Resmi ‘asgari’ seçmen 5 milyon aslı 2.8 milyon
MHP'nin dün 1.400 lira asgari ücret vaadinden sonra bu kesimi hedefleyen parti sayısı 4'e çıktı. Ancak sayı 5 milyon görünmesine karşın yüksek maaş alıp asgari ücretli gösterilenler dışarıda bırakılınca aslında hedef seçmen 2.8 milyona düşüyor
Ahmet KIVANÇ-HT GAZETE
7 Haziran’da yapılacak seçimde partilerin en büyük yarışma alanlarından biri asgari ücretliler oldu. Son olarak dün MHP, halen 949 lira olan asgari ücreti net 1.400 liraya çıkaracağını vaat ederek bu alanda da yarışa dahil oldu. CHP’nin asgari ücret vaadi bin 500, HDP’nin vaadi 1.800, DSP’nin vaadi ise 2.000 lira oldu. Peki partilerin bu kadar odaklandığı asgari ücretli seçmen gerçekte ne kadar? Türkiye’de yaklaşık 5 milyon işçinin asgari ücret ve altında parayla çalıştığı kayıtlara girmiş durumda. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, Türkiye’de işçi statüsündeki kayıtlı çalışanların sayısı 13 milyon 787 bin kişiye ulaşıyor. Bu sayının yaklaşık 1.5 milyonu kamu işçisi ve sendikalı işçi olarak dışarıda bırakıldığında özel sektörde, sendikasız ve ücretli çalışanların sayısı yaklaşık 12 milyon görünüyor. Bu rakamın yüzde 40’ının yani yaklaşık 5 milyonunun asgari ücretli göründüğü daha önce Çalışma Bakanlığı’nın soru önergelerine verdiği yanıtta yer almıştı. Ancak işte tam da burada 5 milyonun ne kadarınıngerçekten asgari ücretli olduğu konusunda Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 2012’de bütçe görüşmeleri sırasındaki ifadesini dikkate almak gerekiyor.
ŞİMŞEK ‘% 45’ DEMİŞTİ
Şimşek o tarihte, “Türkiye’de çalışanların yüzde 45’i hâlâ asgari ücret üzerinden gösteriliyor” demişti. Yani Şimşek’in ifade ettiğine göre aslında yüksek ücret alıp asgari ücretli gösterilenlerin oranı yüzde 45. Buna göre 5 milyon asgari ücretlinin yaklaşık 2.2 milyonu aslında yüksek ücret aldığı halde asgari ücretligösterilerek daha düşük vergi ödeniyor. Aslında bu kesim gerçekte daha yüksek ücret aldığı için siyasi partilerin yüksek asgari ücretle çekebileceği kesim arasında yer almıyor. Yani siyasi partilerin asgari ücrette hedeflediği özel sektörde çalışan kesim aslında 2.8 milyon kişi. Bunlar da aileleriyle birlikte yaklaşık 10 milyon kişilik bir kesime karşılık geliyor. Diğer yandan Merkez Bankası’nın geçen hafta açıklanan araştırmasında asgari ücret ve altında geliri olanların sektörel dağılımına yer verilmişti. İmalat sanayiinde çalışanlar arasında ise en çok asgari ücret ve altında geliri olanlar yüzde 50.1 ile giyim imalatı yapanlar, ikinci sırada yüzde 46.7 ile tekstil, üçüncü sırada ise yüzde 43.2 ile mobilya imalatçıları var.
BANKAMATİK İŞVERENİN CEBİNDE
İşçi sigortalı olduğu halde asgari ücretin altında çalıştırmanın bazı sektörlerde ve genel olarak da Anadolu’da yaygın olduğu belirtiliyor. Yasa gereği işçinin ücretini bankaya 949 lira olarak tam yatıran işveren, işçinin ATM kartından 200 lira çekerek, işçiyi fiilen 749 liraya çalıştırabiliyor. Normalde brüt 2 bin 500 TL, net bin 783 TL olan ücreti bordroda tam gösteren işveren, devlete SGK primi, vergi ve işsizlik sigortası kesintisiyle birlikte bin 154 lira ödüyor. Bu da işveren açısından toplam maliyeti 2 bin 937 liraya çıkarıyor. İşçinin net ücretini bordroda net 949 lira olarak gösteren işveren ise devlete sadece 462.69 lira ödüyor ve 692 lira kazançlı çıkıyor.
ORTALAMA ÜCRET TEKSTIL VE LOKANTADA DÜŞÜK
SGK verilerine göre en düşük brüt ücret ev içi çalışanlarda bin 265 lira olurken, 564 bin işçinin çalıştığı lokantacılıkta ortalama ücret bin 446 lira. Ortalama ücret deri imalatında bin 407, giyim imalatında bin 446 lira.
NAZMI IRGAT TEKSİF Gen. Başk.:
DÜŞÜK GÖSTERME HER SEKTÖRDE VAR
Asgari ücretin altında işçi çalıştırma sadece bizim sektörde değil her sektörde yaygın. Sincan Organize Sanayi Bölgesi’nde bile bazı işverenler, asgari ücretli gösterdikleri işçiye ödedikleri paranın bir kısmını bankamatik kartıyla geri çekiyorlar. Kimi yerlerde asgari ücret ile gösterip daha yüksek ödeme yapılıyor.
CEMAIL BAKINDI TOLEYİS Gen. Başk
LOKANTADA YÜKSEK ÇIKMASI BAHŞİŞTEN
Lokantacılık sektöründe asgari ücretli ve altında çalışanların oranının yüksek olması, bahşiş uygulamasından kaynaklanıyor. Özellikle içkili lokantalarda çalışanlar ücretlerini bahşişten alırlar. Sigorta primi ve vergilerini de kendileri asgari ücret üzerinden öderler. Ayrıca yabancı işçi ciddi bir sorun.
RIDVAN BUDAK Eski Sendika Bşk
SENDİKALI İŞYERİNDE ÜCRET GİZLENEMEZ
Sendikalı işyerlerinde ücretin gizlenmesi söz konusu değil. Ancak, özellikle Anadolu’da işverenin, bankaya yatırdığı işçi ücretinin bir kısmını geri aldığını duyuyoruz. Bizim sektörümüz tekstilde ücret ortalama bin 300-bin 600 lira. Vergi dışı bırakıldığında, bin 400-bin 500 TL asgari ücret vaatleri gerçekçi.
