Dövizde korkutan hafta, DTH 4.2 milyar dolar arttı

ABDURRAHMAN YILDIRIM / HT GAZETE

Seçime bir aydan kısa bir süre kala yerlilerin dövizde yığınak yaptığını andıran eğilimler izliyoruz. Merkez Bankası verilerine göre 1 Mayıs’la biten önceki haftada döviz tevdiat hesapları (DTH) 4.2 milyar dolarla tam bir sıçrama yaptı. 1 Mayıs itibarıyla yerleşiklerin bankalar ve katılım bankalarında tuttuğu döviz mevduatının toplamı 147 milyar dolara yükseldi. Bu rakam 7 Kasım 2014 sonrasının en yükseği. Döviz hesapları 153.4 milyar dolarla 7 Kasım 2014’te rekor düzeye yükselmişti.

1 DOLAR KAÇ LİRA OLDU?

-Yerleşiklerin mevduat bankaları ile katılım bankalarında tuttuğu döviz hesapları için, Mayıs 2013 milat gibi oldu. O ayda hem Türkiye’nin notu yatırım yapılabilir düzeye çıktı, hem de küresel sermaye akımları ve pozitif gelişmeler de doruk noktasını buldu. Döviz hesapları da bu eğilimin tersine hareketle giderek çözüldü ve 5 Temmuz 2013’te 116.5 milyar dolara kadar indi.

-Ancak Gezi olayları, 17-25 Aralık olayları, yerel ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri gibi siyasi belirsizliği artıran gelişmeler devreye girdi.

Üstelik küresel sermaye akımları da 22 Mayıs 2013’te FED Başkanı Ben Bernanke’nin tahvil alımlarını azaltabileceklerine yönelik açıklamasıyla kesildi. Küresel piyasalardaki yüksek oynaklıkla Türkiye’den sermaye çıkışı da oldu. Bu da döviz kurunu yükseltti.

2014’te yapılacak seçimlerin etkisiyle dövize yönelim yeniden başladı. 16 Mayıs 2014’te son bulan 10.5 aylık dönemde döviz hesapları 35 milyar dolar arttı ve 151.5 milyar dolara yükseldi.

-Devamı kısmen stabil bir dönem olarak geçti ve 30 Ocak 2015’e kadar böyle gelindi. 8.5 aylık bu dönemde döviz hesapları bu kez 14.7 milyar dolar azaldı.

-Son üç ayda ise döviz hesapları 8.2 milyar dolar arttı. Bunda da önce faiz artışmasının, sonra ise seçimin etkisini görüyoruz. Dikkat çeken unsur ise son üç aydaki 8.2 milyar dolarlık artışın 4.2 milyarının nisanın son haftasında gelmesi. Son haftadaki bu artışın beklenmedik bir gelişmeden kaynaklanma ihtimali yüksek. Bildiğim kadarıyla seçim anketleri dramatik bir gelişmeyi göstermiyor. O zaman nedeni başka yerde aramak gerekiyor.

SIĞINAĞA BOMBA MI DÜŞTÜ!

Bitişikte Avrupa’nın güvenli limanı Alman ve dünyanın güvenli limanı ABD 10 yıllıklarının faizleri yer alıyor.

-Sığınılacak liman, deflasyon korkusu, Avrupa Merkez Bankası’nın tahvil alımına başlayacağı gibi etkilerle Alman 10 yıllık faizi 2014 boyunca geriledi. Yüzde 2’den başlayan düşüşü 17 Nisan 2015’te yüzde 0.049’a inilinceye kadar sürdü.

-Tarihte hiç görülmemiş faizler görüldü, 2014 başındaki faizin yüzde 97.5’i eridi gitti. 17 Nisan’da başlayan ve roket çıkışını andıran tepkisi ise oldukça ürkütücü bir görüntü çizdi.

-Alman faizlerindeki bu çıkış kısa bir süre sonra Avrupa’ya ve ABD’ye sirayet etti.

-Alman 10 yıllıkları 7 Mayıs Perşembe günü yüzde 0.796’ya kadar çıktıktan sonra 8 Mayıs Cuma yüzde 0.545’e indi. Üç haftalık artışı yüzde 1.524’e ulaşan Alman tahvillerinin bir günlük düşüşü yüzde 31.5’e vararak başdöndürücü bir oynaklık gösterdi.

-Ters pozisyonda yakalananların ve yüksek zararlar yazanların stres ve piyasa bozucu etkisini önümüzdeki günlerde yaşayabiliriz. Ama 17 Nisan sonrasında Alman faizlerinin ilk kez gerilemiş olması piyasaları şimdilik uçurumun kenarından aldı. Bunda bir iki faktör etkili olmuş olabilir.

-Cuma günü açıklanan ABD tarım dışı istihdam verileri FED’in faiz artırımını öteleyici ve tahvil faizlerindeki sert çıkışı zayıflatıcı etki yaptı.

-ECB Başkanı Draghi’nin cuma günkü “Dolaşımda ECB’nin alımlarına yetecek kadar tahvil bulunmadığı endişeleri yersiz. Program uygulaması sorunsuz ilerlemektedir” açıklaması da, geçmişte birkaç kez olduğu gibi, adresini bulmuş ve kırılma yaratmış olabilir.

-Paranın sığınağından çıkışının devamı gelir mi? Gelirse bu paranın alternatif olarak gideceği yer var mı? Baktığımızda ortada kısmen hisse senetlerini görüyoruz. O da daha çok Avrupa’da.

-Nitekim cuma günü Alman 10 yıllıkları yüzde 31.5 düşerken Eurostoxx 600 Endeksi yüzde 4.8 rekor bir artış gösterdi. Bu bize bonodan çıkan paranın borsaya yöneldiğini düşündürüyor.

-Alternatif varsa çıkışın devamı biraz daha sürebilir. Ama ECB alımlarının sürmesi tahvil faizlerinin hareket alanını sınırlıyor.

-Amerika tarafında ise hisse senetlerinin şişmekte olduğunu FED Başkanı Yellen yeni söyledi. Orada da sınıra yakınız.

SONUÇ: “Merkep bile bir düştüğü yere bir daha düşmez.” Türk atasözü