenler gibi "Müslüman" olmayı referans vererek Türkiye'nin Müslüman kimliği üzerinde soru işaretlerini dile getirdi. Buna göre Türkiye'nin seküler bir siyasi yapıya sahip olması yüzde 12 oranla birinci sırada yer alırken, araştırmaya katılanların yüzde 11'i Türkiye'nin model olamayacağına gerekçe olarak "Yeterince Müslüman Olmaması"nı neden gösterdi.

TÜRK DİZİLERİ GÖRÜNÜR KILIYOR

Araştırma, Türkiye yapımı dizilerin, Türkiye'nin Ortadoğu'da daha görünür olmasına katkı sağlayan faktörlerden biri olduğunu ortaya koydu. Bölge halkının %78'inin hayatında en az bir kere Türkiye yapımı bir dizi izlediğini gösterdi. Ülke bazında bakıldığında ise Türk dizilerini izlemiş olanların özellikle Irak'ta yüzde 89, Suriye'de yüzde 85'lere vardığı görüldü. Türkiye'den oyuncu ve sanatçıların da Ortadoğu'da tanındıkları belirlendi.

BÖLGESEL GÜVENLİK

EN BÜYÜK TEHDİT İSRAİL

"Bölgesel Güvenlik" başlığı altında "Sizce Ortadoğu'ya En Büyük Tehdit Hangi Ülkeden Geliyor?" sorusunun yanıtı arandı. İsrail 2009 çalışmasında olduğu gibi bu araştırmada da %48 ile ilk sırada yer alırken, ABD %17 ile yine ikinci sırada yer alıyor. Bu ortalamaya İran dâhil edildiğinde bölge genelinde %26'lık bir kesim Amerika'yı en büyük tehdit olarak görüyor.

TÜRKİYE'DEN TEHDİT ALGILAMIYOR

Sonuçlar okunduğunda Türkiye'nin bölge halkının tehdit algılamasında yer almadığı söylenebilir. Türkiye adına belki en dikkat çekici sonuç Irak'ta araştırmaya katılanların %6'sının Türkiye'yi bir tehdit olarak görmesi. Yine de bu oran tehdit olarak görülen diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında oldukça düşük kalıyor.

EKONOMİ

TÜRKİYE EKONOMİSİ 10 YIL SONRA LİDER

Araştırmaya katılanların yüzde 14'ü bugün Türkiye'yi bölgenin en güçlü ekonomisi olarak değerlendirdi. Türkiye, tüm katılımcıların dörtte biri tarafından bölgenin 10 yıl içinde ekonomik lideri olarak görüldüğü ortaya çıktı.