Çek uyanıkları ticareti kilitledi

Mevzuattaki boşluğu fırsat bilen 10 bini aşkın uyanık işadamı, bankaya telefon açıp ‘bu çek iradem dışında elimden çıktı, ödemeyin’ deyince hem hapisten kurtuldular hem de ticareti kilitlediler. Küresel dalgalanma ve siyasi belirsizlik nedeniyle son dönemde artan karşılık çeklerde, uyanık işadamlarının hapisten kurtulmak için kullandığı ilginç formül BDDK bürokratlarına ve bazı kamu bankaları yöneticilerine gelen şikayetlerle iyice su yüzüne çıktı. Formüle göre bir işadamı, borcu karşılığında birisine çek kesiyor.

MEVZUATA UYGUN

AYNI kişi çekin ödeme tarihi yaklaştığında, yıllardır çalıştığı banka şubesine gidiyor ve Türk Ticaret Kanunu’nun 711’inci maddesi gereğince çekin ‘idaresi dışında kesildiğini’ ifade ediyor. Uyanık iş adamı, banka şubesinden çekin iptal edilmesini ve paranın ödenmemesini istiyor. Müşterisini kaybetmek istemeyen banka şubesi de çeki iptal ediyor ve işleme koymuyor. Böylece, işadamı karşılıksız çekten dolayı hem hakkında işlem yapılmaktan kurtuluyor.

Mevcut düzenlemeye göre, çeki karşılıksız çıkana öncelikle ağır para cezası, olayın tekrar etmesi halinde ise hapis cezası veriliyor ve kara listeye alınıyor. ‘İradem dışında kesildi’ formülü, uyanık işadamını bu cezadan kurtarıyor.

ÇEK ÇALINDI!

TÜRK Ticaret Kanunu hükümleri kapsamında, çekin sahibi, çekin rızası olmaksızın elinden çıktığını öne sürerek, bankadan çekin ödenmemesini isteyebiliyor. Örneğin bir çek sahibi, boş veya imzalı çeki çantasına koymuş ve çalınmış ise çeklerin irade dışında verildiği kabul ediliyor. Çekin sahibi, böyle durumlarda bankadan çeklerin ödenmemesi için yasak koyabiliyor. Bankanın da bu yasağa uyması gerekiyor. Aksi halde banka, hesap sahibine karşı sorumlu oluyor.