Yoksa Mısır'da bir yanılsama mı yaşanıyor?

New York Times köşe yazarı Frank Rich bugünkü yazısının bir bölümünde bu sorunun cevabını arıyor. Cevabı ararken de ABD medyasının isyana yönelik tavrında sosyal medyayı, interneti ön plana gereğinden fazla öne çıkarmasını eleştiriyor.

CNN'de prime time haberlerini sunan Piers Morgan'ın Mısır'daki "bu devrimin en büyüleyici tarafı sosyal medyanın kullanılmış olması" lafına değiniyor. Morgan'ın bu lafları ettiği aynı akşam MSNBC'de Lawrence O'Donnell'in Kahire'deki bir Amerikan okulunda bir yıl geçirmiş bir öğretmenle yaptığı röportajda söylediği bir cümleye gönderme yapıyor; "Bütün eski öğrencilerim Facebook'ta".

Rich'e göre bu yaklaşımlarda bir cilalama olabilir. Zira Kahire'deki bir Amerikan okulundaki beşinci sınıf öğrencilerinin topyekün internette olmasını Mısır'da Kahire sokaklarında olanı tespit için örneklem olarak almak yeterli değil hatta "alakasız".

CNN international sunucusu Jim Clancy'nin sözlerinden hareketle önemli bir saptama yapıyor, "En büyük gösterilen düzenlendiği 29 Ocak'ta, ne Tweeter ne Facebook devredeydi."

Acaba internet totaliter devletlerin ekmeğine yağ sürer mi?

ABD'deki "siber entellektüeller" (internet ortamını entellektüel bir zeminde tartışanlar) arasında bir tartışma başlamış. Acaba internet totaliter devletler için aynı zamanda işlerine yarayan bir mekanizma olabilir mi?

"İnternet yanılsaması": "siber ütopyacılık" ve "internet merkezcilik"

Burada devreye, dünyada ciddi tartışmalara yol açan Evgeny Morozov adlı Beyaz Rus yazarın yeni kitabı "İnternet Yanılsaması" giriyor. Kitapta ana hatlarıyla son dönemde kabul görmüş iki inanca savaş açılıyor. "siber ütopyacılık"'a; internetin özü itibarıyla özgürlükçü olduğu inancına ve "internet merkezcilik"'e; modern toplum ve siyaset hakkındaki her önemli sorunun internetle çözümlenebileceği inancına.

İran'da nüfusun sadece yüzde 0,027'si internet kullanıyor

Bu uç inançların her yerde devrede olduğuna değiniyor Morozov. İran'da 2009 seçimlerinde yaşananlardan sosyal medya aracılığıyla anlık uluslararası ifşanın Afrika ve Ortadoğu'daki şiddeti mutlaka azaltıcı sonuçlar vereceği inancına kadar. Kitapta değinilen rakamlara göre oysa İran'da nüfusun sadece yüzde 0,027'sinin yani sadece 19,235 kişinin kayıtlı Tweeter hesabı varmış.

Mısır'da da yüzde 20'yi aşmıyor

Bu örnekten hareketle Rich Mısır'da, ki Kuzey Afrika'da genç nüfusu fazla olan ve görece internete erişimin daha yaygın olduğu bu ülkede, internet kullanımının yüzde 20 ile sınırlı kaldığının altını çiziyor.

Morozov "Twitter devrimi"'nden bahsedilen bir dönemde, özgür bir toplumun bireyleri için çok kullanışlı olan dijital bir gerecin teknoloji meraklısı diktatörler, polis devletler ve sıradan otokratlar tarafından propaganda yapmakta ve karşıt görüşteki internet kullanıcısı kişilerin izini sürmekte ve o kişileri yakalamakta nasıl kullanılabileceğine değiniyor.

Venezüella diktatörü nasıl tweeter sevdalısı oldu

Venezüella'dan çarpıcı bir örnek var; Hugo Chavez ilk başlarda Twitter'ı "komplo" olarak adlandırıp kötüledi, şu anda ise kendine methiye düzdüğü tweetlerinin 1,2 milyon takipçisi var.

Hımbılist jenarasyon doğuyor

"İnternet yanılsaması"'nda Morozov, son günlerde Mısır isyanında da olduğu gibi bugün sanılanın aksine internetin aktivist değil "hımbılist" bir jenarasyon yarattığı iddiasında. Ona göre bu yeni jenerasyon Facebook'ta yayınlanan bir kampanya için tıklatmayı politik eylem zannediyor.

Verdiği örnek hayli ilginç:

" Afrika'daki çocukları kurtarın" adlı üye sayısı 1,7 milyon olan Facebook grubunun 12bin dolar toplaması yıllar aldı.

Diktatörlere bir tavsiyesi de var,

Akıllı bir diktatör insanların merakını kışkırtmak için internet sitelerini kapatmaz, onlara komfor, pornografi ve büyük gösteriler sunar.