640 milyon dolarlık ithalata şikayet gelmedi
Hazırgiyim ve tekstilde 34 ürünün Uzakdoğu'dan ithalatına konulan ek verginin AB'den delindiği şikâyeti üzerine 10'u için ayrıntılı menşe incelemesi başlatıldı. Geriye kalan 640 milyon $'lık ithalatla ilgili ise şikâyet olmayınca işlem yapılmadı
Seçkin ÜREY / HT GAZETE
Tekstil ve hazırgiyimde toplam 34 ürün grubunda Uzakdoğu’dan yapılan ithalata Temmuz 2011’de getirilen yüzde 20 ile yüzde 40 arasında değişen ek vergi yürürlüğe girdiğinden bu yana AB üzerinden delindiği tartışması devam ediyor. Gümrük Birliği gereği AB üyesi Avrupa ülkelerinden ithal edilen mallar serbest dolaşımla geliyor. A.TR dolaşım belgesi, Avrupa’dan gelen bir malın AB üyesi bir ülkede üretildiğinin sadece beyanla kabul edilmesini sağlıyor. Aynı uygulama Türk ürünlerinde de geçerli bulunuyor. Ancak Avrupalı şirketlerin ek vergi kapsamındaki ürünleri Uzakdoğu’dan ithal edip, kendi makamlarından temin ettikleri A.TR belgeleri sayesinde Türkiye’ye yolladığı sık sık gündem konusu oluyor.
Nitekim Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 15 Mayıs’ta bölge müdürlerine bir yazı göndererek 34 ürün grubundan 10’unun artık sadece A.TR dolaşım belgesi ve beyanla AB malı olarak kabul edilmemesini, gerçekte nerede üretildiklerinin ayrıntılı incelenebilmesi için menşe şahadetnamelerinin aranılmasını istedi. Söz konusu 10 ürün grubunda örme kadın ceket, pantolon, bluz ve gömlekleriyle örme erkek gömlek, kaban gibi hazırgiyim ürünlerinin yanı sıra sentetik kumaş türleri bulunuyor. Yazıda bu ürün gruplarıyla gelen mallar arasında aslında AB’de üretilmediğinin tespit edilen partiler olduğu kaydedildi.
ÜRETİCİLER BAŞVURDU
10 ürün grubunun AB’den ithalatı ise geçtiğimiz yıl 197.1 milyon dolar tuttu. Ek vergiden önceki son yıl olan 2010’da ithalat 141.3 milyon dolar seviyesindeydi. Ancak ek verginin kapsamında olup menşe incelemesi kapsamına alınmayan 24 ürün grubunun AB’den ithalatı ise 2010’da 517.5 milyon dolarken yüzde 24 artışla 640.2 milyon dolara ulaştı. 10 ürün grubu, yerli üreticilerden gelen şikâyet üzerine yapılan incelemeyle belirlendi. İdarenin menşe konularında resen inceleme yetkisi de bulunuyor. Ancak AB tarafının da benzeri yol izleme ihtimaline karşı bu yol tercih edilmiyor. Üretici başvurusu bekleniyor. Yerli üretimde karşılığı olan 640 milyon dolarlık kısma herhangi bir şikâyet gelmiş değil.
‘AB MAKAMLARI, OLMAYAN MENŞEYE BELGE DÜZENLEDİ’
Bölge müdürlüklerine gönderilen yazıda 18 Şubat tarihli bir inceleme raporunun sonuçlarından bahsedilerek şöyle denildi: “A.TR dolaşım belgesi kapsamında Avrupa Birliği’nden gelen ve Avrupa Birliği menşeli olarak beyan edilen eşyaların, A.TR dolaşım belgelerinin Avrupa Birliği ülkelerinin yetkili makamlarınca düzenlenmesine rağmen, söz konusu eşyaların Avrupa Birliği menşeli olmadığı anlaşıldı.”
AB'NİN PAYI YÜZDE 20.62YA ÇIKTI
Ek vergi kapsamındaki 34 ürün grubundan AB’den ithal edilen, ancak ayrıntılı menşe incelemesine tabi olmayan 24’ünün toplam ithalatı 2014’te 2010’a göre yüzde 6 düşüşle 3 milyar dolar oldu. İthalat 2010’da 3.3 milyar dolardı. AB’nin 24 ürün grubunun ithalatındaki payı 2010’dan bu yana yüzde 15.6’dan yüzde 20.6’ya yükseldi. Menşe incelemesine alınan 10 ürün grubunun toplam ithalatı ise 1 milyar dolar bandında kalarak yüzde 8 artış gösterdi. 10 ürün grubunda AB’nin payı 2010’da yüzde 13.8’den 2014’te yüzde 17.9’a ulaştı. Tekstil sektörü, hazırgiyimin ara malı ihtiyacını karşıladığı için ek vergi yürürlüğe girdiğinden bu yana iki taraf arasında tartışmalar yaşanıyor. Ancak hazırgiyimin kendi içinde zincir markalarla konfeksiyon üreticileri arasında nihai ürün ithalatında da ek vergi olduğu için kaldırılması ve korunması tartışması sürüyor.
